EsraBetül
Member
Necmi Sönmez
Bugün 98. yaş gününü kutladığımız Nejad Melih Devrim’i, hem etkileyici fotoğraflarından, birebir vakitte bilinmezliklerle yüklü uzun sanat seyahatinden yola çıkarak sıra dışı bir imge yaratıcısı olarak pahalandırmak gerekir. Çağdaş Türk Resmi’nde onun kadar memleketler arası işler başarmış, onun kadar yıldızı Paris’te, Avrupa’da parladıktan daha sonra trajik biçimde unutulup 1980’lerden itibaren İstanbul sanat piyasasının avucuna düşmüş öbür bir sanatçı yoktur.
1 Temmuz 1923’te İstanbul’da ressam Fahrelnissa Zeid ile müellif İzzet Melih’in birinci çocuğu olarak dünyaya gelen Devrim’in çocukluğu Berlin, Münih ve İstanbul’da geçti. Galatasaray Lisesi’nden daha sonra 1941’de İstanbul Hoş Sanatlar Akademisi’ne girdi. Tıpkı yıl, Léopold Lévy’nin öğrencisiyken, Türk Sanatı’nda özgün bir duruş sergileyen Yeniler Grubu’nun en genç üyesi olarak ismini duyurdu. 1944’te Taksim Gazinosu’nda birinci şahsi standını açtı. İlerleme isteği gençliğinden itibaren fotoğrafının damarlarında atıyordu. 1946’da yerleşmek için Paris’e giderken cebinde Ayasoyfa mozaiklerini restore eden Thomas Whittemore tarafınca Alice B. Toklas’a yazılmış bir tavsiye mektubu vardı. 1947’de Paris’te şahsi stant açmayı başaran birinci Türk sanatkarı olarak yıldızı inanılmaz bir süratle parladı. Birbiri gerisine katıldığı stantlarda gösterdiği renkli ve etkileyici kompozisyonlarıyla o senelerda Fransız başşehrinde şekillenen Soyut Sanat’ın önde gelen temsilcilerinden biri oldu. 1947’de bir tuvali Paris Çağdaş Sanatlar Müzesi koleksiyonuna girdi. Fotoğraflarını Leo Castelli 1950’de New York’ta, The Arka Council 1952’de Edinburg’ta, Folkets Hus 1953’te Kopenhag’ta sergileyerek onu memleketler arası seviyeye çıkardılar.
RENK – FORM AHENGİ…
1952’de Nejad’ı Salon Octobre isimli küme standının lideri ve yürütücüsü olarak görüyoruz. Fransız sanat ortamının en değerli isimleriyle ortaklaşa projeler gerçekleştiren genç sanatçı gerisi gerisine açtığı şahsi stantların yanı sıra Tristan Tzara (1955), Paul Eluard (1960) başta olmak üzere pek epeyce kıymetli şairin kitaplarını resimleyerek dönemsel etkinliklerinde doruğa çıkmıştı. Onu bu kadar değerli kılan, kompozisyonlarındaki renk ve form kurgularında geliştirdiği harika uyumdu. Kaligrafinin ritmini kuvvetli formlarla birlikte yorumlayan Nejad’ın özgünlüğü o senelerda memleketler arası sanatın merkezi olan Paris’te kendisini ön plana çıkarmıştı.
1950-60 içinde Avrupa’yı Londra’dan Sevilla’ya, Brüksel’den Prag’a kadar gezerek çalışmalar üreten Nejad, seyahat gözlemleriyle fotoğrafını zenginleştirerek etkileyici bir “soyut fotoğraf dili” geliştirdi. Onun 1962’de çıktığı Çin seyahatinde Taşkent, Buhara, Semarkand kentlerinde gerçekleştirdiği fotoğraflarındaki ustalık adeta her fırça darbesinde kendisini gösterir. bu biçimdesine kuvvetli eserler üretip, çalışmaları dünyanın farklı köşelerinde gösterilen bir sanatkarın niye büyük muvaffakiyetler edindiği Paris sanat ortamında tutunamadığı büyük bir bilmecedir. Çalıştığı galericiler tarafınca dolandırıldığını, ünlü ressam arkadaşlarının motiflerini yürüttüğünü, ailesi tarafınca dışlandığını düşünen sanatçı kendisine esaslı ziyanlar verecek olan ünlü küfür mektuplarına 1960’larda başlamıştı.
1960’lar evvel Varşova’ya daha sonra da 1995’te vefatına kadar yaşayacağı Polonya taşrasında şiddetli bir hayat sürdürdü. Hak ettiği kapsamlı retrospektif standı açılmayan, hakkında önemli bir yayının olmadığı Devrim’in Fikret Mualla’dan daha sonra en epeyce geçersizi yapılan ressam olması büyük bir trajedidir. l Düsseldorf
Bugün 98. yaş gününü kutladığımız Nejad Melih Devrim’i, hem etkileyici fotoğraflarından, birebir vakitte bilinmezliklerle yüklü uzun sanat seyahatinden yola çıkarak sıra dışı bir imge yaratıcısı olarak pahalandırmak gerekir. Çağdaş Türk Resmi’nde onun kadar memleketler arası işler başarmış, onun kadar yıldızı Paris’te, Avrupa’da parladıktan daha sonra trajik biçimde unutulup 1980’lerden itibaren İstanbul sanat piyasasının avucuna düşmüş öbür bir sanatçı yoktur.
1 Temmuz 1923’te İstanbul’da ressam Fahrelnissa Zeid ile müellif İzzet Melih’in birinci çocuğu olarak dünyaya gelen Devrim’in çocukluğu Berlin, Münih ve İstanbul’da geçti. Galatasaray Lisesi’nden daha sonra 1941’de İstanbul Hoş Sanatlar Akademisi’ne girdi. Tıpkı yıl, Léopold Lévy’nin öğrencisiyken, Türk Sanatı’nda özgün bir duruş sergileyen Yeniler Grubu’nun en genç üyesi olarak ismini duyurdu. 1944’te Taksim Gazinosu’nda birinci şahsi standını açtı. İlerleme isteği gençliğinden itibaren fotoğrafının damarlarında atıyordu. 1946’da yerleşmek için Paris’e giderken cebinde Ayasoyfa mozaiklerini restore eden Thomas Whittemore tarafınca Alice B. Toklas’a yazılmış bir tavsiye mektubu vardı. 1947’de Paris’te şahsi stant açmayı başaran birinci Türk sanatkarı olarak yıldızı inanılmaz bir süratle parladı. Birbiri gerisine katıldığı stantlarda gösterdiği renkli ve etkileyici kompozisyonlarıyla o senelerda Fransız başşehrinde şekillenen Soyut Sanat’ın önde gelen temsilcilerinden biri oldu. 1947’de bir tuvali Paris Çağdaş Sanatlar Müzesi koleksiyonuna girdi. Fotoğraflarını Leo Castelli 1950’de New York’ta, The Arka Council 1952’de Edinburg’ta, Folkets Hus 1953’te Kopenhag’ta sergileyerek onu memleketler arası seviyeye çıkardılar.
RENK – FORM AHENGİ…
1952’de Nejad’ı Salon Octobre isimli küme standının lideri ve yürütücüsü olarak görüyoruz. Fransız sanat ortamının en değerli isimleriyle ortaklaşa projeler gerçekleştiren genç sanatçı gerisi gerisine açtığı şahsi stantların yanı sıra Tristan Tzara (1955), Paul Eluard (1960) başta olmak üzere pek epeyce kıymetli şairin kitaplarını resimleyerek dönemsel etkinliklerinde doruğa çıkmıştı. Onu bu kadar değerli kılan, kompozisyonlarındaki renk ve form kurgularında geliştirdiği harika uyumdu. Kaligrafinin ritmini kuvvetli formlarla birlikte yorumlayan Nejad’ın özgünlüğü o senelerda memleketler arası sanatın merkezi olan Paris’te kendisini ön plana çıkarmıştı.
1950-60 içinde Avrupa’yı Londra’dan Sevilla’ya, Brüksel’den Prag’a kadar gezerek çalışmalar üreten Nejad, seyahat gözlemleriyle fotoğrafını zenginleştirerek etkileyici bir “soyut fotoğraf dili” geliştirdi. Onun 1962’de çıktığı Çin seyahatinde Taşkent, Buhara, Semarkand kentlerinde gerçekleştirdiği fotoğraflarındaki ustalık adeta her fırça darbesinde kendisini gösterir. bu biçimdesine kuvvetli eserler üretip, çalışmaları dünyanın farklı köşelerinde gösterilen bir sanatkarın niye büyük muvaffakiyetler edindiği Paris sanat ortamında tutunamadığı büyük bir bilmecedir. Çalıştığı galericiler tarafınca dolandırıldığını, ünlü ressam arkadaşlarının motiflerini yürüttüğünü, ailesi tarafınca dışlandığını düşünen sanatçı kendisine esaslı ziyanlar verecek olan ünlü küfür mektuplarına 1960’larda başlamıştı.
1960’lar evvel Varşova’ya daha sonra da 1995’te vefatına kadar yaşayacağı Polonya taşrasında şiddetli bir hayat sürdürdü. Hak ettiği kapsamlı retrospektif standı açılmayan, hakkında önemli bir yayının olmadığı Devrim’in Fikret Mualla’dan daha sonra en epeyce geçersizi yapılan ressam olması büyük bir trajedidir. l Düsseldorf