EliteDizqn
Active member
İngiliz oyun müellifi Patrick Hamilton 1938’de Gas Light kitabını yazdığında, sözün 21. yüzyılda bu kadar sık kullanılacağını muhtemelen varsayım etmiyordu. Amerika’nın en eski kelamlık yayıncısı olan Merriam-Webster, yılın sözü olarak “gaslighting”i seçti.
Şirkete bakılırsa, sözlüğün web sitesindeki ‘gaslighting’ sözü aramaları 2022’de yüzde 1740 arttı.
Gaslighting, bilhassa kişinin kendi çıkarı için bir diğerini taammüden yanıltması, ruhsal manipülasyon yapması, birinin kendinden kuşku etmesini sağlama eforu manasına geliyor.
Merriam-Webster Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Bu yanlış bilgi – ‘sahte haberler’, komplo teorileri, Twitter trolleri ve deep fake’ler – çağında gaslighting, vaktimize ilişkin bir söz olarak ortaya çıktı” tabirlerini kullandı.
Şirketin genel yayın direktörü Peter Sokolowski, Associated Press ajansına söz aramalarındaki artışın tek bir hadiseden kaynaklanmadığını söylemiş oldu.
“Yılın her günü sık sık aranan bir kelimeydi” dedi.
‘Gaslighting’ sözünün kökeni nedir?
Gaslighting, sözünün kökeni Patrick Hamilton’ın Kraliçe Victoria devri Londra’sında geçen oyunundan geliyor. Oyunda orta sınıfa mensup bir çiftin palavralara ve aldatmaya dayalı evliliği ele alınıyor.
Oyunda baş karakter Jack Manningham, konutlarındaki gaz lambasının kısıldığını söyleyen karısı Bella’yı delirmeye başladığına ikna etmeye çalışıyor.
Oyun 1940’ta İngiltere’de akabinde 1944’te ABD’de olmak üzere iki kere beyaz perdeye uyarlandı. Ingrid Bergman’ın oynadığı Amerikan versiyonu, iki Akademi Mükafatı kazandı.
Merriam-Webster’ın da belirttiği üzere, terim 20. yüzyılda evvela ruhsal manipülasyona atıfta bulunsa da sözün çağdaş kullanması daha geniş bir mana söz ediyor.
Gaslighting bilhassa şahsi ve politik bağlamlarda insanları “yanıltmakta kullanılan kanallar ve teknolojilerdeki büyük artışı” anlatıyor.
Bu yıl en epey aranan öteki İngilizce sözler içinde, Türkçe karşılıklarıyla oligark, omicron, LGBTQIA, konsort kraliçe üzere sözler de var.
‘Gasligthing’ ikili bağlarda nasıl tecrübelenir?
Türkçe’de tam karşılığı olmayan gaslighting bir ruhsal manipülasyon ve taciz formülü. İnsanların kendi hafızalarını, algılarını ve akıl sıhhatlerini sorgulamaya iten bir manipülasyon.
Gaslighing yaşanan ilgilerin üç etabı var: İdealleştirme, değersizleştirme ve gözden çıkarma.
İdealleştirme safhasında, mağdurun ayakları yerden kesilir ve manipülasyon yapan kişi birlikteliklerinin kusursuz olduğu imajını yaratır.
Değersizleştirme safhası en sıkıntı olanıdır; mağdur hayran olunan bir şahıstan, hiç bir şeyi beceremeyen birine dönüştürülür. Ülkü olan birinden maharetsiz birine dönüştüğünü hisseden mağdur, işleri yoluna koymak için çaresizce uğraşır.Sonuncusu gözden çıkarma, bu süreçte manipülasyon yapan kişi mağduru bırakır ve yeni birine yönelir, yeni mağdurunu idealleştirme ve baştan çıkarma da tıpkı süreçte gelişir.
Şirkete bakılırsa, sözlüğün web sitesindeki ‘gaslighting’ sözü aramaları 2022’de yüzde 1740 arttı.
Gaslighting, bilhassa kişinin kendi çıkarı için bir diğerini taammüden yanıltması, ruhsal manipülasyon yapması, birinin kendinden kuşku etmesini sağlama eforu manasına geliyor.
Merriam-Webster Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Bu yanlış bilgi – ‘sahte haberler’, komplo teorileri, Twitter trolleri ve deep fake’ler – çağında gaslighting, vaktimize ilişkin bir söz olarak ortaya çıktı” tabirlerini kullandı.
Şirketin genel yayın direktörü Peter Sokolowski, Associated Press ajansına söz aramalarındaki artışın tek bir hadiseden kaynaklanmadığını söylemiş oldu.
“Yılın her günü sık sık aranan bir kelimeydi” dedi.
‘Gaslighting’ sözünün kökeni nedir?
Gaslighting, sözünün kökeni Patrick Hamilton’ın Kraliçe Victoria devri Londra’sında geçen oyunundan geliyor. Oyunda orta sınıfa mensup bir çiftin palavralara ve aldatmaya dayalı evliliği ele alınıyor.
Oyunda baş karakter Jack Manningham, konutlarındaki gaz lambasının kısıldığını söyleyen karısı Bella’yı delirmeye başladığına ikna etmeye çalışıyor.
Oyun 1940’ta İngiltere’de akabinde 1944’te ABD’de olmak üzere iki kere beyaz perdeye uyarlandı. Ingrid Bergman’ın oynadığı Amerikan versiyonu, iki Akademi Mükafatı kazandı.
Merriam-Webster’ın da belirttiği üzere, terim 20. yüzyılda evvela ruhsal manipülasyona atıfta bulunsa da sözün çağdaş kullanması daha geniş bir mana söz ediyor.
Gaslighting bilhassa şahsi ve politik bağlamlarda insanları “yanıltmakta kullanılan kanallar ve teknolojilerdeki büyük artışı” anlatıyor.
Bu yıl en epey aranan öteki İngilizce sözler içinde, Türkçe karşılıklarıyla oligark, omicron, LGBTQIA, konsort kraliçe üzere sözler de var.
‘Gasligthing’ ikili bağlarda nasıl tecrübelenir?
Türkçe’de tam karşılığı olmayan gaslighting bir ruhsal manipülasyon ve taciz formülü. İnsanların kendi hafızalarını, algılarını ve akıl sıhhatlerini sorgulamaya iten bir manipülasyon.
Gaslighing yaşanan ilgilerin üç etabı var: İdealleştirme, değersizleştirme ve gözden çıkarma.
İdealleştirme safhasında, mağdurun ayakları yerden kesilir ve manipülasyon yapan kişi birlikteliklerinin kusursuz olduğu imajını yaratır.
Değersizleştirme safhası en sıkıntı olanıdır; mağdur hayran olunan bir şahıstan, hiç bir şeyi beceremeyen birine dönüştürülür. Ülkü olan birinden maharetsiz birine dönüştüğünü hisseden mağdur, işleri yoluna koymak için çaresizce uğraşır.Sonuncusu gözden çıkarma, bu süreçte manipülasyon yapan kişi mağduru bırakır ve yeni birine yönelir, yeni mağdurunu idealleştirme ve baştan çıkarma da tıpkı süreçte gelişir.