Trendio
Active member
Dış yardımlara dayalı Afganistan iktisadının Taliban idaresiyle büyük bir krize girmesi bekleniyor. Yalnızca birkaç hafta ortasında besin fiyatlarında sert yükseliş, maaşların ödenmemesi ve nakit yokluğu problemleri baş göstermeye başladı. Taliban, bankalardan para çekmeyi 200 dolar ile sınırladı. Biroldukca temel eserde iki kata varan fiyat artışı yaşandı.
ABD’nin 20 yıllık askeri varlığını sonlandırmasıyla ülkede tam denetimi sağlayan Taliban, milletlerarası toplumla uyumlu çalışma kelamı verse de şimdiden biroldukca dış yardım kesildi. Bu durum halihazırda kırılgan olan Afganistan iktisadının önündeki en büyük zorluklarından biri olarak öne çıkıyor.
Dış yardımlar kesildi
Dünya Bankası raporuna nazaran Afganistan bütçesinin dörtte üçü dış yardımlar tarafınca finanse ediliyor. Dış yardımların toplamı 22 milyar dolarlık Afganistan iktisadının yüzde 40’ına muadil. Dış yardımların Taliban devrinde devam etmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Halihazırda Biden idaresi Afganistan Merkez Bankası’nın 9,5 milyar dolarlık varlığını dondurdu. Avrupa hükümetleri kalkınma yardımlarını askıya aldığını duyurdu. IMF de ülkenin SDR imkanlarına erişme hakkını iptal etti. Biroldukca Batılı ülke Taliban idaresindeki Afganistan’a yaptırım daveti yaptı.
İktisadı yüzde 20 küçülebilir
Fitch Solutions’tan Anwita Basu, Afganistan iktisadının önümüzdeki iki yılda yüzde 10 ila 20 küçülmesini bekliyor. Basu, ayrıyeten kurdaki kıymet kaybının sürmesi durumunda hiperenflasyonun da gerçekleşebileceği konusunda uyardı.
Bilhassa besin fiyatlarındaki artış BM Dünya Besin Programı raporuna göre 14 milyon insanın yetersiz beslendiğini ülkede insani bir krize yol açabilir.
Çin’in niyeti var ancak adımı yok
Analistler, Batılı ülkelerin yokluğunda Çin’in boşluğu doldurabileceğini belirtiyor. Çin’den bir müddetdir Afganistan’ın 1 ila 3 trilyon dolar seviyesinde olan maden varlıklarına yönelik yatırım açıklamaları yapılıyor. birebir vakitte birkaç yıldır lisana getirilen bu niyete karşılık çabucak hemen kayda kıymet bir gelişme gözlenmedi.
Takım eksikliği eza yaratacak
Afganistan’ın önümüzdeki devirde karşılaşacağı bir diğer değerli sorun takım sorunu olacak. Son 20 yılda Afganistan idaresinde olan yetişmiş kesitin büyük kısmının ülkeyi terk ettiği iddia ediliyor.
Taliban şimdiye kadar uyuşturucu ticareti, yasa dışı madencilik ve takviyelerle yıllık yaklaşık bir milyar dolarlık bütçe yönetiyordu. Fakat örgütün elinde ülke iktisadını yönetecek takımların bulunmadığı varsayım ediliyor.
ABD’nin 20 yıllık askeri varlığını sonlandırmasıyla ülkede tam denetimi sağlayan Taliban, milletlerarası toplumla uyumlu çalışma kelamı verse de şimdiden biroldukca dış yardım kesildi. Bu durum halihazırda kırılgan olan Afganistan iktisadının önündeki en büyük zorluklarından biri olarak öne çıkıyor.
Dış yardımlar kesildi
Dünya Bankası raporuna nazaran Afganistan bütçesinin dörtte üçü dış yardımlar tarafınca finanse ediliyor. Dış yardımların toplamı 22 milyar dolarlık Afganistan iktisadının yüzde 40’ına muadil. Dış yardımların Taliban devrinde devam etmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Halihazırda Biden idaresi Afganistan Merkez Bankası’nın 9,5 milyar dolarlık varlığını dondurdu. Avrupa hükümetleri kalkınma yardımlarını askıya aldığını duyurdu. IMF de ülkenin SDR imkanlarına erişme hakkını iptal etti. Biroldukca Batılı ülke Taliban idaresindeki Afganistan’a yaptırım daveti yaptı.
İktisadı yüzde 20 küçülebilir
Fitch Solutions’tan Anwita Basu, Afganistan iktisadının önümüzdeki iki yılda yüzde 10 ila 20 küçülmesini bekliyor. Basu, ayrıyeten kurdaki kıymet kaybının sürmesi durumunda hiperenflasyonun da gerçekleşebileceği konusunda uyardı.
Bilhassa besin fiyatlarındaki artış BM Dünya Besin Programı raporuna göre 14 milyon insanın yetersiz beslendiğini ülkede insani bir krize yol açabilir.
Çin’in niyeti var ancak adımı yok
Analistler, Batılı ülkelerin yokluğunda Çin’in boşluğu doldurabileceğini belirtiyor. Çin’den bir müddetdir Afganistan’ın 1 ila 3 trilyon dolar seviyesinde olan maden varlıklarına yönelik yatırım açıklamaları yapılıyor. birebir vakitte birkaç yıldır lisana getirilen bu niyete karşılık çabucak hemen kayda kıymet bir gelişme gözlenmedi.
Takım eksikliği eza yaratacak
Afganistan’ın önümüzdeki devirde karşılaşacağı bir diğer değerli sorun takım sorunu olacak. Son 20 yılda Afganistan idaresinde olan yetişmiş kesitin büyük kısmının ülkeyi terk ettiği iddia ediliyor.
Taliban şimdiye kadar uyuşturucu ticareti, yasa dışı madencilik ve takviyelerle yıllık yaklaşık bir milyar dolarlık bütçe yönetiyordu. Fakat örgütün elinde ülke iktisadını yönetecek takımların bulunmadığı varsayım ediliyor.