Google, kimyagerliğin Türkiye’deki birinci bayan öncüsü Remziye Hisar’ı unutmadı

EliteDizqn

Active member
Tanınan arama motoru Google, hazırladığı özel doodlelar ile sanatkarları, bilim insanlarını ve siyasi bireyleri anmaya devam ediyor. Bu isimlerde biri de Remziye Hisar oldu.

Doodle, kısa müddette toplumsal medya kullanıcılarının beğenisini kazandı.


REMZİYE HİSAR KİMDİR?

Remziye Hisar, Cumhuriyet periyodu Türkiyesi’nde çağdaş bilimin öncülerindendir ve kimya mesleğinin Türkiye’deki birinci bayan öncüsü olarak kabul edilir.

Darülfünun’da fen bilimleri eğitimi alan birinci kadınlardandır ve Sorbonne Üniversitesi’nden doktora derecesiyle mezun olan birinci Türk bayandır. Fizikçi Feza Gürsey’in ve psikiyatrist Deha Gürsey’in annesidir.

ÜÇ YILLIK OKULU BİR YILDA TAMAMLADI

Hisar, 1902 yılında Üsküp’te doğdu. Babası istihkam yarbayı Salih Hulusi Beyefendi, annesi Ayşe Refia Hanım’dı. Ailenin dört kızından bir tanesiydi. Ailesi, Meşrutiyetin ilanından bir yıl daha sonra İstanbul’a göç etti.

Remziye Hanım, Davutpaşa’daki üç yıllık mekteb-i iptida-i’yi, bir yılda çabucak hemen 9yaşında iken tamamladı. ondan sonrasında, İttihat ve Terakki Mektebi ve Emirgan İnas Rüştiyesi’ne devam etti; hayli sevdiği Türkçe öğretmeninin İstanbul Darülmuallimatı’na (Kız Öğretmen Okulu) transfer olması üzerine, tahsilini bu okulda sürdürdü. Sınıfın âlâ öğrencileri içinde yer alan Remziye Hanım, küçük sınıflardaki öğrencilere geometri ve matematik dersleri verdi. 15 Temmuz 1919 tarihinde okulun Darülfünun’a hazırlamak üzere oluşturduğu iki sınıflık kısmından birincilikle mezun oldu.

Darülmuallimat’tan mezuniyetinin akabinde Darülfünun’un kimya kısmına kaydını yaptırdı.

Bakü’de açılacak bir okulda öğretmenlik yapmak üzere İstanbul’dan bayan öğretmenler talep edilmesi üzerine hocalarından Sarıklı Vehbi Beyefendi himayesinde beş okul arkadaşlarıyla birlikte 15 Aralık 1919’da İstanbul’dan ayrılıp Azerbaycan’a gitti. Sovyet Rusya’nın Azerbaycan’ın bağımsızlığına son vermesine kadar bir erkek lisesinde ders verdi. Orada bir kız öğretmen okulunun açılmasıyla ilgili verilen bir görüşmede Yüzbaşı Tabip Reşit Süreyya Beyefendi ile tanıştı. 20 Nisan 1920’de onunla evlendi ve birebir yıl eşi ile birlikte İstanbul’a döndü. Sonraki yıl, oğlu Feza Gürsey’i dünyaya getirdi.

BİYOKİMYA SERTİFİKASI ALDI

Türkiye’de Türk Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği bu vakitte Çukurova bölgesinin Fransızlar’dan geri alınması üzerine kendisi Adana’da Darülmuallima’ya müdür olarak, eşi ise kolordu tabibi olarak tayin oldu. Bir buçuk yaşındaki oğlunu annesine bırakarak Adana’ya gitti.

Cumhuriyetin ilanından daha sonra istifa etti ve tedavi emelli olarak Paris’te bulunan eşinin yanına gitti. Paris’te Sorbone Üniversitesi’nde kimya eğitimine başladı. Langevin ve Madam Curie üzere fazlaca tanınmış bilim insanlarının öğrencisi oldu. Eğitiminin ikinci yılında Ulusal Eğitim Bakanlığı bursundan yararlanma hakkı elde etti. Pasteur Enstitüsü’nü takip ederek biyokimya sertifikası aldı. Doktorasına başlayacağı devirde bursu kesilince Erenköy Kız Lisesi’ne kimya öğretmeni olarak atanınca yurda döndü. 1924’te kızı Deha Gürsey’i dünyaya getirdi.

1933’TE DOKTORA TEZİNİ TAMAMLADI

1930 yılında Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın yurtdışı doktora bursundan yararlanarak doktorasını yapmak üzere bir daha Paris’e gitti. Eşinden boşanan ve Paris’e çocukları ve kardeşiyle giden Remziye Hisar, 1933 yılında doktora tezini tamamlayarak Türkiye’ye döndü.

FİZİK KİMYA DERSLERİ VERDİ

1933-1936 yılları içinde İstanbul Üniversitesi’nde kimya ve fizik kimya dersleri verdi. 1936 yılında bir süre için üniversiteden ayrıldı; Hıfzıssıhha Kuruluşu Farmakodinami Şubesi’nde Kimya Mütehassıslığı vazifesinde bulundu.

1959’DA PROFESÖR OLDU

1942-1947 yılları içinde İstanbul Üniversitesi Eczacılık Okulu Analitik Kimya ve Toksikoloji kürsüsünde bakılırsav yaptı. 1947 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Kimya Kürsüsü’ne atandı. 1955 yılında Fransa’da “Officiel d’Academie” nişanı’na layık görüldü. 1959 yılında profesör oldu.


1973 yılında emekliye ayrıldı. hayatını İstanbul’da Anadoluhisarı Otağtepe’de ailesinden kalma konakta sürdürdü. 1991 yılında Tübitak Hizmet Ödülü’nü aldı. Oğlu Feza Gürsey’i Nisan 1992’de yitirdikten daha sonra 13 Haziran 1992’de hayatını yitirdi.

YAPITLARI

4’ü çeviri olmak üzere 5ders kitabı yayımlandı; ayrıyeten kimya kolundaki buluşlarını içeren 16 bildirisi Fransa’da yayınlandı. Milletlerarası bildirileri içinde yer alan, Siirt dağlarında yetişen bir bitki çeşidinin tesirlerini içeren buluşu Fransa’da yayımlanarak bilim dünyasına tanıtıldı.

1920’lerden itibaren şiir yazan Remziye Hisar’ın birtakım şiirleri “Bir Bayan Sesi” isimli kitapta bir ortaya getirilerek yayımlandı.