Trendio
Active member
Türk milletinin tarihinde 97 yıl evvel yeni bir zamanın kapıları açıldı ve Cumhuriyetin ilanıyla “Egemenlik kayıtsız, koşulsuz milletindir” kelamı devlet idaresinde en besbelli biçimiyle yerini aldı.
24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalanmış, yeni Türk devletinin bağımsızlığı kabul edilmişti.
İkinci devir Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanmasından 2 ay daha sonra 13 Ekim 1923’te Ankara, Türkiye devletinin hükümet merkezi oldu. Artık mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin liderinin seçilmesi gerekiyordu.
O güne kadar Devlet Başkanlığı nazaranvi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri olarak Mustafa Kemal Paşa tarafınca yürütülmüştü. Öteki taraftan kimi yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’nı onay için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha açık biçimde belirlenmesini istiyordu.
Bu sırada, 27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’nin istifası ve Meclis’in itimadını kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu probleme acil bir tahlil gerektirdi.
28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü’nde arkadaşları için Latife Hanım’a bir sofra hazırlattı.
İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami Bey’in de yer aldığı akşam yemeğinde yaşananları Mustafa Kemal Paşa, Nutuk’ta şu biçimde anlattı:
“Gece olmuştu… Çankaya’ya gitmek üzere Meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşa’lara rastladım. Ali Fuat Paşa, Ankara’dan hareket ederken bunların Ankara’ya geldiklerini o günkü gazetede ‘Bir Uğurlama ve Bir Karşılama’ başlığı altında okumuştum. Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca, akşam yemeğine gelmelerini, Ulusal Savunma Bakanı Kazım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim. İsmet Paşa ile Kazım Paşa’ya ve Fethi Bey’e de Çankaya’ya benimle bir arada gelmelerini söylemiş oldum.
Çankaya’ya gittiğim vakit orada, beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey’lerle karşılaştım. Onları da yemeğe alıkoydum. Yemek sırasında ‘Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz’ dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal fikrime katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları nazaranvlendirdim. Yaptığım programın ve verdiğim talimatın uygulanışını bakılırsaceksiniz.
Efendiler, görüyorsunuz ki Cumhuriyet ilanına karar vermek için Ankara’da bulunan bütün arkadaşlarımı davet ederek onlarla görüşüp tartışmaya asla gerek ve gereksinim görmedim. Zira, onların da aslında ve olağan olarak benim üzere düşündüklerinden kuşku etmiyordum. halbuki o sırada Ankara’da bulunmayan birtakım bireyler, yetkileri olmadığı biçimde, kendilerine haber verilmeden, niyet ve istekleri alınmadan Cumhuriyet’in ilan edilmiş olmasını bize gücenme ve bizden ayrılma niçini saydılar.”
Mustafa Kemal Paşa o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasası’nın kimi hususlarını değiştiren kanun tasarısını hazırladı. “Türkiye devletinin hükümet biçimi cumhuriyettir.” kararının yer aldığı tasarı üzerinde TBMM’de yapılan konuşmalardan daha sonra Cumhuriyet’in ilanı kabul edildi.
bu biçimdece yeni devletin idare biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oldu. Cumhuriyet’in ilanı ile “Egemenlik kayıtsız, koşulsuz milletindir” unsuru de artık devlet idaresinde en besbelli formuyla yerini buldu.
Türkiye muassır medeniyete yükseldi
Cumhuriyetin ilanıyla Türkiye yepisyeni ve kuvvetli bir ülke haline geldi.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve birinci cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal, eski Osmanlı-Türk devletini yeni bir laik cumhuriyete dönüştürme emeli içeren biroldukça ihtilal yaptı.
Bu ihtilallerin bir kesimi olarak saltanat ve hilâfet kaldırıldı, bayanlara seçme ve seçilme hakkı tanındı, Latin alfabesi kullanılmaya başlandı ve öbür biroldukca değişiklik yapıldı.
24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalanmış, yeni Türk devletinin bağımsızlığı kabul edilmişti.
İkinci devir Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanmasından 2 ay daha sonra 13 Ekim 1923’te Ankara, Türkiye devletinin hükümet merkezi oldu. Artık mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin liderinin seçilmesi gerekiyordu.
O güne kadar Devlet Başkanlığı nazaranvi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri olarak Mustafa Kemal Paşa tarafınca yürütülmüştü. Öteki taraftan kimi yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’nı onay için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha açık biçimde belirlenmesini istiyordu.
Bu sırada, 27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’nin istifası ve Meclis’in itimadını kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu probleme acil bir tahlil gerektirdi.
28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü’nde arkadaşları için Latife Hanım’a bir sofra hazırlattı.
İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami Bey’in de yer aldığı akşam yemeğinde yaşananları Mustafa Kemal Paşa, Nutuk’ta şu biçimde anlattı:
“Gece olmuştu… Çankaya’ya gitmek üzere Meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşa’lara rastladım. Ali Fuat Paşa, Ankara’dan hareket ederken bunların Ankara’ya geldiklerini o günkü gazetede ‘Bir Uğurlama ve Bir Karşılama’ başlığı altında okumuştum. Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca, akşam yemeğine gelmelerini, Ulusal Savunma Bakanı Kazım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim. İsmet Paşa ile Kazım Paşa’ya ve Fethi Bey’e de Çankaya’ya benimle bir arada gelmelerini söylemiş oldum.
Çankaya’ya gittiğim vakit orada, beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey’lerle karşılaştım. Onları da yemeğe alıkoydum. Yemek sırasında ‘Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz’ dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal fikrime katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları nazaranvlendirdim. Yaptığım programın ve verdiğim talimatın uygulanışını bakılırsaceksiniz.
Efendiler, görüyorsunuz ki Cumhuriyet ilanına karar vermek için Ankara’da bulunan bütün arkadaşlarımı davet ederek onlarla görüşüp tartışmaya asla gerek ve gereksinim görmedim. Zira, onların da aslında ve olağan olarak benim üzere düşündüklerinden kuşku etmiyordum. halbuki o sırada Ankara’da bulunmayan birtakım bireyler, yetkileri olmadığı biçimde, kendilerine haber verilmeden, niyet ve istekleri alınmadan Cumhuriyet’in ilan edilmiş olmasını bize gücenme ve bizden ayrılma niçini saydılar.”
Mustafa Kemal Paşa o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasası’nın kimi hususlarını değiştiren kanun tasarısını hazırladı. “Türkiye devletinin hükümet biçimi cumhuriyettir.” kararının yer aldığı tasarı üzerinde TBMM’de yapılan konuşmalardan daha sonra Cumhuriyet’in ilanı kabul edildi.
bu biçimdece yeni devletin idare biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oldu. Cumhuriyet’in ilanı ile “Egemenlik kayıtsız, koşulsuz milletindir” unsuru de artık devlet idaresinde en besbelli formuyla yerini buldu.
Türkiye muassır medeniyete yükseldi
Cumhuriyetin ilanıyla Türkiye yepisyeni ve kuvvetli bir ülke haline geldi.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve birinci cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal, eski Osmanlı-Türk devletini yeni bir laik cumhuriyete dönüştürme emeli içeren biroldukça ihtilal yaptı.
Bu ihtilallerin bir kesimi olarak saltanat ve hilâfet kaldırıldı, bayanlara seçme ve seçilme hakkı tanındı, Latin alfabesi kullanılmaya başlandı ve öbür biroldukca değişiklik yapıldı.