Trendio
Active member
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, ekonomik sorunların aşılmasında, öngörülebilirliği sağlamanın, hür piyasa dinamiklerine güvenmenin, kararlı ve sabırlı duruşun anahtar olduğunu belirterek, “Ben bir itimat artışı olduğunu ve birinci adımının gerçekleşmeye başladığını görüyorum.” dedi.
Bankanın 97. kuruluş yıl dönümü ötürüsıyla AA muhabirine açıklama yapan Ortan, dünya ve Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu.
Salgın devrinin ekonomik ve toplumsal yaşantıya tesirlerine işaret eden Ortan, bu vakitte ülkelerin borçluluk oranlarının kıymetli ölçüde arttığını, likidite bolluğu oluştuğunu, bunun enflasyona niye olduğunu lakin dünyada likidite bolluğundan eşit biçimde yararlanılmadığını söylemiş oldu. Bunun oluşturduğu kıymetli risk ögelerinin nasıl yönetileceği, siyasetleri nasıl etkileyeceği konusunun kıymet kazandığını vurgulayan Ortan, şöyleki devam etti:
“Kaynakların topyekun seferber edildiği bu biçimde bir müddetçte verimliliğin nerelerde arttığı, verimsizliğin nerelerde oluştuğu, ekonomik, finansal problemlerle istihdam ve gelir dağılımı üzere toplumsal problemlerin nasıl, nerede, ne biçimde dengeleneceği kıymet kazandı. Bu hususlar, ekonomik olduğu kadar toplumsal manada da dikkatli hareket edilmesi gereken, riskler barındıran konular. Nasıl sıhhat konusunda bir bilim heyeti oluşturulduysa pandemiden çıkışla ilgili de ülkelerin bir ekonomik müracaat şurası oluşturarak bu konseylerin teklifleri doğrultusunda hareket etmelerinin faydalı olacağını düşünüyorum. Akademi dünyası ile endüstricinin, üreticinin ve finansal aktörlerin buluştuğu, fikir verenlerle bunu icraata dönüştürecek şahısların bir ortaya geldiği, ortak akılla neler yapılması gerektiğine dair tekliflerin sunulduğu bir model ile pandemi sürecinden çıkış sağlanabilir. Doğal ki son olarak buna karar verecek olan siyasi iradedir.”
“Fed, yerinde, yürekli kararlarla ekonomiyi destekleyerek en az hasarla bugüne gelinmesine öncülük etti”
Hakan Ortan, Fed’in izlediği siyasetlere ait değerlendirmede bulunurken, Fed’in, daha salgın başlarken hayli süratli hareket ettiğini, global kriz deneyiminden de faydalanarak yerinde, yavuz kararlarla ekonomiyi destekleyerek en az hasarla bugüne gelinmesine öncülük ettiğini kaydetti.
“Hakkını vermek lazım, Fed, global krizde olduğu üzere bu bahiste da herkestilk evvel birinci adımı attı. Avrupa Merkez Bankası ve öteki merkez bankaları onu takip etti” diyen Ortan, Fed’in şu anda kelamlı yönlendirmeleriyle bir daha öteki merkez bankalarına öncülük ettiğini söylemiş oldu.
Ortan, devamla şunları kaydetti:
“Sözlü yönlendirmeleriyle fazlaca net bir biçimde; ‘şu anda enflasyonun yüksek olduğu lakin enflasyonun yükselmesine niye olan sürecin durduğu ve devam etmeyeceği, bu doğrultuda yüksek enflasyonu süreksiz olarak gördükleri ve radikal bir aksiyon almalarına gerek olmadığı’ konusunda kuvvetli bir sinyal verdi. bu biçimdece varlık alımı programının azaltılması konusunun önümüzdeki devirde tartışılabileceğini söyleyerek piyasaları sakinleştirmeyi başardı. Bu durumun, herkese vakit kazandırdığını ve her ülkeye kendi ortasında düzeltmesi gereken problemler açısından fırsat yarattığını düşünüyorum. Fakat bu imkanlar ebediyen sürmeyecek. Fed de bir süre daha sonra çıkış stratejisinin daha net irtibatını yaparak varlık alım programını azaltmak ve daha sonrasında da faiz artırımına gitmek durumunda kalacaktır. bu biçimde da yönetmemiz gereken değerli riskler kapıda bizi bekliyor demektir. Bu riskler gerçekleşmeden, hala vaktimiz varken, bizim bir an evvelce tedbirlerimizi almamız ve yeni konjonktüre hazırlanmamız gerektiğine inanıyorum.”
“Bir itimat artışı olduğunu görüyorum”
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Ortan, Türkiye iktisadında kur ve enflasyon tarafındaki baskının yapısal bir sorun olarak varlığını sürdürdüğünü vurguladı.
Kur ve enflasyon üstündeki baskıyı çarçabuk çözebilecek durumda olunmadığını belirten Ortan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Çünkü bunlar, yapısal sıkıntılarımıza işaret ediyor. 2013’ten bu yana baktığımızda, birtakım bazı bize has niçinlerle kimi birtakım da global niçinlerle döviz kurlarında çeşitli ataklar yaşadık. Döviz kurlarındaki ataklar, kurlardan fiyatlara geçiş etkisinin güçlenmesine niye oluyor. Artan döviz kuru geçişkenliğinin yanı sıra kuvvetli tüketim iştahımız ve ithal girdiye bağımlılığımız süratli büyümeye çalıştığımız devirlerde enflasyondaki yükselişi de birlikteinde getiriyor. Global ölçekte emtia fiyatlarındaki artış da enflasyonist sürecin yönetilmesini daha güç hale getiriyor.
Nisan ayında genel müdürlük bakılırsavimi devraldıktan daha sonra verdiğim röportajda, ekonomik zorlukların nasıl aşılacağının reçetesi sorulduğunda ‘kararlı ve istikrarlı bir duruşun, öngörülebilirliğin ve özgür piyasa dinamiklerine güvenmenin önemine’ vurgu yapmıştım, bunlara muhtaçlığımız olduğunu söylemiştim. Bugün de hala birebir fikirdeyim. Öngörülebilirliği sağlamanın, kararlı ve sabırlı duruşun ve hür piyasa dinamiklerine güvenmenin bu reçetenin anahtarı olduğunu düşünüyorum. Bu bahiste da ara katetmeye başladığımızı büyük bir memnuniyetle görüyorum. Zira mart ve nisan ayları, her şeyin epey süratli değiştiği bir periyottu. O günden bugüne iktisat siyaseti idaresi açısından büyük bir değişikliğin olmadığı, sıkı para siyasetinin korunması suretiyle risklerin yönetilmesinin amaçlandığı bir devir yaşadık. Buna aşılama konusundaki olumlu gelişmeler de eşlik etti, aşılama süreci hızlandı. Okulların yüz yüze eğitimle açılacağı konusu net ve kuvvetli bir biçimde tabir edildi. Cari süreçler istikrarının; ihracatın artması ve turizm gelirlerinin tekrar ivmelenmesiyle birlikte lehimize olacağını; cari istikrarın daha olumlu seyrettiği bir konjonktürde Merkez Bankası’nın bir daha rezerv biriktirme fırsatı bulacağı bir döneme geçeceğimizi düşünüyorum. Yatırımcı; ekonomik parametrelere bakan, ekonomik parametreleri pahalandıran ve enflasyonda bir düşüş eğilimi görmeden faiz oranlarını indirmeyen bir Merkez Bankası olduğunu hissetti. ‘Merkez Bankası Lideri değişince sanki para siyasetinde bir gevşeme olur mu’ telaşı yatıştı. Bu değerli bir test süreciydi, bu süreçten geçer not aldığımızı düşünüyorum. ötürüsıyla ben bir inanç artışı olduğunu ve birinci adımın gerçekleşmeye başladığını görüyorum. Burada sabırlı duruşun devam etmesinin fazlaca kıymetli olduğunun altını çizmek istiyorum.”
“Fırsatı kaçırmamak, heba etmemek gerekiyor”
Hakan Ortan, enflasyondaki mevcut yüzde 19’luk düzeye rağmen TCMB tarafınca yayımlanan Piyasa İştirakçileri Anketi’ne nazaran ağustosta 12 ay daha sonrasına ait tüketici enflasyonu beklentisinin temmuza bakılırsa düşüş kaydederek yüzde 12,48 olduğunu hatırlattı.
Bu güzelleşmenin, hayli hudutlu olmakla bir arada dikkate kıymet olduğunu vurgulayan Ortan, “Mevcut duruşumuz bozulmaz devam ederse baz etkisinin de katkısıyla enflasyonu bu yılın sonunda yüzde 16, gelecek sene de yüzde 12-13 düzeylerinde bakılırsabiliriz. Beklemeden birtakım kararların alınması durumunda; o noktada artık kimse bir reçete veremez, reçete verilemeyecek yerlere gelebiliriz. Bu niçinle ben bu sonlu güzelleşmenin değerli olduğunu düşünüyorum. Evet, istek edilen ölçüde olmayabilir fakat sürdürülebilir ve istikrarlı büyüme ile istihdam yaratılması, faiz oranlarının gerilemesi, üreticinin desteklenmesi, finansman yükünün hafifçeletilmesi, yeni yatırımların önünün açılması ve olumlu bir iklime dönülmesi konusunda bir fırsat görüyorum. Umarım bu fırsatı bu defa kaçırmayız, uygun kıymetlendiririz. Fırsatı kaçırmamak, heba etmemek gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ortan, sabır gösterilmeden kararlar alınması durumunda ise yenidendan birebir şeylerin sil baştan yaşanabileceğine dikkati çekti.
Sene başında, ülke iktisadının bu yıl yüzde 3,5 büyüyeceğini öngördüklerini, bu öngörüyü en az yüzde 6 olacak biçimde revize ettiklerini belirten Ortan, enflasyonda süratli bir düşüş olmayacağı fakat son çeyrekte baz tesirine bağlı bir düşüş görüleceği ve sene sonunda enflasyonun yüzde 16’ya ineceği beklentisinde olduklarını söylemiş oldu.
Bunun Merkez Bankası’na faiz oranlarında indirim imkanı sağlayacağını vurgulayan Ortan, “Piyasaların bunu fiyatladığını düşünüyorum. Sürpriz bir şey olmayacak. bu türlü faizin indirildiği, piyasa ile çatışmayan ve faiz indiriminin kurlarda artışa niye olmadığı bir konjonktürün; hepimize moral vereceğini, izleyen devirde enflasyonun aşağı taraflı hareketinin hızlanmasına imkan sağlayacak yolu açacağını düşünüyorum. Yüksek faiz ortamından bankalar olarak bizlerin de şikayetçi olduğumuzun altını çizmek istiyorum. Zira biz kredilerimizi ortalama 3 yıl vadeli veriyoruz, öte yandan mevduatın vadesi 1-2 ay civarında. Bu demek oluyor ki geçen sene düşük faiz ortamında verdiğimiz kredileri, mevcut durum prestijiyle her ay yüzde 19’dan fonluyoruz.” tabirlerini kullandı.
“Sabırlı hal, yapısal ıslahatlara da prestij kazandıracaktır”
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, Türkiye’de bir devir üzerinde epey konuşulan yapısal ıslahatlara dair de şu yorumu yaptı:
“Yapısal ıslahatları, program olarak fazlaca hoş açıklıyoruz fakat takibini yapmıyoruz. ‘Yapısal reform’ diyorsanız, nereden baksanız en az bir yıl boyunca o işlerin hayata geçmesinden sorumlu olacak bireylerin o işlerle meşgul olması, birebir kararlılıkla bahsin üzerine gitmesi ve sonuçlarını almak için de beklemesi gerekir. Fakat biz o yapısal dediğimiz reformlardan hiç sabır göstermeden sonuç bekliyoruz, kısa müddette sonuç gelmiyor diye vazgeçtiğimizde de hepsi yarım kalıyor, yapamıyoruz. O niçinle siyasetlerde sabırlı hal yapısal ıslahatlara da prestij kazandıracaktır. Bankalar bu mevzuda etki edecekse bunu, yapısal dönüşüme katkı sağlayacak biçimde kaynaklarının tarafını değiştirerek yapar. Örneğin, üretici ve ihracatçıların tesisini yerinde bakılırsarek yeni yatırımlarını teşvik ediyor, tüm finansmanı en uygun biçimde sağlıyor, proje bazında geri dönüş sürecini kıymetlendirerek kaynaklarımızı istikrarlı büyüme için seferber ediyoruz. Kaynakları buraya özgülediğimiz için tüketim tarafına daha az dayanak sağlıyoruz. bu biçimdece iç talebin yavaşlamasıyla birlikte dezenflasyonist sürece de katkıda bulunuyoruz. Ben izlenen siyasetlerin sonuç vereceğine inanıyorum. Zira hepimizin menfaati, hepimizin çıkarı ülke iktisadının güzelleşmesinden geçiyor. Bunun olmadığı durumda kazanan olmaz. Ülkenin kazanamadığı bir yerde, ferdî olarak kazanan birilerinin olacağını sanmıyorum. Bu ülkenin kazanması gerekir. Bunun için de her kurum evvela kendi üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeli. Bir banka ise finansman kaynaklarını bu emelle kullanmalı, bu emelle müşterisini desteklemeli diye düşünüyorum. esasen her kurum görevini layıkıyla yerine getirirse fotoğraf tabiatıyla tamamlanır. İş Bankası olarak bu bahiste örnek bir davranış sergilediğimize inanıyorum. Gerek birinci çeyrek bilanço neticelerimızda gerek birinci yarıyıldaki neticelerimızda bunun bu biçimde olduğunu, kaynakları nerelere kullandığımıza baktığınızda fazlaca net bir biçimde goreceksiniz.”
“Sorunlu krediler tarafında ek bir bozulma, ek bir risk görmüyorum”
Hakan Ortan, bankacılık kesiminin etkin kalitesinde bir düzgünleşme olduğunu, sıkıntılı krediler tarafında ek bir bozulma ve ek bir risk görmediğini vurguladı.
Sıkıntıların artmadığını, bilakis problemlerin çözüldüğünü ve o çözümlenen sıkıntılarla kredilerin bir daha yapılandırıldığını anlatan Ortan, “Yapılandırılmış olan krediler, müşteriye işlerinin tekrar karlı hale gelmesi konusunda kıymetli bir vakit kazandırıyor. ötürüsıyla vatandaşımıza, vatandaşımızın işine ve karlılığına yansıması için gereken süreyi ödemesiz bir devir olarak belirleyip, işinin düzgünleşme suratına nazaran taksitleri ayarlayıp, hakikaten sorunun kalmadığı bir noktada anapara ödemelerine başlayacağı bir modelin ortaya konabilmiş olması hayli kıymetli.” dedi.
Sermaye yeterliliği konusuna da değinen Ortan, sermaye yeterlilik oranının hala yasal sonların hayli üzerinde seyrettiğini, ötürüsıyla bankaların hem kuvvetli likiditesi birebir vakitte kuvvetli sermayesi olduğunu söylemiş oldu.
Ortan, “Sermayelerin azaldığı bir periyotta tahlil, öz kaynak karlılığının enflasyon oranına gelmesi, hatta enflasyonun üzerine çıkması. Bu, enflasyon yüzde 19 düzeyinde iken mümkün olmaz lakin enflasyon düşer öz kaynak karlılığı da artarsa tekrar bankaların sermaye biriktirdiği, sermayesini büyüttüğü bir periyoda, istikrara geleceğimizi düşünüyorum. Umarım bunu sağlar, bunu görürüz.” diye konuştu.
“Bankacılığa, bankalara, bankacılara hürmet duyulmasını sağlamamız gerekiyor”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, bankacılık kesiminin uygunlaştırılması gereken alanlarına ait ise şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu bahiste bilhassa şunu söylemek istiyorum; bankacılık anlayışı daha insan odaklı hale getirilmeli. Bu, bizim değerli bir sorumluluğumuz. Çalışanlarımızın ve müşterilerimizin refahını artırmak, istihdam azaltan değil, istihdamı artıran yaklaşımlar benimsemek, müşterilerin işlerinin gelişmenine salt finansal açıdan değil, danışmanlık açısından da katkıda bulunmak konusunda bankalar olarak epeyce şey yapmamız gerekiyor. Bankacılığa, bankalara, bankacılara hürmet duyulmasını sağlamamız gerekiyor. Bugüne kadar her işte insanı merkeze alan ve ‘önce insan’ yaklaşımı ile hareket eden bir banka olarak, bu hususta dala öncü olacağımızı düşünüyorum. Beşere yaklaşım, insanı merkeze alma konusunda bankaların katedeceği bir uzaklık var. bu vakitte bunun da sağlanması gerekiyor. Ben bankacılık mesleğinin saygınlığı, bankacıların saygınlığı açısından toplum nezdinde algının kesinlikle geliştirilmesi gerektiğine inanıyorum. Bu da bir daha kelamla olmaz, icraatla olur. Kesim olarak bunu da muvaffakiyetle yapacağımıza inanıyorum.”
“100. yılda tüm bölümlerin gururla ‘Benim Bankam’ dediği bir İş Bankası hayal ediyorum”
Hakan Ortan, “100. yılda İş Bankası’nı nasıl hayal ettiğine” ait de, “Ben 100. yılda İş Bankası’nı her şeydilk evvel hissedarıyla, müşterisiyle, çalışanıyla, emeklisiyle, tüm kısımların gururla ‘Benim Bankam’’ dediği, üreten, kazanan ve kazandığını toplumla paylaşan geniş bir aile olarak hayal ediyorum. Pekala, bu hayalin desteği nedir? İş Bankası’nın iştirakleriyle bir arada 50 bin çalışanı, bir o kadar da emeklisi, 12 milyon faal müşterisi, 150 binin üzerinde yatırımcısı var. Biz hakikaten bugün de büyük ve hoş bir aileyiz. Toplumun her bölümünden, ticari ömrün her alanından milyonlarca müşteriyi, geniş kurumsal ve ferdi yatırımcıyı bir ortada tutmaktan, onlarla birlikte bir yol arkadaşlığından bahsediyorum. Bu çerçevede, iş modelimizle, tertip ve şube yapımızla, hizmet anlayışımızla, çalışanlarımızın yetkinliğiyle, teknolojik altyapımızla geleceğin bankasını inşa edeceğiz. Günün şartlarına bakılırsa değişen bankacılığın gerektirdiği dönüşümlerin yapılacağı, geleceğin çalışanlarının oluşturulacağı ve kıymetlerimizin de sürdürülebilir kılındığı bir gelecek… ötürüsıyla özel bankalar içindeki liderliğimizi, bilanço gücümüzü koruyarak, pekiştirerek gelinecek bir 100. yılda, buna yakışır bir 100. yıl bilançosu deklare ettiğımız, ‘Türkiye’nin Bankası’ olmaya devam ettiğimiz, tüm paydaşlarımızın ‘Benim Bankam’ diye sahip çıktığı bir İş Bankası… 100. yıldaki hayalim bu.” tabirlerini kullandı.
İş Bankası’na genel müdür olarak atanmasının akabinde geçen 5 aylık mühlete dair de Ortan, üstlendiği vazifenin kendisine son derece gurur ve heyecan verdiğini, büyük bir çalışma şevki ve başarma azmi uyandırdığını söylemiş oldu.
Ortan, “İş Bankası ölçeğinde bir kurumda; çalışanın, müşterinin ömrüne değen işlerle uğraşmak bana fevkalade bir güç veriyor. Ben bu hislerle, heyecanla çalışıyorum. Üstelik tarihimize baktığımız vakit Atatürk’ün kurduğu, Celal Bayar’ın birinci genel müdür olduğu bu kurumda, genel müdürlerimiz içinde Adnan Bali üzere iz bırakan epey alışılmadık, özel ve insani taraflarıyla öne çıkan bir genel müdürden bu koltuğu devralmak, bana hayli ağır bir sorumluluk yüklüyor. Bu sorumluluk, tüm o tarihi mirasın gerektirdiği sorumlulukla bu heyecanı birleştirmeme vesile oluyor.” diye konuştu.
“Mobil bankacılığı kullanan faal müşteri sayımız 9,5 milyon”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, salgın periyodunda bankacılık süreçlerinde dijital kanalların kullanmasındaki artışa dair şu değerlendirmelerde bulundu:
“Pandeminin çabucak başında 7,8 milyon olan taşınabilir bankacılığı kullanan etkin müşteri sayımız bugünlerde 9,5 milyona çıktı. İkinci çeyrekte hem yeni açılan TL vadeli mevduat hesaplarının tıpkı vakitte kullandırılan muhtaçlık kredilerinin yüzde 87’den çoksı dijital kanallardan gerçekleşti. Bu sayılar, nitekim son derece çarpıcı. bu vakitte dijital kanaldaki en kıymetli yenilik, banka müşterisi olmak için şubeye gidilmesine gerek kalınmaması ve uzaktan müşteri ediniminin başlaması oldu. Bu, iş yapış prosedürlerinde epeyce radikal değişiklikleri birlikteinde getirecek. Yeni müşterilerimizin yüzde 40’a yakınını dijital kanallardan ediniyoruz. Bu sayıların gitgide daha da artacağını düşünüyorum.”
“Ödeme sistemleri, tarım, ihracat, girişimcilik odaklanacağımız alanlar”
Hakan Ortan, banka olarak gelecek süreçte odaklanacakları alanlara ait de bilgi verdi.
Ödeme sistemleri alanında önder olmayı hedeflediklerini, ıslak imzaların atılmayacağı, tüm iş ve finans döngülerinin dijital platformlar üzerinde gerçekleşeceği “görünmez bankacılığa” örnek olacak eser ve hizmetleri müşterilerle buluşturacaklarını aktaran Ortan, çiftçilere yönelik olarak tarım, teknoloji ve finansı birleştiren alanlarda yeni proje ve eserler sunacaklarını bildirdi.
Ortan, “Bu alanda İmece Taşınabilir hayli kuvvetli bir eserimiz. Bu eserimizin daha da yaygınlaşacağını düşünüyorum. Ayrıyeten, üretici ile tüketicinin buluştuğu, epey özel tasarımı ve kurgusu olan Tarım İhtisas Şubesi, İş Bankası Tarım Pazar Yerleri bakılırsaceksiniz. Ödeme sistemlerini bu yerlere ustalıkla entegre edeceğiz.” diye konuştu.
Teşebbüs bankacılığının odaklandıkları bir öteki alan olduğunu vurgulayan Ortan, Türkiye’de girişimcilik üzerinden bir büyüme kıssası yazılabileceğini, İş Bankası’nın da teşebbüs bankacılığı ve teşebbüs ekosistemi konusunda aktifliğini sürdüreceğini kaydetti.
Ortan, girişimcilerin yanında olmaya devam edeceklerini, girişimcilik konusunda da özel bir ihtisas şubesi açacaklarını bildirdi.
Üretim ve ihracat alanında hem üreticinin birebir vakitte ihracatçının desteklenmesi, yalnızca finansal açıdan değil, işlerinin dijitale taşınması, kolaylaştırılması konusunda da İş Bankası’nın öncü olacağını belirten Ortan, “Genel çerçeve prestijiyle geleceğin bankası, geleceğin çalışanları ve müşteri tecrübesi konusunda alışılmadık bir bankacılık anlayışı goreceğiz.” dedi.
“(Kripto paralar) Bu alana epeyce süratli düzenlemeler getirilmeli, şeffaflık sağlanmalı”
Kripto paralara dair de görüşlerini aktaran Ortan, tüm dünyada kripto paralar, dijital varlıklar ve dijital paralar konusunda evvela düzenlemelerin yapılması, yatırımcıların, vatandaşların korunduğundan emin olunduktan daha sonra bunlara ait projeler geliştirilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Bu alana değerli ölçüde para akışı olduğuna dikkati çeken Ortan, bunları yok sayıp, insanları mukadderatıyla baş başa bırakmakla ya da yasaklamakla uzaklık katedilemeyeceğini söylemiş oldu.
Bu alana fazlaca süratli bir biçimde düzenlemeler getirilmesi, şeffaflığın sağlanması, fiyat oynaklıklarının azaltılması, yatırım yapan insanların büyük kayıplarla müsabakasının önüne geçilmesi gerektiğini belirten Ortan, şunları kaydetti:
“Bir banka genel müdürü olarak, bilgisayar dünyasının ortasından gelen, dijital projeleri yöneten, Türkiye’de birinci internet bankacılığını yapan, taşınabilir ödeme, taşınabilir bankacılık uygulamalarını direkt kodlayan bir insan olarak bu dünyanın karşısında olmam olağan olarak mümkün değil. Siber risklerin epeyce fazla olduğu, düzenlemelerin yeteriz kaldığı, finansal okuryazarlık üzere teknoloji okuryazarlığının da zayıf olduğu bir ortamda, vatandaşları korumak ismine ilgili düzenlemeler yapılmadan bu alana para yatırılmaması, aksi takdirde önemli kayıplarla karşılaşılabileceği tarafında ihtarlar yapmıştım. Benim bu istikametiyle ikazlarım, kimi bölümlerce bu bahiste gerçek vizyonda olunmaması, bu gelişmelerin gerçek okunmaması üzere yorumlanabildi. İhtar yapmam niçiniyle güya bunun karşısındaymışım üzere bir algı oluşmasını istemem. Lakin beşerler fazlaca fazla düşünmeden, ekip meblağ üzere, taraf fiyat üzere bir mevzunun ya bir tarafında ya öbür tarafındaymış üzere davranıyor. halbuki mevzuyu teknoloji açısından, finansın geleceği açısından değerli bulup bu alandaki eksiklikleri gidermek için uyardığımızın anlaşılması gerekiyor. Yoksa aracı kurumlar batıyor, banker faciası üzere kurumlar yok oluyor, vatandaşın parası kayboluyor. bu biçimde yasak geliyor, daha sonra yine ortalık duruluyor. Bu sefer yasaklarla baş başa kalıyoruz.”
Ortan, bu alanları, şuurlu bir biçimde, hem finansal okuryazarlığı hem teknoloji okuryazarlığını artırarak vatandaşların yatırımlarını gerçek yönlendirmek, yanlışsız kanalize etmek gerektiğini söylemiş oldu.
Daha evvel bu alanlara, düzenleme yapılmadan girilmemesi görüşünde olduğunu hatırlatan Ortan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ama bu bahiste aracılık eden kurumların anti şeffaf yapılarını, bir gecede nasıl yok olduklarını ve insanımızın nasıl mağdur olduğunu görür görmez üzülüyor, muteber bir kurum olarak en azından müşteriyi sahipsiz bırakmamak ismine, hakikat biçimde ve mevcut düzenlemelerin elverdiği ölçüde bu alana girip, en azından kurtarabildiğimiz kadar yatırımcıyı inançlı bir alana çekmenin sorumluluğunu hissediyorum. Zira durup düzenlemeleri bekledikçe, mağduriyetin önüne geçemeyiz lakin hiç şayet olmazsa mağduriyeti azaltma ismine bu işin nasıl olması gerektiğini, ne olması gerektiğini ortaya koyabiliriz. Otorite ile birlikte çalışarak düzenlemeyi peşi sıra getirebiliriz. Banka olarak bu biçimde bir değişikliğe gidebiliriz ve bu alanlarda da bizi bir daha öncü olarak bakılırsabilirsiniz. Bizim bunları yapmamız hiç kolay olsa gerek. Zira biz Çin’de, Silikon Vadisi’nde iki inovasyon ofisi olan; buralarda, daha evvel Coinbase’i yaratan, Çin’deki dijital parayı yaratan insanları istihdam eden bir kurumuz. Bizim için bu dünyada kuralların gerektirdiği biçimde yer almak, yalnızca 2 aylık bir problemdir.”
“Sürdürülebilirlik moda bir kavram üzere ele alınmamalı, aksiyonlarla, hareketlerle içi doldurulmalı”
Sürdürülebilirlik konusuna dair de görüşlerini aktaran Ortan, son günlerde yaşanan orman yangınları ve sel felaketlerinin; sürdürülebilirlik konusunun aslında ne kadar hayati bir husus olduğunu, global ısınma ve iklim değişikliği denildiğinde bunun beşere nasıl dokunabildiğini epey acı bir biçimde gösterdiğini kaydetti.
Yangın ve sellerde hayatını yitirenlerin tüm yakınlarına ve Türkiye’ye başsağlığı dileyen Ortan, “Sadece insanlarımızı kaybetmedik. Ağaçlarımızı, ormanlarda yaşayan canlıları kaybettik. Onların yüreğimizi sızlatan, gözlerimizi dolduran hallerini gördük. ötürüsıyla bundan daha sonra sürdürülebilirlik problemine, o manzaraları izleyen, bunu yaşayan her insanın epey daha farklı yaklaşacağını düşünüyorum.” dedi.
Ortan, sürdürülebilirliğin moda bir kavram olarak ele alınmaması gerektiğini, bunun “dünyada yaşamanın ve gelecek jenerasyonlara dünyayı aldığımız üzere bırakma sorumluluğunun bir parçası” olduğunu vurguladı.
Bu husustaki tutumun direkt hareketle gösterilmesi gereken bir alan olduğunu tabir eden Ortan, “Kavramları lisanımıza doluyoruz, konuşuyoruz ve o kavramın içini boşaltıyoruz. Bu bahiste bence herkes hareketleriyle, aksiyonlarıyla kavramın içini doldurmalıdır. Biz bahse bu biçimde yaklaşıyoruz.” diye konuştu.
Banka olarak bu bahiste yaptıklarına da değinen Ortan, şu biçimde devam etti:
“2020 yılında, Birleşmiş Milletler Etraf Programı Finans Teşebbüsü üyesi olduk ve Sorumlu Bankacılık Prensipleri’ni imzaladık. İklim üstündeki direkt etkilerimizi yönetmek üzere, bilimsel datalardan hareketle karbon-nötr olmaya giden yolda emisyon azaltım gayelerimizi ortaya koyduk. Bu kapsamda, İş Bankası olarak bugün prestijiyle faaliyet noktalarımızın tamamında tedariki mümkün ise yenilenebilir güç kullanıyoruz. 10 milyon doların üstündeki tüm krediler ve yatırım kredilerinin çevresel ve toplumsal risk değerlendirmesini yapıyoruz. Artık kredi tahsis, risk idaresi üzere işlevlerimizde etraf mühendisi istihdam ediyoruz. Bugün İş Bankası’nın toplam güç üretim projeleri portföyünün yüzde 72’sinden çoksı yenilenebilir güçten oluşuyor. ötürüsıyla yenilenebilir güç, pak güç konusunda finansal kaynaklarımızı seferber etmiş durumdayız. Her yeni eser geliştirme sürecinde eserin sürdürülebilirlik maksadına hizmet etmesini odağımızda tutuyoruz. Yeşil tahvil, güneş kredisi, TEMA Etraf Fonu, TEMA Kart üzere eserlerle de bankamız eser portföyünü zenginleştiriyoruz.”
Ortan, İş Bankası olarak sürdürülebilirlik odağına yalnızca finansal sürdürülebilirliğin değil, kurumların en bedelli sermayesi olan insanın alınması gerektiğine inandıklarını söylemiş oldu.
Hem müşterilere işlerini bu çerçevede yürütmeleri için dayanak olduklarını tıpkı vakitte sorumluluklarını, ödevlerini yerine getirerek onlara örnek olmak için gayret sarf ettiklerini anlatan Ortan, “Artık konuşarak fikir verme değil, yaparak ilham verme devrindeyiz.” dedi.
Bankanın 97. kuruluş yıl dönümü ötürüsıyla AA muhabirine açıklama yapan Ortan, dünya ve Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu.
Salgın devrinin ekonomik ve toplumsal yaşantıya tesirlerine işaret eden Ortan, bu vakitte ülkelerin borçluluk oranlarının kıymetli ölçüde arttığını, likidite bolluğu oluştuğunu, bunun enflasyona niye olduğunu lakin dünyada likidite bolluğundan eşit biçimde yararlanılmadığını söylemiş oldu. Bunun oluşturduğu kıymetli risk ögelerinin nasıl yönetileceği, siyasetleri nasıl etkileyeceği konusunun kıymet kazandığını vurgulayan Ortan, şöyleki devam etti:
“Kaynakların topyekun seferber edildiği bu biçimde bir müddetçte verimliliğin nerelerde arttığı, verimsizliğin nerelerde oluştuğu, ekonomik, finansal problemlerle istihdam ve gelir dağılımı üzere toplumsal problemlerin nasıl, nerede, ne biçimde dengeleneceği kıymet kazandı. Bu hususlar, ekonomik olduğu kadar toplumsal manada da dikkatli hareket edilmesi gereken, riskler barındıran konular. Nasıl sıhhat konusunda bir bilim heyeti oluşturulduysa pandemiden çıkışla ilgili de ülkelerin bir ekonomik müracaat şurası oluşturarak bu konseylerin teklifleri doğrultusunda hareket etmelerinin faydalı olacağını düşünüyorum. Akademi dünyası ile endüstricinin, üreticinin ve finansal aktörlerin buluştuğu, fikir verenlerle bunu icraata dönüştürecek şahısların bir ortaya geldiği, ortak akılla neler yapılması gerektiğine dair tekliflerin sunulduğu bir model ile pandemi sürecinden çıkış sağlanabilir. Doğal ki son olarak buna karar verecek olan siyasi iradedir.”
“Fed, yerinde, yürekli kararlarla ekonomiyi destekleyerek en az hasarla bugüne gelinmesine öncülük etti”
Hakan Ortan, Fed’in izlediği siyasetlere ait değerlendirmede bulunurken, Fed’in, daha salgın başlarken hayli süratli hareket ettiğini, global kriz deneyiminden de faydalanarak yerinde, yavuz kararlarla ekonomiyi destekleyerek en az hasarla bugüne gelinmesine öncülük ettiğini kaydetti.
“Hakkını vermek lazım, Fed, global krizde olduğu üzere bu bahiste da herkestilk evvel birinci adımı attı. Avrupa Merkez Bankası ve öteki merkez bankaları onu takip etti” diyen Ortan, Fed’in şu anda kelamlı yönlendirmeleriyle bir daha öteki merkez bankalarına öncülük ettiğini söylemiş oldu.
Ortan, devamla şunları kaydetti:
“Sözlü yönlendirmeleriyle fazlaca net bir biçimde; ‘şu anda enflasyonun yüksek olduğu lakin enflasyonun yükselmesine niye olan sürecin durduğu ve devam etmeyeceği, bu doğrultuda yüksek enflasyonu süreksiz olarak gördükleri ve radikal bir aksiyon almalarına gerek olmadığı’ konusunda kuvvetli bir sinyal verdi. bu biçimdece varlık alımı programının azaltılması konusunun önümüzdeki devirde tartışılabileceğini söyleyerek piyasaları sakinleştirmeyi başardı. Bu durumun, herkese vakit kazandırdığını ve her ülkeye kendi ortasında düzeltmesi gereken problemler açısından fırsat yarattığını düşünüyorum. Fakat bu imkanlar ebediyen sürmeyecek. Fed de bir süre daha sonra çıkış stratejisinin daha net irtibatını yaparak varlık alım programını azaltmak ve daha sonrasında da faiz artırımına gitmek durumunda kalacaktır. bu biçimde da yönetmemiz gereken değerli riskler kapıda bizi bekliyor demektir. Bu riskler gerçekleşmeden, hala vaktimiz varken, bizim bir an evvelce tedbirlerimizi almamız ve yeni konjonktüre hazırlanmamız gerektiğine inanıyorum.”
“Bir itimat artışı olduğunu görüyorum”
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Ortan, Türkiye iktisadında kur ve enflasyon tarafındaki baskının yapısal bir sorun olarak varlığını sürdürdüğünü vurguladı.
Kur ve enflasyon üstündeki baskıyı çarçabuk çözebilecek durumda olunmadığını belirten Ortan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Çünkü bunlar, yapısal sıkıntılarımıza işaret ediyor. 2013’ten bu yana baktığımızda, birtakım bazı bize has niçinlerle kimi birtakım da global niçinlerle döviz kurlarında çeşitli ataklar yaşadık. Döviz kurlarındaki ataklar, kurlardan fiyatlara geçiş etkisinin güçlenmesine niye oluyor. Artan döviz kuru geçişkenliğinin yanı sıra kuvvetli tüketim iştahımız ve ithal girdiye bağımlılığımız süratli büyümeye çalıştığımız devirlerde enflasyondaki yükselişi de birlikteinde getiriyor. Global ölçekte emtia fiyatlarındaki artış da enflasyonist sürecin yönetilmesini daha güç hale getiriyor.
Nisan ayında genel müdürlük bakılırsavimi devraldıktan daha sonra verdiğim röportajda, ekonomik zorlukların nasıl aşılacağının reçetesi sorulduğunda ‘kararlı ve istikrarlı bir duruşun, öngörülebilirliğin ve özgür piyasa dinamiklerine güvenmenin önemine’ vurgu yapmıştım, bunlara muhtaçlığımız olduğunu söylemiştim. Bugün de hala birebir fikirdeyim. Öngörülebilirliği sağlamanın, kararlı ve sabırlı duruşun ve hür piyasa dinamiklerine güvenmenin bu reçetenin anahtarı olduğunu düşünüyorum. Bu bahiste da ara katetmeye başladığımızı büyük bir memnuniyetle görüyorum. Zira mart ve nisan ayları, her şeyin epey süratli değiştiği bir periyottu. O günden bugüne iktisat siyaseti idaresi açısından büyük bir değişikliğin olmadığı, sıkı para siyasetinin korunması suretiyle risklerin yönetilmesinin amaçlandığı bir devir yaşadık. Buna aşılama konusundaki olumlu gelişmeler de eşlik etti, aşılama süreci hızlandı. Okulların yüz yüze eğitimle açılacağı konusu net ve kuvvetli bir biçimde tabir edildi. Cari süreçler istikrarının; ihracatın artması ve turizm gelirlerinin tekrar ivmelenmesiyle birlikte lehimize olacağını; cari istikrarın daha olumlu seyrettiği bir konjonktürde Merkez Bankası’nın bir daha rezerv biriktirme fırsatı bulacağı bir döneme geçeceğimizi düşünüyorum. Yatırımcı; ekonomik parametrelere bakan, ekonomik parametreleri pahalandıran ve enflasyonda bir düşüş eğilimi görmeden faiz oranlarını indirmeyen bir Merkez Bankası olduğunu hissetti. ‘Merkez Bankası Lideri değişince sanki para siyasetinde bir gevşeme olur mu’ telaşı yatıştı. Bu değerli bir test süreciydi, bu süreçten geçer not aldığımızı düşünüyorum. ötürüsıyla ben bir inanç artışı olduğunu ve birinci adımın gerçekleşmeye başladığını görüyorum. Burada sabırlı duruşun devam etmesinin fazlaca kıymetli olduğunun altını çizmek istiyorum.”
“Fırsatı kaçırmamak, heba etmemek gerekiyor”
Hakan Ortan, enflasyondaki mevcut yüzde 19’luk düzeye rağmen TCMB tarafınca yayımlanan Piyasa İştirakçileri Anketi’ne nazaran ağustosta 12 ay daha sonrasına ait tüketici enflasyonu beklentisinin temmuza bakılırsa düşüş kaydederek yüzde 12,48 olduğunu hatırlattı.
Bu güzelleşmenin, hayli hudutlu olmakla bir arada dikkate kıymet olduğunu vurgulayan Ortan, “Mevcut duruşumuz bozulmaz devam ederse baz etkisinin de katkısıyla enflasyonu bu yılın sonunda yüzde 16, gelecek sene de yüzde 12-13 düzeylerinde bakılırsabiliriz. Beklemeden birtakım kararların alınması durumunda; o noktada artık kimse bir reçete veremez, reçete verilemeyecek yerlere gelebiliriz. Bu niçinle ben bu sonlu güzelleşmenin değerli olduğunu düşünüyorum. Evet, istek edilen ölçüde olmayabilir fakat sürdürülebilir ve istikrarlı büyüme ile istihdam yaratılması, faiz oranlarının gerilemesi, üreticinin desteklenmesi, finansman yükünün hafifçeletilmesi, yeni yatırımların önünün açılması ve olumlu bir iklime dönülmesi konusunda bir fırsat görüyorum. Umarım bu fırsatı bu defa kaçırmayız, uygun kıymetlendiririz. Fırsatı kaçırmamak, heba etmemek gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ortan, sabır gösterilmeden kararlar alınması durumunda ise yenidendan birebir şeylerin sil baştan yaşanabileceğine dikkati çekti.
Sene başında, ülke iktisadının bu yıl yüzde 3,5 büyüyeceğini öngördüklerini, bu öngörüyü en az yüzde 6 olacak biçimde revize ettiklerini belirten Ortan, enflasyonda süratli bir düşüş olmayacağı fakat son çeyrekte baz tesirine bağlı bir düşüş görüleceği ve sene sonunda enflasyonun yüzde 16’ya ineceği beklentisinde olduklarını söylemiş oldu.
Bunun Merkez Bankası’na faiz oranlarında indirim imkanı sağlayacağını vurgulayan Ortan, “Piyasaların bunu fiyatladığını düşünüyorum. Sürpriz bir şey olmayacak. bu türlü faizin indirildiği, piyasa ile çatışmayan ve faiz indiriminin kurlarda artışa niye olmadığı bir konjonktürün; hepimize moral vereceğini, izleyen devirde enflasyonun aşağı taraflı hareketinin hızlanmasına imkan sağlayacak yolu açacağını düşünüyorum. Yüksek faiz ortamından bankalar olarak bizlerin de şikayetçi olduğumuzun altını çizmek istiyorum. Zira biz kredilerimizi ortalama 3 yıl vadeli veriyoruz, öte yandan mevduatın vadesi 1-2 ay civarında. Bu demek oluyor ki geçen sene düşük faiz ortamında verdiğimiz kredileri, mevcut durum prestijiyle her ay yüzde 19’dan fonluyoruz.” tabirlerini kullandı.
“Sabırlı hal, yapısal ıslahatlara da prestij kazandıracaktır”
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, Türkiye’de bir devir üzerinde epey konuşulan yapısal ıslahatlara dair de şu yorumu yaptı:
“Yapısal ıslahatları, program olarak fazlaca hoş açıklıyoruz fakat takibini yapmıyoruz. ‘Yapısal reform’ diyorsanız, nereden baksanız en az bir yıl boyunca o işlerin hayata geçmesinden sorumlu olacak bireylerin o işlerle meşgul olması, birebir kararlılıkla bahsin üzerine gitmesi ve sonuçlarını almak için de beklemesi gerekir. Fakat biz o yapısal dediğimiz reformlardan hiç sabır göstermeden sonuç bekliyoruz, kısa müddette sonuç gelmiyor diye vazgeçtiğimizde de hepsi yarım kalıyor, yapamıyoruz. O niçinle siyasetlerde sabırlı hal yapısal ıslahatlara da prestij kazandıracaktır. Bankalar bu mevzuda etki edecekse bunu, yapısal dönüşüme katkı sağlayacak biçimde kaynaklarının tarafını değiştirerek yapar. Örneğin, üretici ve ihracatçıların tesisini yerinde bakılırsarek yeni yatırımlarını teşvik ediyor, tüm finansmanı en uygun biçimde sağlıyor, proje bazında geri dönüş sürecini kıymetlendirerek kaynaklarımızı istikrarlı büyüme için seferber ediyoruz. Kaynakları buraya özgülediğimiz için tüketim tarafına daha az dayanak sağlıyoruz. bu biçimdece iç talebin yavaşlamasıyla birlikte dezenflasyonist sürece de katkıda bulunuyoruz. Ben izlenen siyasetlerin sonuç vereceğine inanıyorum. Zira hepimizin menfaati, hepimizin çıkarı ülke iktisadının güzelleşmesinden geçiyor. Bunun olmadığı durumda kazanan olmaz. Ülkenin kazanamadığı bir yerde, ferdî olarak kazanan birilerinin olacağını sanmıyorum. Bu ülkenin kazanması gerekir. Bunun için de her kurum evvela kendi üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeli. Bir banka ise finansman kaynaklarını bu emelle kullanmalı, bu emelle müşterisini desteklemeli diye düşünüyorum. esasen her kurum görevini layıkıyla yerine getirirse fotoğraf tabiatıyla tamamlanır. İş Bankası olarak bu bahiste örnek bir davranış sergilediğimize inanıyorum. Gerek birinci çeyrek bilanço neticelerimızda gerek birinci yarıyıldaki neticelerimızda bunun bu biçimde olduğunu, kaynakları nerelere kullandığımıza baktığınızda fazlaca net bir biçimde goreceksiniz.”
“Sorunlu krediler tarafında ek bir bozulma, ek bir risk görmüyorum”
Hakan Ortan, bankacılık kesiminin etkin kalitesinde bir düzgünleşme olduğunu, sıkıntılı krediler tarafında ek bir bozulma ve ek bir risk görmediğini vurguladı.
Sıkıntıların artmadığını, bilakis problemlerin çözüldüğünü ve o çözümlenen sıkıntılarla kredilerin bir daha yapılandırıldığını anlatan Ortan, “Yapılandırılmış olan krediler, müşteriye işlerinin tekrar karlı hale gelmesi konusunda kıymetli bir vakit kazandırıyor. ötürüsıyla vatandaşımıza, vatandaşımızın işine ve karlılığına yansıması için gereken süreyi ödemesiz bir devir olarak belirleyip, işinin düzgünleşme suratına nazaran taksitleri ayarlayıp, hakikaten sorunun kalmadığı bir noktada anapara ödemelerine başlayacağı bir modelin ortaya konabilmiş olması hayli kıymetli.” dedi.
Sermaye yeterliliği konusuna da değinen Ortan, sermaye yeterlilik oranının hala yasal sonların hayli üzerinde seyrettiğini, ötürüsıyla bankaların hem kuvvetli likiditesi birebir vakitte kuvvetli sermayesi olduğunu söylemiş oldu.
Ortan, “Sermayelerin azaldığı bir periyotta tahlil, öz kaynak karlılığının enflasyon oranına gelmesi, hatta enflasyonun üzerine çıkması. Bu, enflasyon yüzde 19 düzeyinde iken mümkün olmaz lakin enflasyon düşer öz kaynak karlılığı da artarsa tekrar bankaların sermaye biriktirdiği, sermayesini büyüttüğü bir periyoda, istikrara geleceğimizi düşünüyorum. Umarım bunu sağlar, bunu görürüz.” diye konuştu.
“Bankacılığa, bankalara, bankacılara hürmet duyulmasını sağlamamız gerekiyor”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, bankacılık kesiminin uygunlaştırılması gereken alanlarına ait ise şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu bahiste bilhassa şunu söylemek istiyorum; bankacılık anlayışı daha insan odaklı hale getirilmeli. Bu, bizim değerli bir sorumluluğumuz. Çalışanlarımızın ve müşterilerimizin refahını artırmak, istihdam azaltan değil, istihdamı artıran yaklaşımlar benimsemek, müşterilerin işlerinin gelişmenine salt finansal açıdan değil, danışmanlık açısından da katkıda bulunmak konusunda bankalar olarak epeyce şey yapmamız gerekiyor. Bankacılığa, bankalara, bankacılara hürmet duyulmasını sağlamamız gerekiyor. Bugüne kadar her işte insanı merkeze alan ve ‘önce insan’ yaklaşımı ile hareket eden bir banka olarak, bu hususta dala öncü olacağımızı düşünüyorum. Beşere yaklaşım, insanı merkeze alma konusunda bankaların katedeceği bir uzaklık var. bu vakitte bunun da sağlanması gerekiyor. Ben bankacılık mesleğinin saygınlığı, bankacıların saygınlığı açısından toplum nezdinde algının kesinlikle geliştirilmesi gerektiğine inanıyorum. Bu da bir daha kelamla olmaz, icraatla olur. Kesim olarak bunu da muvaffakiyetle yapacağımıza inanıyorum.”
“100. yılda tüm bölümlerin gururla ‘Benim Bankam’ dediği bir İş Bankası hayal ediyorum”
Hakan Ortan, “100. yılda İş Bankası’nı nasıl hayal ettiğine” ait de, “Ben 100. yılda İş Bankası’nı her şeydilk evvel hissedarıyla, müşterisiyle, çalışanıyla, emeklisiyle, tüm kısımların gururla ‘Benim Bankam’’ dediği, üreten, kazanan ve kazandığını toplumla paylaşan geniş bir aile olarak hayal ediyorum. Pekala, bu hayalin desteği nedir? İş Bankası’nın iştirakleriyle bir arada 50 bin çalışanı, bir o kadar da emeklisi, 12 milyon faal müşterisi, 150 binin üzerinde yatırımcısı var. Biz hakikaten bugün de büyük ve hoş bir aileyiz. Toplumun her bölümünden, ticari ömrün her alanından milyonlarca müşteriyi, geniş kurumsal ve ferdi yatırımcıyı bir ortada tutmaktan, onlarla birlikte bir yol arkadaşlığından bahsediyorum. Bu çerçevede, iş modelimizle, tertip ve şube yapımızla, hizmet anlayışımızla, çalışanlarımızın yetkinliğiyle, teknolojik altyapımızla geleceğin bankasını inşa edeceğiz. Günün şartlarına bakılırsa değişen bankacılığın gerektirdiği dönüşümlerin yapılacağı, geleceğin çalışanlarının oluşturulacağı ve kıymetlerimizin de sürdürülebilir kılındığı bir gelecek… ötürüsıyla özel bankalar içindeki liderliğimizi, bilanço gücümüzü koruyarak, pekiştirerek gelinecek bir 100. yılda, buna yakışır bir 100. yıl bilançosu deklare ettiğımız, ‘Türkiye’nin Bankası’ olmaya devam ettiğimiz, tüm paydaşlarımızın ‘Benim Bankam’ diye sahip çıktığı bir İş Bankası… 100. yıldaki hayalim bu.” tabirlerini kullandı.
İş Bankası’na genel müdür olarak atanmasının akabinde geçen 5 aylık mühlete dair de Ortan, üstlendiği vazifenin kendisine son derece gurur ve heyecan verdiğini, büyük bir çalışma şevki ve başarma azmi uyandırdığını söylemiş oldu.
Ortan, “İş Bankası ölçeğinde bir kurumda; çalışanın, müşterinin ömrüne değen işlerle uğraşmak bana fevkalade bir güç veriyor. Ben bu hislerle, heyecanla çalışıyorum. Üstelik tarihimize baktığımız vakit Atatürk’ün kurduğu, Celal Bayar’ın birinci genel müdür olduğu bu kurumda, genel müdürlerimiz içinde Adnan Bali üzere iz bırakan epey alışılmadık, özel ve insani taraflarıyla öne çıkan bir genel müdürden bu koltuğu devralmak, bana hayli ağır bir sorumluluk yüklüyor. Bu sorumluluk, tüm o tarihi mirasın gerektirdiği sorumlulukla bu heyecanı birleştirmeme vesile oluyor.” diye konuştu.
“Mobil bankacılığı kullanan faal müşteri sayımız 9,5 milyon”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, salgın periyodunda bankacılık süreçlerinde dijital kanalların kullanmasındaki artışa dair şu değerlendirmelerde bulundu:
“Pandeminin çabucak başında 7,8 milyon olan taşınabilir bankacılığı kullanan etkin müşteri sayımız bugünlerde 9,5 milyona çıktı. İkinci çeyrekte hem yeni açılan TL vadeli mevduat hesaplarının tıpkı vakitte kullandırılan muhtaçlık kredilerinin yüzde 87’den çoksı dijital kanallardan gerçekleşti. Bu sayılar, nitekim son derece çarpıcı. bu vakitte dijital kanaldaki en kıymetli yenilik, banka müşterisi olmak için şubeye gidilmesine gerek kalınmaması ve uzaktan müşteri ediniminin başlaması oldu. Bu, iş yapış prosedürlerinde epeyce radikal değişiklikleri birlikteinde getirecek. Yeni müşterilerimizin yüzde 40’a yakınını dijital kanallardan ediniyoruz. Bu sayıların gitgide daha da artacağını düşünüyorum.”
“Ödeme sistemleri, tarım, ihracat, girişimcilik odaklanacağımız alanlar”
Hakan Ortan, banka olarak gelecek süreçte odaklanacakları alanlara ait de bilgi verdi.
Ödeme sistemleri alanında önder olmayı hedeflediklerini, ıslak imzaların atılmayacağı, tüm iş ve finans döngülerinin dijital platformlar üzerinde gerçekleşeceği “görünmez bankacılığa” örnek olacak eser ve hizmetleri müşterilerle buluşturacaklarını aktaran Ortan, çiftçilere yönelik olarak tarım, teknoloji ve finansı birleştiren alanlarda yeni proje ve eserler sunacaklarını bildirdi.
Ortan, “Bu alanda İmece Taşınabilir hayli kuvvetli bir eserimiz. Bu eserimizin daha da yaygınlaşacağını düşünüyorum. Ayrıyeten, üretici ile tüketicinin buluştuğu, epey özel tasarımı ve kurgusu olan Tarım İhtisas Şubesi, İş Bankası Tarım Pazar Yerleri bakılırsaceksiniz. Ödeme sistemlerini bu yerlere ustalıkla entegre edeceğiz.” diye konuştu.
Teşebbüs bankacılığının odaklandıkları bir öteki alan olduğunu vurgulayan Ortan, Türkiye’de girişimcilik üzerinden bir büyüme kıssası yazılabileceğini, İş Bankası’nın da teşebbüs bankacılığı ve teşebbüs ekosistemi konusunda aktifliğini sürdüreceğini kaydetti.
Ortan, girişimcilerin yanında olmaya devam edeceklerini, girişimcilik konusunda da özel bir ihtisas şubesi açacaklarını bildirdi.
Üretim ve ihracat alanında hem üreticinin birebir vakitte ihracatçının desteklenmesi, yalnızca finansal açıdan değil, işlerinin dijitale taşınması, kolaylaştırılması konusunda da İş Bankası’nın öncü olacağını belirten Ortan, “Genel çerçeve prestijiyle geleceğin bankası, geleceğin çalışanları ve müşteri tecrübesi konusunda alışılmadık bir bankacılık anlayışı goreceğiz.” dedi.
“(Kripto paralar) Bu alana epeyce süratli düzenlemeler getirilmeli, şeffaflık sağlanmalı”
Kripto paralara dair de görüşlerini aktaran Ortan, tüm dünyada kripto paralar, dijital varlıklar ve dijital paralar konusunda evvela düzenlemelerin yapılması, yatırımcıların, vatandaşların korunduğundan emin olunduktan daha sonra bunlara ait projeler geliştirilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Bu alana değerli ölçüde para akışı olduğuna dikkati çeken Ortan, bunları yok sayıp, insanları mukadderatıyla baş başa bırakmakla ya da yasaklamakla uzaklık katedilemeyeceğini söylemiş oldu.
Bu alana fazlaca süratli bir biçimde düzenlemeler getirilmesi, şeffaflığın sağlanması, fiyat oynaklıklarının azaltılması, yatırım yapan insanların büyük kayıplarla müsabakasının önüne geçilmesi gerektiğini belirten Ortan, şunları kaydetti:
“Bir banka genel müdürü olarak, bilgisayar dünyasının ortasından gelen, dijital projeleri yöneten, Türkiye’de birinci internet bankacılığını yapan, taşınabilir ödeme, taşınabilir bankacılık uygulamalarını direkt kodlayan bir insan olarak bu dünyanın karşısında olmam olağan olarak mümkün değil. Siber risklerin epeyce fazla olduğu, düzenlemelerin yeteriz kaldığı, finansal okuryazarlık üzere teknoloji okuryazarlığının da zayıf olduğu bir ortamda, vatandaşları korumak ismine ilgili düzenlemeler yapılmadan bu alana para yatırılmaması, aksi takdirde önemli kayıplarla karşılaşılabileceği tarafında ihtarlar yapmıştım. Benim bu istikametiyle ikazlarım, kimi bölümlerce bu bahiste gerçek vizyonda olunmaması, bu gelişmelerin gerçek okunmaması üzere yorumlanabildi. İhtar yapmam niçiniyle güya bunun karşısındaymışım üzere bir algı oluşmasını istemem. Lakin beşerler fazlaca fazla düşünmeden, ekip meblağ üzere, taraf fiyat üzere bir mevzunun ya bir tarafında ya öbür tarafındaymış üzere davranıyor. halbuki mevzuyu teknoloji açısından, finansın geleceği açısından değerli bulup bu alandaki eksiklikleri gidermek için uyardığımızın anlaşılması gerekiyor. Yoksa aracı kurumlar batıyor, banker faciası üzere kurumlar yok oluyor, vatandaşın parası kayboluyor. bu biçimde yasak geliyor, daha sonra yine ortalık duruluyor. Bu sefer yasaklarla baş başa kalıyoruz.”
Ortan, bu alanları, şuurlu bir biçimde, hem finansal okuryazarlığı hem teknoloji okuryazarlığını artırarak vatandaşların yatırımlarını gerçek yönlendirmek, yanlışsız kanalize etmek gerektiğini söylemiş oldu.
Daha evvel bu alanlara, düzenleme yapılmadan girilmemesi görüşünde olduğunu hatırlatan Ortan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ama bu bahiste aracılık eden kurumların anti şeffaf yapılarını, bir gecede nasıl yok olduklarını ve insanımızın nasıl mağdur olduğunu görür görmez üzülüyor, muteber bir kurum olarak en azından müşteriyi sahipsiz bırakmamak ismine, hakikat biçimde ve mevcut düzenlemelerin elverdiği ölçüde bu alana girip, en azından kurtarabildiğimiz kadar yatırımcıyı inançlı bir alana çekmenin sorumluluğunu hissediyorum. Zira durup düzenlemeleri bekledikçe, mağduriyetin önüne geçemeyiz lakin hiç şayet olmazsa mağduriyeti azaltma ismine bu işin nasıl olması gerektiğini, ne olması gerektiğini ortaya koyabiliriz. Otorite ile birlikte çalışarak düzenlemeyi peşi sıra getirebiliriz. Banka olarak bu biçimde bir değişikliğe gidebiliriz ve bu alanlarda da bizi bir daha öncü olarak bakılırsabilirsiniz. Bizim bunları yapmamız hiç kolay olsa gerek. Zira biz Çin’de, Silikon Vadisi’nde iki inovasyon ofisi olan; buralarda, daha evvel Coinbase’i yaratan, Çin’deki dijital parayı yaratan insanları istihdam eden bir kurumuz. Bizim için bu dünyada kuralların gerektirdiği biçimde yer almak, yalnızca 2 aylık bir problemdir.”
“Sürdürülebilirlik moda bir kavram üzere ele alınmamalı, aksiyonlarla, hareketlerle içi doldurulmalı”
Sürdürülebilirlik konusuna dair de görüşlerini aktaran Ortan, son günlerde yaşanan orman yangınları ve sel felaketlerinin; sürdürülebilirlik konusunun aslında ne kadar hayati bir husus olduğunu, global ısınma ve iklim değişikliği denildiğinde bunun beşere nasıl dokunabildiğini epey acı bir biçimde gösterdiğini kaydetti.
Yangın ve sellerde hayatını yitirenlerin tüm yakınlarına ve Türkiye’ye başsağlığı dileyen Ortan, “Sadece insanlarımızı kaybetmedik. Ağaçlarımızı, ormanlarda yaşayan canlıları kaybettik. Onların yüreğimizi sızlatan, gözlerimizi dolduran hallerini gördük. ötürüsıyla bundan daha sonra sürdürülebilirlik problemine, o manzaraları izleyen, bunu yaşayan her insanın epey daha farklı yaklaşacağını düşünüyorum.” dedi.
Ortan, sürdürülebilirliğin moda bir kavram olarak ele alınmaması gerektiğini, bunun “dünyada yaşamanın ve gelecek jenerasyonlara dünyayı aldığımız üzere bırakma sorumluluğunun bir parçası” olduğunu vurguladı.
Bu husustaki tutumun direkt hareketle gösterilmesi gereken bir alan olduğunu tabir eden Ortan, “Kavramları lisanımıza doluyoruz, konuşuyoruz ve o kavramın içini boşaltıyoruz. Bu bahiste bence herkes hareketleriyle, aksiyonlarıyla kavramın içini doldurmalıdır. Biz bahse bu biçimde yaklaşıyoruz.” diye konuştu.
Banka olarak bu bahiste yaptıklarına da değinen Ortan, şu biçimde devam etti:
“2020 yılında, Birleşmiş Milletler Etraf Programı Finans Teşebbüsü üyesi olduk ve Sorumlu Bankacılık Prensipleri’ni imzaladık. İklim üstündeki direkt etkilerimizi yönetmek üzere, bilimsel datalardan hareketle karbon-nötr olmaya giden yolda emisyon azaltım gayelerimizi ortaya koyduk. Bu kapsamda, İş Bankası olarak bugün prestijiyle faaliyet noktalarımızın tamamında tedariki mümkün ise yenilenebilir güç kullanıyoruz. 10 milyon doların üstündeki tüm krediler ve yatırım kredilerinin çevresel ve toplumsal risk değerlendirmesini yapıyoruz. Artık kredi tahsis, risk idaresi üzere işlevlerimizde etraf mühendisi istihdam ediyoruz. Bugün İş Bankası’nın toplam güç üretim projeleri portföyünün yüzde 72’sinden çoksı yenilenebilir güçten oluşuyor. ötürüsıyla yenilenebilir güç, pak güç konusunda finansal kaynaklarımızı seferber etmiş durumdayız. Her yeni eser geliştirme sürecinde eserin sürdürülebilirlik maksadına hizmet etmesini odağımızda tutuyoruz. Yeşil tahvil, güneş kredisi, TEMA Etraf Fonu, TEMA Kart üzere eserlerle de bankamız eser portföyünü zenginleştiriyoruz.”
Ortan, İş Bankası olarak sürdürülebilirlik odağına yalnızca finansal sürdürülebilirliğin değil, kurumların en bedelli sermayesi olan insanın alınması gerektiğine inandıklarını söylemiş oldu.
Hem müşterilere işlerini bu çerçevede yürütmeleri için dayanak olduklarını tıpkı vakitte sorumluluklarını, ödevlerini yerine getirerek onlara örnek olmak için gayret sarf ettiklerini anlatan Ortan, “Artık konuşarak fikir verme değil, yaparak ilham verme devrindeyiz.” dedi.