EliteDizqn
Active member
Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Kısmı Uzmanı Prof. Dr. Deniz Evcik, yaşlı bireylerde antrenmanın kronik hastalıkları tedbire, kanser riskini azaltma, istikrar ve uyumu geliştirme tesirleri olduğunu söylemiş oldu. Prof. Dr. Evcik, hangi idmanların ne çoğunlukla yapılması gerektiği konusunda ve dikkat edilmesi gereken durumlar hakkında da ipuçları verdi. Evcik, “Yaşlı bireylere sistemli aktivite ve antrenman alışkanlığının kazandırılması sağlıklı yaş almada ve erken mevt riskinin azaltılmasında büyük kıymet taşıyor. Yaşlılarda antrenman, kalp hastalığı, tip 2 diyabet, hipertansiyon üzere kronik hastalıkların oluşma riskini azaltır. Biroldukca kronik hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayan çok kilo alımını önleyen idmanlar; osteoporoz ve osteoporoza bağlı oluşabilecek kırıkların engellenmesine ve kemik üretiminin uyarılmasına yarar sağlar. İnme, kolon ve göğüs kanserleri riskini azaltır. Ayrıyeten kas gücünün artmasında istikrar ve uyumun olumlu tarafta gelişmesinde ve düşmelerin önlenmesinde tesirlidir. Anksiyete ve depresyonu azaltarak kişinin kendisini daha âlâ hissetmesini sağlar. bu biçimdece bireyin işlevsel kapasitesi ve hayat kalitesi yükselir” diye konuştu.
HANGİ ANTRENMANLAR HANGİ SIKLIKLA UYGULANMALI?
Sıhhatle yaş almada idman ve fizikî aktivite bir ömür üslubu olması gerektiğini söz eden Evcik, “Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) 65 yaş ve üstü bireylerin haftada en az 150 dakika orta ya da 75 dakika yüksek şiddette aerobik yapmalarını önermektedir. Antrenman programı, haftada en az üç gün, günde 30- 45 dakika olarak planlanmalıdır. Ayrıyeten aerobik aktiviteleri en az 10’ar dakikalık seanslar halinde yapılmalıdır. İdman programının içeriğinde yalnızca aerobik değil, kas güçlendirme programları da yer almalı ve bu idmanlar haftada en az iki gün yapılmalıdır. Program, başlangıçta 10 dakika ısınma ve sonunda da 10 dakika soğuma antrenmanlarını içermelidir. Bunun yanı sıra kimi günler aerobik birtakım günler kuvvetlendirme antrenmanlarından oluşan bir program da oluşturulabilir. Programlar, istikrar ve esnetme-germe antrenmanlarını de kapsamalıdır. Fizikî aktivite ya da idman bireyde çok yorgunluğa niye olmamalıdır. Antrenman sırasında halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, bayılma hissi, istikrar bozukluğu, düşmeye eğilim, kas iskelet sisteminde ağrı, göğüs ağrısı var ise ve kalp ritmi düzensizse çabucak orta verilmelidir. Şayet mümkünse bireye, antrenman sırasında nabzını sayabilmesi öğretilmelidir. Nabzın çok hızlanması durumunda antrenman bırakılmalıdır” dedi.
‘PROGRAMININ SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMASI SAĞLANMALI’
Evcik, daha evvel idman alışkanlığı olmayan yaşlı bireylerin kesinlikle bir tabip tarafınca kıymetlendirilmesi gerektiğini söyleyerek, şunları kaydetti:
“Kişinin antrenman yapmasına mani olabilecek rastgele bir kronik hastalığı sorgulanmalı, var ise kullandığı ilaçlar değerlendirilmelidir. Kullanılması gereken ilaçlara idman sürecinde de devam edilmesi önerilir. İdman reçetesi kesinlikle bireye özel olmalıdır. Bireyin kronik hastalıklarının yanı sıra kas iskelet sistemi, işlevsel seviyeleri, hareket kısıtlılığının olup olmadığı ve hareket kısıtlılığına yol açabilecek hastalıkların varlığı değerlendirilip kişi için en uygun antrenman programı planlanmalıdır. İdmanın yapılacağı ortamın ısısı, tabanı, güvenliği ve kişinin kıyafet seçimi uygun olmalı; tok karnına ve epeyce aç karnına antrenman yapılmamalıdır. İdman sürecinde birey, nefes alışverişini dengeleyebilmeli, güçlü bir aktivite sürecinde nefesini tutmamalıdır. Yaşlı bireylerde idmanlar her vakit ağır bir programı olarak algılanmamalıdır. Her ne kadar önerilen idman ve fizikî aktivite rehberleri olsa da her birey bu programa uyamayabilir. Var olan kronik hastalıklar ve kas iskelet sitemindeki sorunlar kesinlikle göz önüne alınmalı ve program yaşlıya mahsus hazırlanmalıdır. Mümkünse bireyin yapabileceği idman tipi ve müddeti belirlenmelidir. Dışarıda aktivite yapamayacak bireyler için konutta sıradan ekipmanlar eşliğinde uygulayabileceği bir program hazırlanabilir. İdman sayısı ve müddeti birey tolere ettikçe artırılabilir. En değerlisi ise, yaşlı bireyin severek uygulayacağı kolay bir program hazırlanmalı ve idman programının sürdürülebilir olması sağlanmalıdır.”
FİZİKÎ AKTİVİTE OLARAK YÜRÜYÜŞÜN EHEMMİYETİ NEDİR?
Yürüyüşün bilhassa idman alışkanlığı olmayan yaşlı bireyler için kıymetli bir fizikî aktivite olduğunu belirten Prof. Dr. Evcik, “Yavaş yavaş artırılıp tempolu programa geçilerek günde yarım saat yürüyüş yapılabilir. Zorlanmayla ya da öteki bir sorunla karşılaşılmazsa yürüyüş müddeti vakit içinde yükseltilebilir. Kas iskelet sistemi sorunları, ağrı, eklem sertlikleri ve kısıtlılıkları yürüyüşü engelleyen öncül faktörlerdendir. Bu durumlarda doktor teklifiyle düşmeyi önleyen, eklem üstündeki yükü alabilen ve yürüyüşe dayanak olan yardımcı aygıtlar kullanılabilir. Yürümek hem de bireyin zinde kalmasını, uygunluk halinin var olmasını ve bu kazanımlarının sürekliliğini sağlayabilir. Yaşlı bireylere nizamlı aktivite ve idman alışkanlığının kazandırılması sağlıklı yaş almada ve erken vefat riskinin azaltılmasında büyük kıymet taşıyor. Bu niçinle yürüyüş hem yalnız birebir vakitte diğerleriyle yapılabilen ve beraberinde toplumsallaşmaya takviye olan bir fizikî aktivitedir. Sonuç olarak hem fizikî birebir vakitte ruhsal açıdan sağlıklı yaş alabilmek için en değerli reçetemiz, fizikî aktiviteler ve antrenmanlar olmalıdır” dedi.
HANGİ ANTRENMANLAR HANGİ SIKLIKLA UYGULANMALI?
Sıhhatle yaş almada idman ve fizikî aktivite bir ömür üslubu olması gerektiğini söz eden Evcik, “Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) 65 yaş ve üstü bireylerin haftada en az 150 dakika orta ya da 75 dakika yüksek şiddette aerobik yapmalarını önermektedir. Antrenman programı, haftada en az üç gün, günde 30- 45 dakika olarak planlanmalıdır. Ayrıyeten aerobik aktiviteleri en az 10’ar dakikalık seanslar halinde yapılmalıdır. İdman programının içeriğinde yalnızca aerobik değil, kas güçlendirme programları da yer almalı ve bu idmanlar haftada en az iki gün yapılmalıdır. Program, başlangıçta 10 dakika ısınma ve sonunda da 10 dakika soğuma antrenmanlarını içermelidir. Bunun yanı sıra kimi günler aerobik birtakım günler kuvvetlendirme antrenmanlarından oluşan bir program da oluşturulabilir. Programlar, istikrar ve esnetme-germe antrenmanlarını de kapsamalıdır. Fizikî aktivite ya da idman bireyde çok yorgunluğa niye olmamalıdır. Antrenman sırasında halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, bayılma hissi, istikrar bozukluğu, düşmeye eğilim, kas iskelet sisteminde ağrı, göğüs ağrısı var ise ve kalp ritmi düzensizse çabucak orta verilmelidir. Şayet mümkünse bireye, antrenman sırasında nabzını sayabilmesi öğretilmelidir. Nabzın çok hızlanması durumunda antrenman bırakılmalıdır” dedi.
‘PROGRAMININ SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMASI SAĞLANMALI’
Evcik, daha evvel idman alışkanlığı olmayan yaşlı bireylerin kesinlikle bir tabip tarafınca kıymetlendirilmesi gerektiğini söyleyerek, şunları kaydetti:
“Kişinin antrenman yapmasına mani olabilecek rastgele bir kronik hastalığı sorgulanmalı, var ise kullandığı ilaçlar değerlendirilmelidir. Kullanılması gereken ilaçlara idman sürecinde de devam edilmesi önerilir. İdman reçetesi kesinlikle bireye özel olmalıdır. Bireyin kronik hastalıklarının yanı sıra kas iskelet sistemi, işlevsel seviyeleri, hareket kısıtlılığının olup olmadığı ve hareket kısıtlılığına yol açabilecek hastalıkların varlığı değerlendirilip kişi için en uygun antrenman programı planlanmalıdır. İdmanın yapılacağı ortamın ısısı, tabanı, güvenliği ve kişinin kıyafet seçimi uygun olmalı; tok karnına ve epeyce aç karnına antrenman yapılmamalıdır. İdman sürecinde birey, nefes alışverişini dengeleyebilmeli, güçlü bir aktivite sürecinde nefesini tutmamalıdır. Yaşlı bireylerde idmanlar her vakit ağır bir programı olarak algılanmamalıdır. Her ne kadar önerilen idman ve fizikî aktivite rehberleri olsa da her birey bu programa uyamayabilir. Var olan kronik hastalıklar ve kas iskelet sitemindeki sorunlar kesinlikle göz önüne alınmalı ve program yaşlıya mahsus hazırlanmalıdır. Mümkünse bireyin yapabileceği idman tipi ve müddeti belirlenmelidir. Dışarıda aktivite yapamayacak bireyler için konutta sıradan ekipmanlar eşliğinde uygulayabileceği bir program hazırlanabilir. İdman sayısı ve müddeti birey tolere ettikçe artırılabilir. En değerlisi ise, yaşlı bireyin severek uygulayacağı kolay bir program hazırlanmalı ve idman programının sürdürülebilir olması sağlanmalıdır.”
FİZİKÎ AKTİVİTE OLARAK YÜRÜYÜŞÜN EHEMMİYETİ NEDİR?
Yürüyüşün bilhassa idman alışkanlığı olmayan yaşlı bireyler için kıymetli bir fizikî aktivite olduğunu belirten Prof. Dr. Evcik, “Yavaş yavaş artırılıp tempolu programa geçilerek günde yarım saat yürüyüş yapılabilir. Zorlanmayla ya da öteki bir sorunla karşılaşılmazsa yürüyüş müddeti vakit içinde yükseltilebilir. Kas iskelet sistemi sorunları, ağrı, eklem sertlikleri ve kısıtlılıkları yürüyüşü engelleyen öncül faktörlerdendir. Bu durumlarda doktor teklifiyle düşmeyi önleyen, eklem üstündeki yükü alabilen ve yürüyüşe dayanak olan yardımcı aygıtlar kullanılabilir. Yürümek hem de bireyin zinde kalmasını, uygunluk halinin var olmasını ve bu kazanımlarının sürekliliğini sağlayabilir. Yaşlı bireylere nizamlı aktivite ve idman alışkanlığının kazandırılması sağlıklı yaş almada ve erken vefat riskinin azaltılmasında büyük kıymet taşıyor. Bu niçinle yürüyüş hem yalnız birebir vakitte diğerleriyle yapılabilen ve beraberinde toplumsallaşmaya takviye olan bir fizikî aktivitedir. Sonuç olarak hem fizikî birebir vakitte ruhsal açıdan sağlıklı yaş alabilmek için en değerli reçetemiz, fizikî aktiviteler ve antrenmanlar olmalıdır” dedi.