EliteDizqn
Active member
Ormanlık alanlarda ve tabiatta sonbahar aylarında görülmeye başlanan mantarlar vatandaşlar tarafınca toplanarak yemeklik olarak kullanılıyor. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde doğal alanlarda yetişen mantarları toplayan yurttaşlar, hangisinin zehirli hangisinin zehirsiz olduğunu ise sıklıkla bilmiyor. En zehirli tipler içinde yer alan Köygöçüren mantarının (Amanita phalloides), Türkiye’deki mantar ölümlerinin yüzde 90’ının niçini olduğu biliniyor.
Bacak, kendisiyle tabiat yürüyüşüne çıkan ve mantar toplayan vatandaşların mantarlarını tek tek ele alarak anlatıyor. Zehirli çeşitleri belirten, kimi mantarları koklatan ve yenilebilir mantarların pişirilme prosedürlerine dair ayrıntıları de eğitimde veriyor.
“MANTAR İNSANI ÖLDÜRÜYOR”
Mantar mevsimleri olan ilkbahar ile sonbahar aylarında, hatta kış mevsimine kadar etkinliklere devam ettiklerini vurgulayan Bacak, “Çünkü beşerler mantardan korkmuyorlar. Örümcekten, böcekten, domuzdan ve ayıdan korkuyorlar, lakin bu canlıların hiç biri insanı öldürmüyor. Mantar insanı öldürüyor. Korkmadığımız, ‘Köyde yenir’ dediğimiz, ‘Amcam yer, dayım yer’ dediğimiz mantarların pek birden fazla insanları öldürebiliyor. Bilhassa uzak durulması gereken mantarları hayli güzel biçimde anlatmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
“YÜZDE 100 EMİN DEĞİLSENİZ O MANTAR SİZİ ÖLDÜREBİLİR”
“Mantarda latife yoktur” diyen Bacak, şu biçimde devam etti:
“Mantarda yüzde 99,9’da eminim yoktur. Mantarda yüzde 100 emin olmak lazım. Şayet yüzde 100 emin değilseniz o mantar sizi öldürebilir. O niçinle de ya bir mantar uzmanıyla birlikte seyahate çıkmanız lazım. Ya da yüzde 100 emin olduğunuz, epeyce rahat ayırt edilebilir birtakım çeşitleri, bildiğiniz, vaktinde öğrendiğiniz çeşitleri tüketeceksiniz. En doğrusu marketlerden satılan kültüre alınmış mantarı alacaksınız, pazar tezgahında ya da köylü pazarında satılan mantarları değil. Zira köylü pazarında satılan kimi mantarlar da insanların uzun müddette böbrek yetmezliği yahut karaciğer yetmezliği niçiniyle ölmelerine niye olabiliyor.
Mantarların biz meyvesini topluyoruz diyebiliriz. Topladığımız ve besin olarak tükettiğimiz o şapkalı mantar aslında mantarın meyvesi oluyor. Mantarın ana yapısı toprak altında bulunuyor. Meyveleri epeyce süratli bozuluyor. Çok süratli bozulduğu için marketlerde satılan mantarlar bile uzun müddetli saklanabilecek yiyecekler değildir. Bu niçinle raf ömürleri uzun değildir. Çok çabuk bozulup sindirim bozukluğuna niye olabiliyorlar. O niçinle mantarları taze bir biçimde marketten alıp tüketebilirler. Yoksa bir uzmanına gidip uzman eşliğinde mantarları toplayabilirler.”
“BİRKAÇ TIP DIŞINDA MANTARLARI ÂLÂ BİÇİMDE PİŞİRMEK GEREK”
Mantarların yüksek ateşte âlâ biçimde pişirilmesinin kıymetine de değinen Bacak, “Çünkü birtakım mantarlar var pişirilmediği vakit zehirli içeriklere sahip. Pişirildiği vakit buharıyla bu zehirli hususlardan uzaklaştırılabilir. Yalnız buharın da epeyce fazla solunmaması gerekir. Ayrıyeten kurutularak da bu mantarların zehirleri uzaklaştırılabilir. Örneğin Kuzugöbeği (Morchella esculenta) Türkiye’nin en bedelli mantarlarından, en lezzetli mantarlarından birisi. Ancak yüksek ateşte uygun biçimde pişirmezseniz içerisindeki kimi unsurlar sizin zehirlenmenize niye olabilir. O niçinle de tavsiyemiz birkaç çeşit mantar dışında bütün mantarları yüksek ateşte pişirin ve o denli tüketin. Çiğ yenen birkaç mantar çeşidi var. Onları fakat uzman bireyler eşliğinde, tadına bakmak gayesiyle tüketebilirsiniz. İmparator mantarı (Amanita caesarea) yani yumurta mantarı gibi” diye konuştu.
“MEDYAYA VERİLEN BİRTAKIM BİLGİLER YANLIŞ”
Ergün Bacak, “kimi vakit medyada, basına-yayın organlarında ‘Kurtlu mantar yenilebilir.’, ‘Kurtlu mantar zehirli olmaz.’, ‘Başka hayvanların tükettiği mantarlar zehirli olmaz. Onları tüketebilirsiniz.’ üzere açıklamalar yapan akademisyen ya da uzun yıllar mantar toplayan beşerler var. Maalesef ki bu bilgiler yanlış” dedi.
Kurtlu mantarların yahut hayvanların tükettiği mantarların en zehirli, insanları en epeyce etkileyen mantarlar olabileceğini söyleyen Bacak, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
“Köygöçüren mantarı. Ölümlerin yüzde 90’ından daha fazlasından sorumlu olan mantar. Beşerde her kilo başına, bir gram tükettiğin vakit, 70 kiloluk bir insan 70 gram o mantarı tükettiği vakit ölüyor. Tedavisi yok, rastgele bir antidotu, panzehri yok. Onu tükettikten daha sonra birkaç hafta içerisinde öleceksiniz. O niçinle bu yanlış bilgiyi bir biçimde engellememiz lazım. Hayvanların metabolizmalarıyla, hayvanların fizyolojileriyle, insanların metabolizmaları içinde fark vardır.
O niçinle halk içinde söylenen ‘Hayvanların tükettiği mantar yenilebilir’, ‘Acı mantar zehirlidir, acı olmayan mantar zehirsizdir’, ‘Sütlü mantar zehirli değildir’ üzere efsanelere bakılırsa hareket etmememiz lazım. Halk içinde tüketilen, pazar tezgahlarında satılan kimi mantarlar da uzun müddetlerde insanlarda böbrek yetmezliğine, karaciğer yetmezliğine niye olabiliyor ve o bölgelerde karaciğer yetmezliğinden, böbrek yetmezliğinden ölen insanlara fazlaca fazla rastlanıyor. Halk şey diyor; ‘Bizde genetiktir böbrek yetmezliği. Bizde karaciğer yetmezliği genetiktir.’ Lakin bilmiyorlar ki o mantarlar 10-15 sene daha sonra onlarda karaciğer, böbrek yetmezliğine niye olmuş.”
Bacak, kendisiyle tabiat yürüyüşüne çıkan ve mantar toplayan vatandaşların mantarlarını tek tek ele alarak anlatıyor. Zehirli çeşitleri belirten, kimi mantarları koklatan ve yenilebilir mantarların pişirilme prosedürlerine dair ayrıntıları de eğitimde veriyor.
“MANTAR İNSANI ÖLDÜRÜYOR”
Mantar mevsimleri olan ilkbahar ile sonbahar aylarında, hatta kış mevsimine kadar etkinliklere devam ettiklerini vurgulayan Bacak, “Çünkü beşerler mantardan korkmuyorlar. Örümcekten, böcekten, domuzdan ve ayıdan korkuyorlar, lakin bu canlıların hiç biri insanı öldürmüyor. Mantar insanı öldürüyor. Korkmadığımız, ‘Köyde yenir’ dediğimiz, ‘Amcam yer, dayım yer’ dediğimiz mantarların pek birden fazla insanları öldürebiliyor. Bilhassa uzak durulması gereken mantarları hayli güzel biçimde anlatmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
“YÜZDE 100 EMİN DEĞİLSENİZ O MANTAR SİZİ ÖLDÜREBİLİR”
“Mantarda latife yoktur” diyen Bacak, şu biçimde devam etti:
“Mantarda yüzde 99,9’da eminim yoktur. Mantarda yüzde 100 emin olmak lazım. Şayet yüzde 100 emin değilseniz o mantar sizi öldürebilir. O niçinle de ya bir mantar uzmanıyla birlikte seyahate çıkmanız lazım. Ya da yüzde 100 emin olduğunuz, epeyce rahat ayırt edilebilir birtakım çeşitleri, bildiğiniz, vaktinde öğrendiğiniz çeşitleri tüketeceksiniz. En doğrusu marketlerden satılan kültüre alınmış mantarı alacaksınız, pazar tezgahında ya da köylü pazarında satılan mantarları değil. Zira köylü pazarında satılan kimi mantarlar da insanların uzun müddette böbrek yetmezliği yahut karaciğer yetmezliği niçiniyle ölmelerine niye olabiliyor.
Mantarların biz meyvesini topluyoruz diyebiliriz. Topladığımız ve besin olarak tükettiğimiz o şapkalı mantar aslında mantarın meyvesi oluyor. Mantarın ana yapısı toprak altında bulunuyor. Meyveleri epeyce süratli bozuluyor. Çok süratli bozulduğu için marketlerde satılan mantarlar bile uzun müddetli saklanabilecek yiyecekler değildir. Bu niçinle raf ömürleri uzun değildir. Çok çabuk bozulup sindirim bozukluğuna niye olabiliyorlar. O niçinle mantarları taze bir biçimde marketten alıp tüketebilirler. Yoksa bir uzmanına gidip uzman eşliğinde mantarları toplayabilirler.”
“BİRKAÇ TIP DIŞINDA MANTARLARI ÂLÂ BİÇİMDE PİŞİRMEK GEREK”
Mantarların yüksek ateşte âlâ biçimde pişirilmesinin kıymetine de değinen Bacak, “Çünkü birtakım mantarlar var pişirilmediği vakit zehirli içeriklere sahip. Pişirildiği vakit buharıyla bu zehirli hususlardan uzaklaştırılabilir. Yalnız buharın da epeyce fazla solunmaması gerekir. Ayrıyeten kurutularak da bu mantarların zehirleri uzaklaştırılabilir. Örneğin Kuzugöbeği (Morchella esculenta) Türkiye’nin en bedelli mantarlarından, en lezzetli mantarlarından birisi. Ancak yüksek ateşte uygun biçimde pişirmezseniz içerisindeki kimi unsurlar sizin zehirlenmenize niye olabilir. O niçinle de tavsiyemiz birkaç çeşit mantar dışında bütün mantarları yüksek ateşte pişirin ve o denli tüketin. Çiğ yenen birkaç mantar çeşidi var. Onları fakat uzman bireyler eşliğinde, tadına bakmak gayesiyle tüketebilirsiniz. İmparator mantarı (Amanita caesarea) yani yumurta mantarı gibi” diye konuştu.
“MEDYAYA VERİLEN BİRTAKIM BİLGİLER YANLIŞ”
Ergün Bacak, “kimi vakit medyada, basına-yayın organlarında ‘Kurtlu mantar yenilebilir.’, ‘Kurtlu mantar zehirli olmaz.’, ‘Başka hayvanların tükettiği mantarlar zehirli olmaz. Onları tüketebilirsiniz.’ üzere açıklamalar yapan akademisyen ya da uzun yıllar mantar toplayan beşerler var. Maalesef ki bu bilgiler yanlış” dedi.
Kurtlu mantarların yahut hayvanların tükettiği mantarların en zehirli, insanları en epeyce etkileyen mantarlar olabileceğini söyleyen Bacak, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
“Köygöçüren mantarı. Ölümlerin yüzde 90’ından daha fazlasından sorumlu olan mantar. Beşerde her kilo başına, bir gram tükettiğin vakit, 70 kiloluk bir insan 70 gram o mantarı tükettiği vakit ölüyor. Tedavisi yok, rastgele bir antidotu, panzehri yok. Onu tükettikten daha sonra birkaç hafta içerisinde öleceksiniz. O niçinle bu yanlış bilgiyi bir biçimde engellememiz lazım. Hayvanların metabolizmalarıyla, hayvanların fizyolojileriyle, insanların metabolizmaları içinde fark vardır.
O niçinle halk içinde söylenen ‘Hayvanların tükettiği mantar yenilebilir’, ‘Acı mantar zehirlidir, acı olmayan mantar zehirsizdir’, ‘Sütlü mantar zehirli değildir’ üzere efsanelere bakılırsa hareket etmememiz lazım. Halk içinde tüketilen, pazar tezgahlarında satılan kimi mantarlar da uzun müddetlerde insanlarda böbrek yetmezliğine, karaciğer yetmezliğine niye olabiliyor ve o bölgelerde karaciğer yetmezliğinden, böbrek yetmezliğinden ölen insanlara fazlaca fazla rastlanıyor. Halk şey diyor; ‘Bizde genetiktir böbrek yetmezliği. Bizde karaciğer yetmezliği genetiktir.’ Lakin bilmiyorlar ki o mantarlar 10-15 sene daha sonra onlarda karaciğer, böbrek yetmezliğine niye olmuş.”