4 Nisan Sokak Hayvanları Günü: Türkiye’de sokak hayvanları ne durumda ve niye tartışılıyor?

EliteDizqn

Active member
Getty Images

4 Nisan Sokak Hayvanları Günü yaklaşıyor. Hollandalı sokak hayvanı vakıflarının teşebbüsüyle 2010’da ilan edilen bu günde 12 yıldır sokak hayvanlarının yaşadıkları sıkıntılara dikkat çekiliyor.

Hollandalı dernekler dünya genelinde 600 milyon sokak hayvanı olduğunu varsayım ediyor.

Türkiye’deki sokak hayvanlarına dair kestirimler ise 10 milyon civarında.

Adana Veteriner Tabipler Odası Lideri Nihat Köse 2019 yılındaki varsayımında 8 milyondan bahsetmiş, AKP Küme Başkanvekili Hasret Varlıklı ise 3 Şubat 2021’de yaptığı konuşmada, “Kısırlaştırılma yapılmazsa 10 yıl ortasında köpeklerin 60 milyona ulaşması bekleniyor” demişti.

Nihat Köse’ye göre sokak hayvanlarının sayısının azalmaya başlaması için yüzde 70’inden çoksının kısırlaştırılması gerekiyor ve bu da maliyetli bir iş.

Köse, Türkiye’de çocuklara karne ikramı olarak hayvan alındığını ve çabucak sonrasında çocukların bu hayvanlara bakamaması niçiniyle hayvanların sokağa bırakıldığını söyleyerek bu durumu eleştirdi.

Köse’ye bakılırsa hayvanlara kimlik çıkarılıp sokakta bulunan hayvanların sahiplerinin tespit edilmesi ve onlara önemli yaptırımlar uygulanması bunun önüne geçebilir.

BİR ÖRNEK: HOLLANDA SOKAK KÖPEĞİ PROBLEMİNİ NASIL AŞTI?

Sokak Hayvanları Günü’nün mimarı Hollandalı derneklerin 2012’de yayımladığı bir rapor, Hollanda’nın başıboş köpek problemini nasıl aştığını anlatıyor.

Rapora bakılırsa Hollanda’da 1800’lerde hayli sayıda sokak köpeği varken 1900’lerde getirilen tedbirler bu sorunun ortadan kalkmasını sağladı.

1962’de getirilen bir maddeyle hayvanına gerekli bakımı sağlayamayan şahıslara 16 bin 750 Euro’ya (272 bin TL) kadar para cezası ve üç yıla kadar mahpus cezası verilebiliyor.

Hollanda’da kamu faydasına faaliyet gösteren dernek statüsündeki Hayvanları Muhafaza Derneği ve Köpekleri Müdafaa Derneği’nin de başıboş köpeklerin sayısını azaltmada değerli bir rolü olduğu aktarılıyor.

Raporda Türkiye üzere sokak hayvanı sorunu yaşayan ülkelere de tavsiyeler veriliyor.

Getty ImagesTürkiye’de yasaklı olan birtakım ırklar barınaklarda tutuluyor

Sokak hayvanlarının sayısının yüksek olduğu ve durumun umutsuz gözüktüğü ülkelerde bile işe yarayacağı bilimsel olarak ispatlanmış bir yol olarak, “Topla, Bakımını Yap, Aşıla, Aldığın Yere Bırak” ismi verilen dört etap tavsiye ediliyor.

Türkiye’deki yasalar da bununla uyuşuyor. 2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Muhafaza Kanunu’nda hayvanların kısırlaştırılması, aşılanması, rehabilite edilmesi ve kayıt altına alındıktan daha sonra alındıkları ortama bırakılması öngörülüyor.

Lakin uzmanlar sorunun maddelerden fazlaca uygulamadan kaynaklandığını belirtiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl, kanunda yazan bu söze karşın sahipsiz hayvanların yerlerinin sokaklar değil barınaklar olduğunu söylemesi tartışma yaratmıştı. İstanbul, Ankara ve İzmir Baroları Erdoğan’a itiraz etmişti.

Türkiye’de 1300’den çok belediye bulunmasına karşın 250 civarında hayvan barınağı olduğu söyleniyor. 20 yıl evvelki Hürriyet gazetesinde yer alan bir habere göre bu sayı 2002 yılında 120’ydi.

Getty Images

Dünya Sıhhat Örgütü de sokak hayvanlarının sayısını azaltmada en tesirli tekniğin kısırlaştırma, insanların eğitilmesi ve hayvanlarla sahiplerinin kayıt altına alınması üçlüsü olduğunu söylüyor.

Bir dişi köpeğin altı ayda bir beş yavru doğurması ve yavrularının da birebir biçimde devam etmesi durumunda beş yıl ortasında soyundan 5 bin civarında köpek üreyeceği hesaplanıyor.

Bu niçinle dişi köpeklerin yüzde 70’inden çoksını aşılanmasının büyük değer taşıdığı aktarılıyor.

İnsanların yaşadığı her bölgenin muhakkak bir sayıda sokak hayvanını besleyebilecek çöplük üzere kaynakları olduğu için, köpek sayılarının diğer sistemlerle azaltılması durumunda bile kısırlaştırma, toplumsal eğitim ve hayvanlarını sokağa bırakanların cezalandırılması üzere tedbirlerin alınmaması durumunda sayısı azalmış köpek kümelerinin süratle üreyerek eski sayıya ulaşabileceği vurgulanıyor.

Getty Images

TÜRKİYE’DE KÖPEK ATAKLARI

Türkiye’de sokak köpeklerinin insanlara hücumları son senelerda gitgide artan bir biçimde tartışma yaratmaya başladı.

Sokak köpekleri insanlara, bilhassa de çocuklara saldırarak faydalanmalara, kimi vakit ölümlere yol açabiliyor.

Son olarak sokak köpeğinden kaçarken bir kamyon altında kalan dokuz yaşındaki Mahra Melin Pınar 28 Mart’ta tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

Hem toplumsal medya kullanıcıları tıpkı vakitte siyasi parti temsilcileri bu ataklara daha fazla reaksiyon göstermeye başladı.

1 ay içinde 3 CİNAYET
Başıboş köpek olmaz
Önlenebilir her ölüm cinayettir!
Köpekler toplanmadığı için evlatlarımız ölüyor#MahraMelinPınar #Katil5199 pic.twitter.com/OMEcPobcTq

— Başıboş Köpek Sorunu – Stray Dog Problem (@KopekSorunu) March 28, 2022

Twitter’da sokak köpeklerinin insanlara ataklarıyla ilgili paylaşımlar yaparak bu probleme dikkat çeken Başıboş Köpek Sorunu isimli hesabın 30 bin civarında takipçisi bulunuyor.

Hesaptan her gün sokak hayvanlarının saldırısına uğrayanlarla ilgili hayli sayıda haber paylaşılıyor.

Başıboş köpeklerin insanlara saldırmasına dair haberlerin son periyotta artmasının akabinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlı Murat Kurum bu hayvanlara yönelik barınak, bakım ve tedavi hizmetlerinin artırılacağını, belediyelerin belirli alanlarda sokak hayvanlarını besleyerek aç kalmalarını önlemesi gerektiğini söylemiş oldu.

Geçen yıl Independent Türkçe’ye konuşan Hayvanların Hayat Hakları Konfederasyonu (HAYKONFED) Lider Yardımcısı Haydar Özkan, sokak köpeklerinin saldırısına uğrayan bireylerin bulundukları belediyeye dava açabileceğini belirtmişti:

“Sokak hayvanlarının beslenmesi, rehabilitesi o belediyenin ve liderin sorumluluğu. Hayvan beslense, rehabilite edilse niye parka gelen beşere saldırsın. Bu durumda vazifesini yapmayan lidere dava açın, biz de yanındayız.”

Getty Images

Bu mevzuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) 2011’de verdiği bir karar da bulunuyor.

AİHM Romanya’da bir küme sokak köpeğinin akınında yaralanan ve ömür uzunluğu sıhhat problemleri yaşayan bir hanımın evrakında, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin 8. unsuru uyarınca her insanın özel ömrüne hürmet duyulması gerektiğini, insanların fizikî bütünlüğünün de bu hususuyla korunduğunu ve devletin gerekli tedbirleri almayarak mukaveleyi ihlal ettiğine karar vermişti.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI ANKET YAPTI

İçişleri Bakanlığı’nın 1105 kişinin iştirakiyle Mart 2022’de yaptığı “Sokak Hayvanlarına Bakış” isimli ankete göre Türkiye’de halkın yüzde 34,3’ü sokak hayvanlarını tehlikeli buluyor.

BBC

Kendisi yahut bir yakını sokak hayvanları tarafınca akına uğrayanların oranı ise yüzde 40,5.

TÜRKİYE’YE SEYAHAT İHTARLARI

Sokak köpekleri sırf Türkiye’de yaşayanlarda telaş yaratmıyor.

Kimi ülkeler, sokak köpekleri niçiniyle Türkiye’ye seyahat uyarısı yayınlıyor.

İngiltere’nin Türkiye’ye yönelik seyahat ikazlarının Emniyet ve Güvenlik başlığının altında Suriye Hududu, Doğu Vilayetleri üzere alt başlıkların yanı sıra Sokak Köpekleri alt başlığı da bulunuyor.

İngiliz hükümeti Türkiye’deki belediyelerin sokak köpeği sayısını azaltmak istemesine karşın bunu başaramadığını, bir ortaya gelen köpek sürülerinin agresif olabildiğini ve sokak köpeklerinden uzak durulması gerektiğini belirtiyor.