Wes Anderson’dan Fransız sinemasına ve gazeteciliğe bir aşk mektubu

EsraBetül

Member
Birinci gösterimini Cannes Sinema Şenliği’nde yapan “Fransız Postası” (The French Dispatch) için Wes Anderson üç farklı fikirden hareket ettiğini söylüyor bir söyleşisinde. Bunlardan birincisi bir ‘antaloji filmi’ çekme isteği, yani ortasında biribirinden bağımsız birden çok kıssanın yer aldığı, lakin belirli bir tema etrafında dönendiği için de bazılarının ‘portmanto film’ diye de tabir ettiği bir sinema… Bir öteki isteği da ortasında Fransız oyuncuların yer aldığı bir Fransız sineması çekmek ve son olarak da bir The New Yorker (dünyanın en kıymetli dergilerinden) sineması çekmek. “Bu üçünü birebir sinemada buluşturabilir miyim diye sordum kendime ve niye olmasın dedim, işte “Fransız Postası” bu biçimde çıktı ortaya” diyor.


GERÇEK MÜELLİFLERDEN İLHAMLA…

Paris’i andıran (bir sahnede artta Notre Dame Katedrali’ni bile görüyoruz, o derece andıran) ancak ismi Ennui sur Blasé olan küçük bir kentte geçen sinema Amerikalı bir girişimcinin 1925 yılında kurduğu “The French Dispatch” isimli bir mecmuanın sayfalarında dolaştırıyor okuru, pardon izleyiciyi… Üç ana kıssa ile bir mevt ilanı ve bir de seyahat kısmı içeren sinemada Wes Anderson’ın fetiş oyuncularından Bill Murray mecmuanın kurucusu ve yazı işleri müdürü Arthur Howitzer Jr. rolünde çıkıyor karşımıza. Mecmuada yer alan makalelerin muharrirleri da aslında kimi gerçek müelliflerden ilhamla oluşturulmuş karakterler. Örneğin son öyküdeki siyahi ve eşcinsel müellif Roebuck Wright (Jeffrey Wright canlandırıyor bu karakteri) açıkça James Baldwin’den izler taşıyor. İkinci kıssada Frances McDormand’ın oynadığı Lucinda Krementz ise bir daha tıpkı kıssadaki muharrir üzere 68 Paris olayları sırasında yazdığı yazılarla (günlükler hatta) tanınan Mavis Galant’ın bir yansıması adeta. Mecmuanın kurucusu ve editörü Arthur Howitzer Jr. ise The New Yorker’ın efsanevi editörü Harold Ross’a gönderme yapan bir karakter. Bu örnekleri daha da çoğaltmak mümkün ancak geri kalanını da biraz araştırma yapıp bulmak size kalmış artık.


“Fransız Postası” Wes Anderson sinemasının çabucak tüm karateristik özelliklerini taşısa da (titizlikle uğraşılmış ayrıntılar, çerçevelerinden kamera açılarına dek görsel anlatıma has imza niteliğindeki ögeler, çoğunluğu direktörün üslubuna alışık isimlerden oluşan bir oyuncu takımı vb.) kimi yenilikler de yok değil. Örneğin birinci sefer bir Anderson sinemasında siyah beyaz çekilen kısımlar bu kadar fazla (hatta tahminen sinema renkliden hayli siyah beyaz). Üçüncü öyküdeki otomobil takip ve çatışma sahnesi ise büsbütün çizgi sinema formunda anlatılmış. Anderson daha evvel stop-motion tekniğini kullandığı animasyonlara imza atmıştı ancak bu biçimdesi bir çizgi sinema estetiğini hiç kullanmamıştı. Bunda biraz da sinemanın çekimlerinin yapıldığı Angouleme bölgesinin de tesiri var elbet. Bilenler bilir, Angouleme kenti Fransa’nın çizgi roman başşehri olarak anılır.


FRANSIZ SİNEMASINDAN İZLER

zatenız sinemada öbür hürmet duruşları ya da göndermeler de var. Örneğin 68 olaylarına atıf yapan ikinci kıssada Godard ve Truffaut üzere direktörlerin başını çektiği Fransız Yeni Dalgası’nın izleri buram buram hissediliyor. bir daha tıpkı öyküdeki motorsiklet sahnesinin “Mauvais Sang” (Kötü Kan) sinemasından ilham almadığını kim söyleyebilir? Kimi anlarda akla Jeunet’nin dış ses anlatımlarıyla ilerleyen süratli kurgulanmış renkli sahneleri de gelecek kesinlikle, ya da Jacques Tati’nin kelamsız ancak eksiksiz koreografileri… Hepsi de Wes Anderson’ın Fransız sinemasına yazdığı aşk mektubunun satırları olağan olarak.


ESKİ VE YENİ OYUNCULAR

İçinde Fransız oyuncuların yer aldığı bir Fransız sineması çekmek isteyen Wes Anderson oyuncu takımına Lea Seydoux, Cecile de France, Mathieu Amalric, Denis Menochet (ve hatta Cezayirli aktris Lyna Khoudri) üzere isimleri de dahil etmiş. Jason Schwartzman, Owen Wilson, Adrien Brody, Tilda Swinton, Bob Balaban üzere sabık Anderson oyuncularının yanı sıra birinci sefer onunla çalışan Benicio del Toro, Frances McDormand, Timothée Chalamet, Elizabeth Moss, Jeffrey Wright üzere oyuncuların da iştirakiyle bir sefer daha Şampiyonlar Ligi misali bir takım kuran Anderson mümkündür ki bir mecmua formunda anlatmayı tercih ettiği için sinemanın senaryosunu her zamankinden daha “edebi” bir üslupla kaleme almış (Roman Coppola, Hugo Guinnes ve Jason Schwartzman’ın da katkılarıyla). Tıpkı The New Yorker’da olduğu üzere çizimlerin ön plana çıktığı mecmua kapalarının da bol bol göründüğü sinemada ben bilhassa akıl hastalığından muzdarip ve bir cinnet anında işlediği kanlı cinayetler yüzünden hapsedilmiş ressam Moses Rosenthaler’in (Benicio Del Toro) monografisinin anlatıldığı birinci öyküyü sevdim en epey lakin “Fransız Postası” entelektüel seviyesi bir çok yüksek tüm kıssaları ve titizlikle oluşturulmuş güçlü bilgileriyla (ev sinemasına düştüğü anda uzun uzun incelenecek sahneler var filmde) her vakit karşınıza çıkmayacak bir sinema tecrübesi vaat ediyor; kayıtsız kalmayın derim.

SİNEMANIN NOTU: 8/10