Eurovision
Member
Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar, Türkiye’de birinci hadisenin görülmesinin akabinde kurulan iş birliğiyle Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezinde (UNAM) geliştirilen sistemin kullanıma başlaması ötürüsıyla açıklama yaptı.
Yeni tip koronavirüsün (COVID-19) Türkiye’de görülmeye başlamasının çabucak akabinde süratli sonuç veren bir test sisteminin geliştirilmesi için başlanan projenin tamamlandığını ve PCR’ın yerini alabilecek, epey da süratli, saniyeler ortasında sonuç verebilen usulün muvaffakiyetle hayata geçirildiğini söz eden Atalar, şu ayrıntıları verdi:
“Şu anda seri üretim sürecine geçildi. Dünyanın her tarafınca sisteme talep var ve kullanmak istediklerini belirtiyorlar. Bilhassa COVID-19 riski büyük olan havaalanı üzere yerlerde, kararı çabucak alınabildiği için havaalanları istiyor, üretimin durması büyük maliyetlere niye olabileceği için büyük fabrikalar istiyor. Örneğin, Alman Futbol Ligi istedi. Dünyada eşi olmayan bir sistem olduğuna inanıyoruz.”
Atalar, sistemin, dünyanın kimi kıymetli fuarlarında sergilenerek büyük ilgi gördüğünü de aktardı.
Bilkent Üniversitesinin mezuniyet merasimlerinden hemilk evvel öğrencilere ve ailelerine “Diagnovir” isimli sistemle süratli COVID-19 testleri yaptıklarını bildiren Atalar, “Üniversitemizin mezuniyet merasimi 4 bin kişilik açık bir alanda yapılıyor, 8 başka seansta gerçekleştirilen her merasime ailelerle birlikte yaklaşık 1200 kişi katılıyor. Merasim alanında bulaş açısından toplumsal aralığın kâfi bulunmasına karşın bu yıl birinci defa bu sistemi kullandık.” dedi.
“Yeni test kiti, güvenilirlik testlerini de muvaffakiyetle geçti”
Bilkent Üniversitesi UNAM baş araştırmacılarından Tabip Öğretim Üyesi Bülend Ortaç ise EA Teknoloji Genel Müdürü Ali Aytaç Seymen, Arizona Üniversitesinde doktora daha sonrası araştırmalar yapan Erol Özgür, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Tuncay ile geliştirdikleri ve geçen yılın sonunda kamuoyuna duyurdukları klinik öncesi çalışmanın akabinde süreci başarılı biçimde yürüttüklerini belirtti.
Ortaç, bu sürece ait şu ayrıntıları verdi:
“Yaptığımız klinik çalışmalarda yüzde 99 doğruluk oranıyla çalıştığını test ettik. Sistem nanoteknoloji temelli olarak çalışıyor. Klinik araştırmaları Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmında tamamladık ve orada aldığımız sonuçlarda oranlarımız aşikâr oldu ve bu biçimdece sistemin güvenilirliği bir kere daha ispatlandı. Bu oranlarla yaptığımız evrak ile Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğüne müracaatımızı yaptık ve oradan bu sistemi kullanabileceğimiz onayı alındı. Bu sistemin yanında buradaki teknolojiyi okuyabilen ve sonuçları doğrulayan bir aygıt geliştirmiştik. Bu aygıtın Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu tarafınca onayı da alındı. Bu iki onay ile birlikte geliştirdiğimiz teknoloji alanda kullanılabilir hale geldi.”
Bilkent Üniversitesi mezuniyet merasimine katılacak öğrenci ve velilerin COVID-19 testlerini 16 farklı aygıtla yaptıklarını bildiren Ortaç, “Öğrenci COVID-19 testinin kararınu aldı, testi negatif çıkan öğrenciye rozet verdik ve bu rozetle bir arada merasime katıldılar, bu biçimdece mezuniyet merasimi için inançlı bir ortam oluşturulmuş oldu. Tüm buna rağmen maske ve toplumsal uzaklık kurallarına da dikkat ediliyor.” diye konuştu.
Sistem nasıl çalışıyor?
Bülent Ortaç, süratli test kitinin çalışma prensibine ait şunları kaydetti:
“Temel bilimlerden uygulama bilimlerine kadar çeşitli kısımlardan uzmanlarla çalışılarak geliştirdiğimiz sistem, ağızdan alınan bir sürüntü süratli test kitine yerleştiriliyor. Virüs olumlu olması halinde virüs proteinleri bu kite bağlanarak optik sinyal veriyor. Bu süratli sinyal kararında yapılan algoritmalar, farklı varyantlara da karşılık verebiliyor. Bu algoritmalar negatif ya da olumlu olarak yanıt veriyor. Hastadan alınan numune meselain müspet olması halinde 5-10 saniye ortasında, negatif durumda ise denetimlerin yapılarak 20-30 saniye ortasında sonuç çıkıyor. PCR testi, kusur hissesi yüksek ve hastalık başladıktan 2-3 gün daha sonra sonuç veren bir yöntemken bizim sistemimiz saniyeler ortasında ve hastalığın erken evresinde sonuç veriyor, doğruluk hissesi ise yüzde 99’lık oranla epeyce devasa yükseklikte. Hastalar üzerinde yaptığımız testlerde, PCR testlerinin fazlaca öncesinde sonuç aldık.”
Yeni tip koronavirüsün (COVID-19) Türkiye’de görülmeye başlamasının çabucak akabinde süratli sonuç veren bir test sisteminin geliştirilmesi için başlanan projenin tamamlandığını ve PCR’ın yerini alabilecek, epey da süratli, saniyeler ortasında sonuç verebilen usulün muvaffakiyetle hayata geçirildiğini söz eden Atalar, şu ayrıntıları verdi:
“Şu anda seri üretim sürecine geçildi. Dünyanın her tarafınca sisteme talep var ve kullanmak istediklerini belirtiyorlar. Bilhassa COVID-19 riski büyük olan havaalanı üzere yerlerde, kararı çabucak alınabildiği için havaalanları istiyor, üretimin durması büyük maliyetlere niye olabileceği için büyük fabrikalar istiyor. Örneğin, Alman Futbol Ligi istedi. Dünyada eşi olmayan bir sistem olduğuna inanıyoruz.”
Atalar, sistemin, dünyanın kimi kıymetli fuarlarında sergilenerek büyük ilgi gördüğünü de aktardı.
Bilkent Üniversitesinin mezuniyet merasimlerinden hemilk evvel öğrencilere ve ailelerine “Diagnovir” isimli sistemle süratli COVID-19 testleri yaptıklarını bildiren Atalar, “Üniversitemizin mezuniyet merasimi 4 bin kişilik açık bir alanda yapılıyor, 8 başka seansta gerçekleştirilen her merasime ailelerle birlikte yaklaşık 1200 kişi katılıyor. Merasim alanında bulaş açısından toplumsal aralığın kâfi bulunmasına karşın bu yıl birinci defa bu sistemi kullandık.” dedi.
“Yeni test kiti, güvenilirlik testlerini de muvaffakiyetle geçti”
Bilkent Üniversitesi UNAM baş araştırmacılarından Tabip Öğretim Üyesi Bülend Ortaç ise EA Teknoloji Genel Müdürü Ali Aytaç Seymen, Arizona Üniversitesinde doktora daha sonrası araştırmalar yapan Erol Özgür, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Tuncay ile geliştirdikleri ve geçen yılın sonunda kamuoyuna duyurdukları klinik öncesi çalışmanın akabinde süreci başarılı biçimde yürüttüklerini belirtti.
Ortaç, bu sürece ait şu ayrıntıları verdi:
“Yaptığımız klinik çalışmalarda yüzde 99 doğruluk oranıyla çalıştığını test ettik. Sistem nanoteknoloji temelli olarak çalışıyor. Klinik araştırmaları Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmında tamamladık ve orada aldığımız sonuçlarda oranlarımız aşikâr oldu ve bu biçimdece sistemin güvenilirliği bir kere daha ispatlandı. Bu oranlarla yaptığımız evrak ile Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğüne müracaatımızı yaptık ve oradan bu sistemi kullanabileceğimiz onayı alındı. Bu sistemin yanında buradaki teknolojiyi okuyabilen ve sonuçları doğrulayan bir aygıt geliştirmiştik. Bu aygıtın Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu tarafınca onayı da alındı. Bu iki onay ile birlikte geliştirdiğimiz teknoloji alanda kullanılabilir hale geldi.”
Bilkent Üniversitesi mezuniyet merasimine katılacak öğrenci ve velilerin COVID-19 testlerini 16 farklı aygıtla yaptıklarını bildiren Ortaç, “Öğrenci COVID-19 testinin kararınu aldı, testi negatif çıkan öğrenciye rozet verdik ve bu rozetle bir arada merasime katıldılar, bu biçimdece mezuniyet merasimi için inançlı bir ortam oluşturulmuş oldu. Tüm buna rağmen maske ve toplumsal uzaklık kurallarına da dikkat ediliyor.” diye konuştu.
Sistem nasıl çalışıyor?
Bülent Ortaç, süratli test kitinin çalışma prensibine ait şunları kaydetti:
“Temel bilimlerden uygulama bilimlerine kadar çeşitli kısımlardan uzmanlarla çalışılarak geliştirdiğimiz sistem, ağızdan alınan bir sürüntü süratli test kitine yerleştiriliyor. Virüs olumlu olması halinde virüs proteinleri bu kite bağlanarak optik sinyal veriyor. Bu süratli sinyal kararında yapılan algoritmalar, farklı varyantlara da karşılık verebiliyor. Bu algoritmalar negatif ya da olumlu olarak yanıt veriyor. Hastadan alınan numune meselain müspet olması halinde 5-10 saniye ortasında, negatif durumda ise denetimlerin yapılarak 20-30 saniye ortasında sonuç çıkıyor. PCR testi, kusur hissesi yüksek ve hastalık başladıktan 2-3 gün daha sonra sonuç veren bir yöntemken bizim sistemimiz saniyeler ortasında ve hastalığın erken evresinde sonuç veriyor, doğruluk hissesi ise yüzde 99’lık oranla epeyce devasa yükseklikte. Hastalar üzerinde yaptığımız testlerde, PCR testlerinin fazlaca öncesinde sonuç aldık.”