Pandemiyle birlikte artan teknoloji kullanması, teknoloji bağımlılığını da gündeme getirdi. İstinye Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim nazaranvlisi Vahide Ulusoy Gökçek, giderek artan teknoloji bağımlılığına dikkat çekti. Teknoloji kullanmasının toplumsal hayatı tehdit etmeye başladığında tedbir alınması gerektiğini belirten Gökçek, bu bağımlılığın önüne geçmek için taşınabilir bildirimlerin kapatılması, acil olmadıkça WhatsApp iletilerine anında karşılık verilmemesi üzere birtakım tedbirlerin alınabileceğini söylüyor.
Teknolojik gelişmeler ve internet kullanmasının artmasıyla birlikte ‘teknoloji bağımlılığı’ konusu da daha fazla gündeme gelmeye başladı. Bilhassa pandemiyle birlikte iş ve okulun online’a taşınması teknolojik aygıt ve internet kullanmasını da arttırdı. Şu anda Türkiye nüfusunun yüzde 74’ü internet kullanıcısı ve internet kullanıcıları günde ortalama 7.5 saatini internette geçiriyor. Yeşilay’a nazaran ise pandemide internet kullanması günde 10 saatin üzerine çıktı. İnternette en epeyce vakit geçirilen alanlardan biri de toplumsal medya. Türkiye’de 54 milyon toplumsal medya kullanıcısı bulunuyor. Pekala, ne vakit bağımlı sayılıyorsunuz? Teknoloji bağımlılığı nasıl anlaşılır? İstinye Üniversitesi (İSÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısmı Öğretim nazaranvlisi Vahide Ulusoy Gökçek, teknoloji kullanmasının toplumsal hayatı tehdit etmeye başladığında tedbir alınması gerektiğini belirtiyor. Gökçek, teknoloji bağımlılığının önüne geçmek için taşınabilir bildirimlerin kapatılması, acil olmadıkça WhatsApp iletilerine anında cevap verilmemesi gerektiğini söylüyor.
‘Beş dakika daha’ deyip saatler harcayanlar dikkat
İstinye Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim bakılırsavlisi Gökçek, “Teknoloji bağımlılığı, denetimsizce çok kullanılma isteğinin önüne geçilemeyen, teknolojik aygıtlar haricinde kalan ömrün manasını yitirdiği, kullanma bırakıldığında bireyde külfet verici his durumuna sebep olan, aile ve toplumsal ömrü bozan bir davranışsal bağımlılık türüdür” diyor. Bağımlı olup olmadığınızı nasıl anlayabileceğiniz konusunda ise şu noktalara dikkat çekiyor:
Teknoloji bağımlılığının birtakım fizikî tesirleri de olabiliyor. Gözlerde yanma, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, vücut duruşunda bozukluk, elde uyuşukluk, halsizlik, uyku bozuklukları, yemek yememe, obezite ve dikkat sorunları en önemli fizikî tesirleri içinde. Gökçek, ruhsal tesirlerini ise şöyleki sıralıyor:
“Teknoloji bağımlılığının fizikî olduğu kadar ruhsal tesirleri de bulunuyor. Korku, saldırganlık, öfke, huzursuzluk, içe kapanma ve depresyon üzere duygusal manada da tesirleri olabiliyor. Toplumsal alanda da birtakım sorunlar çıkabiliyor. İnternet arkadaşlıkları haricinde izolasyon, akademik başarıda düşüş, şahsi, aile ve okul sıkıntıları, vakti yönetim etmede başarısızlık ve aktivitelerde azalma üzere sıkıntılar da baş gösterebiliyor. Toplumsal ömrü etkileyen internet, toplumsal medya, dijital oyun ve akıllı telefon bağımlılıklarının toplumsal bağlılığı yüzde 25 oranında düşürdüğü biliniyor.”
Taşınabilir bildirimleri kapatın
“Bağımlılığı arttıran faktörler içinde bir ‘durma’ noktasının olmaması büyük etken” diyen Gökçek, şöyleki devam ediyor:
“Örneğin, bir kitap okuduğunuzda o kitabın bir sonu vardır. Lakin toplumsal medyada gezmenin bir sonu yok. Bir paylaşımı incelemenizin çabucak akabinde öbür bir paylaşımı bakılırsabiliyorsunuz. Misal biçimde YouTube üzere görüntü platformlarında bir görüntü bittiğinde akabinde çabucak otomatik olarak diğer bir görüntü başlıyor. Bu çeşit uygulamalar bağımlılığın gelişmesinde değerli bir faktör. Bağımlılığa niye olan bir öbür faktör ise ‘gelişmeleri kaçırma korkusu’ diye isimlendirdiğimiz bireylerin oburlarının aslına bakarsan yaptığı, bildiği ya da sahip olduğu bir şeyi habersiz kalıp kaçırma kaygısına kapılması.”
Gökçek’in bağımlılığın önüne geçebilmek için yapılması gerekenlerle ilgili teklifleri ise şöyleki:
Teknolojik gelişmeler ve internet kullanmasının artmasıyla birlikte ‘teknoloji bağımlılığı’ konusu da daha fazla gündeme gelmeye başladı. Bilhassa pandemiyle birlikte iş ve okulun online’a taşınması teknolojik aygıt ve internet kullanmasını da arttırdı. Şu anda Türkiye nüfusunun yüzde 74’ü internet kullanıcısı ve internet kullanıcıları günde ortalama 7.5 saatini internette geçiriyor. Yeşilay’a nazaran ise pandemide internet kullanması günde 10 saatin üzerine çıktı. İnternette en epeyce vakit geçirilen alanlardan biri de toplumsal medya. Türkiye’de 54 milyon toplumsal medya kullanıcısı bulunuyor. Pekala, ne vakit bağımlı sayılıyorsunuz? Teknoloji bağımlılığı nasıl anlaşılır? İstinye Üniversitesi (İSÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısmı Öğretim nazaranvlisi Vahide Ulusoy Gökçek, teknoloji kullanmasının toplumsal hayatı tehdit etmeye başladığında tedbir alınması gerektiğini belirtiyor. Gökçek, teknoloji bağımlılığının önüne geçmek için taşınabilir bildirimlerin kapatılması, acil olmadıkça WhatsApp iletilerine anında cevap verilmemesi gerektiğini söylüyor.
‘Beş dakika daha’ deyip saatler harcayanlar dikkat
İstinye Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim bakılırsavlisi Gökçek, “Teknoloji bağımlılığı, denetimsizce çok kullanılma isteğinin önüne geçilemeyen, teknolojik aygıtlar haricinde kalan ömrün manasını yitirdiği, kullanma bırakıldığında bireyde külfet verici his durumuna sebep olan, aile ve toplumsal ömrü bozan bir davranışsal bağımlılık türüdür” diyor. Bağımlı olup olmadığınızı nasıl anlayabileceğiniz konusunda ise şu noktalara dikkat çekiyor:
- Sırf birkaç dakika diyerek saatler harcamak.
- Etrafınızdakilere ekran karşısında geçirdiğiniz vakit hakkında palavra söylemek.
- Uzun mühlet bilgisayar kullanmaktan dolayı fizikî problemlerden şikâyet etmek.
- Anonim bir kişiliğe bürünmek, beşerlerle internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek.
- İnternete girmek için yemek öğünlerinden, derslerden ya da randevulardan ödün vermek.
- Bilgisayarınızın başında fazlaca fazla vakit geçirdiğiniz için suçluluk duyuyorken bir yandan da büyük bir zevk almak ve bu iki hisler içinde gidip gelmek.
- Bilgisayarınızdan uzak kaldığınız vakit gergin ve boşluktaymış üzere hissetmek.
- Gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak.
Teknoloji bağımlılığının birtakım fizikî tesirleri de olabiliyor. Gözlerde yanma, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, vücut duruşunda bozukluk, elde uyuşukluk, halsizlik, uyku bozuklukları, yemek yememe, obezite ve dikkat sorunları en önemli fizikî tesirleri içinde. Gökçek, ruhsal tesirlerini ise şöyleki sıralıyor:
“Teknoloji bağımlılığının fizikî olduğu kadar ruhsal tesirleri de bulunuyor. Korku, saldırganlık, öfke, huzursuzluk, içe kapanma ve depresyon üzere duygusal manada da tesirleri olabiliyor. Toplumsal alanda da birtakım sorunlar çıkabiliyor. İnternet arkadaşlıkları haricinde izolasyon, akademik başarıda düşüş, şahsi, aile ve okul sıkıntıları, vakti yönetim etmede başarısızlık ve aktivitelerde azalma üzere sıkıntılar da baş gösterebiliyor. Toplumsal ömrü etkileyen internet, toplumsal medya, dijital oyun ve akıllı telefon bağımlılıklarının toplumsal bağlılığı yüzde 25 oranında düşürdüğü biliniyor.”
Taşınabilir bildirimleri kapatın
“Bağımlılığı arttıran faktörler içinde bir ‘durma’ noktasının olmaması büyük etken” diyen Gökçek, şöyleki devam ediyor:
“Örneğin, bir kitap okuduğunuzda o kitabın bir sonu vardır. Lakin toplumsal medyada gezmenin bir sonu yok. Bir paylaşımı incelemenizin çabucak akabinde öbür bir paylaşımı bakılırsabiliyorsunuz. Misal biçimde YouTube üzere görüntü platformlarında bir görüntü bittiğinde akabinde çabucak otomatik olarak diğer bir görüntü başlıyor. Bu çeşit uygulamalar bağımlılığın gelişmesinde değerli bir faktör. Bağımlılığa niye olan bir öbür faktör ise ‘gelişmeleri kaçırma korkusu’ diye isimlendirdiğimiz bireylerin oburlarının aslına bakarsan yaptığı, bildiği ya da sahip olduğu bir şeyi habersiz kalıp kaçırma kaygısına kapılması.”
Gökçek’in bağımlılığın önüne geçebilmek için yapılması gerekenlerle ilgili teklifleri ise şöyleki:
- Telefonun ayarlar kısmından her cins taşınabilir bildirimi kapatın.
- Ailece ya da arkadaşlarla planlanan ortak aktiflik müddetleri belirleyin.
- Toplumsal medya ve ileti uygulamalarının telefonun ana ekranından alınarak telefon menüsünde art sayfalara mümkünse iç klasörlere taşıyın. bu biçimdelikle aksiyon etabı zorlaştırılarak uygulamaya giriş müddeti uzatılmış olur.
- Taşınabilir uygulama (app) üzerinden girmek yerine internet tarayıcı üzerinden girin ve her kullanım daha sonrasında hesaptan çıkış (logout) yapın.
- WhatsApp bildirilerine hayli acil olmadıkça anında cevap vermeyin.