EsraBetül
Member
Direktör Kubilay Erkan Yazıcı’nın birinci uzun metrajlı sineması “Uzak Ülke”, İspanya’da düzenlenen Saraqusta Milletlerarası Sinema Festivali’nde “En Uygun Yönetmen” mükafatını aldı. Sinemada “Binbaşı Osman” karakterini canlandıran başrol oyuncusu Haydar Şişman da şenlikte “En Uygun Erkek Oyuncu” mükafatına paha görüldü.
7. İzmir, Buca Memleketler arası Balkan Sinema Festivali’nde karşılaştığımız, direktör, oyuncu, öğretmen, ressam ve senarist Haydar Şişman ile rol aldığı sinema üzerine konuştuk.
– Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Kısmını bitirdiniz ve daha sonra sinema fikri nasıl gelişti? Birinci sinemanız, 2015 Kalandar Soğuğu birinci sinema ve sinema dalına girer girmezde birinci Altın Portakal. Siz beraberinde direktörsünüz, oyuncu ile direktör içindeki fark nedir?
Sinema yapma fikri ömrümün her devrinde oldu. Öğrenciliğimde fotoğraf eğitimi almam o günün şartlarında daha mantıklı görünüyordu. Her vakit fotoğrafla sinemayı iç içe düşündüm. İkisi de görsellerle kıssa anlatma yolu oldu benim için.Resim kısmında öğrenciyken sinema açlığımı gidermek için fazlaca sayıda sinema izledim ve çizgi roman yaptım. Çizdiklerimi kitaplaştıramadım maalesef. ömrün akışı enteresan.Kalandar Soğuğu bu akışta en değerli kırılma noktasıdır. Birinci sinemamda Türkiye’deki en itibarlı mükafatları almam senelerca biriktirdiklerimin bir kararı olsa gerek. Oyunculuk ve direktörlük birbirini tamamlayan kilit ve anahtar üzere. Kilidi yapan direktör, anahtarı şekillendiriyor.
‘MÜBADELE TANIĞIYIZ’
– Uzak Ülke, sinemasında oyuncusunuz. Projeye dahil olma fikri nasıl oluştu?
Uzak Ülke sinemasının direktörü ile 52.Antalya Sinema Şenliğinde tanıştık. Bana projesini anlattı. Etkileyici bir öykü olduğunu düşündüm. Karakter benim için yazılmıştı adeta. Keyifle oynadım.
– beraberinde senaryoda sizin genetik kodlarınızın da yansıması var. Sıkışmışlık ve diktatörlük uzun yıllardır var, hangi coğrafyada olursak olalım. Ne yapmalıyız hem barışık hem kendimiz yani insan kalabilmek için.
Doğup büyüdüğümüz coğrafyanın öyküsü bizi bir biçimde tesirler. Mübadelenin şahidiyiz ve sonuçlarını biliyoruz. Yaşadığımız coğrafya tarih boyunca sıkışmışlığın ve huzursuzluğun tahminen de en ağır olduğu bölgedir. Bin medeniyet ülkesinde bu huzursuzluğun bitmesini beklemek fazla optimistlik olur. Problemlerle yaşamaya alışmak gerekiyor.
Her yeni sistem yeni mağdurlar yaratır. Bu olağan. Mağduriyet yaratanlar birilerinin mağduriyetine de son verebiliyor. Paris ve Binbaşı Osman bu süreçlerin mağdurları. Acı insanlığın mukadderatı maalesef. İhtilaller yeni ihtilalleri zarurî kılar.
– Mübadele düğümü hiç bir vakit tam olarak çözülemedi, yurtsuzluk bugün de mülteciler ile yansıyor. Bunun altındaki niye tam olarak nedir?
Mübadele bir düğüm değil daha fazlaca bir tahlil olarak görüldü. Türkler ve Rumlar mağdur oldular olağan olarak. Mültecilik sorunu tarihi olarak kesintisiz devam ediyor. İnsanların hayat alanlarına ve ömür biçimlerine müdahale edildiği sürece devam edecektir. Mutsuzluk mülteciliğin tabiatında var.
İnsanın gitmesinin temel sebebi yaşadığı yerdeki mutsuzluğu. Mülteci geri dönmez. Dönüş turistik seyahate gidenler içindir. Mülteci için en büyük felaket geri dönüştür.
‘ARAFI YETERLİ BİLİRİM’
– Aile olma durumunu da işleyen sinemada adeta annesine âşık olduğu için kendisine ders veren hocası Yahya Kemal Beyatlı’yı istemeyen, Nâzım Hikmet üzere erkek hükümran dünyada vatan olma ve o vatanda varlık olabilme halini de haykırıyor. daha sonra isim ne olursa olsun, yer ne olursa olsun vatan bile olsa “Sessiz Gemi” üzere eserler çıkabiliyor. Giden gelmiyor, halinden şad değilken bile. Buna katılır mısınız?
Aidiyet duygusu hayli kuvvetli olabildiği üzere zayıf da olabiliyor. Değerli olan insanın hissettikleri. Bağın gücünü kaybedilenin niteliği tayin ediyor. Toprağı olmayan bir marabanın aidiyet duygusu olmaz. Mübadeleyi bilen biri olarak karakteri manaya konusunda zorluk çekmedim. Mübadele konusunda benim de bir kısa sinemam var. Antrenmanlıyım yani.
Bir Anadolu sanatkarı olarak Arafı bilirim. Araf ruhların bekletildiği yer olmakla birlikte uygun bir müşahede noktasıdır beraberinde. Poltizasyonun yükselmesi araftakiler haricinde herkesi kör eder.
‘İYİ DİREKTÖRLER KAYGISINI DÜZGÜN ANLATIR’
– Sizinle 7.düzenlenen İzmir, Buca Balkan Panorama Sinema Şenliğinde karşılaştık. Çok seçki var, ikinci gösterimlerden birisi de ikimizin de beğenisini alan Macaristan sineması, Son Rapor oldu. Size göre dünya sinemasında sıkıntısını en âlâ anlatmaya çalışan sinemalar yüklü hangi ülkelerden çıkıyor.
İtalyan yeni gerçekliği bana en yakın akım. Doğu Avrupa sineması çok etkileyici. İran sineması keza. Ülke sinemasından epey direktör sinemasına bakmanın daha isabetli olduğunu düşünüyorum.Türk sineması denildiğinde ne anlamalıyız? Uygun direktörler kederini yeterli anlatır.Ülke ismi değerli değil.
– Uzak Ülke, 1925 te Trabzon’u lakin Rum kökenli on iki yaşındaki Paris’in annesi için ikram verebilmek için mevcut kamptan kaçışı ve döndüğünde kimseyi bulamayışı ve karşısında yeni rejimin eski rejim üyesini hain edip burada tutsak etmesi üzerine, temelde ise işte o dediğimiz genlerimiz, aidiyet duygusu. Anne üzerinden gidersek bir göbek bağı ile bağlandığımız annemiz vatan ise biz nerelerde ve nerelere savruluyoruz.
Savrulmak mecburilik olduğu kadar tercih beraberinde. Rüzgârın gücü ve sürekliliği direnci kırabiliyor.
7. İzmir, Buca Memleketler arası Balkan Sinema Festivali’nde karşılaştığımız, direktör, oyuncu, öğretmen, ressam ve senarist Haydar Şişman ile rol aldığı sinema üzerine konuştuk.
– Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Kısmını bitirdiniz ve daha sonra sinema fikri nasıl gelişti? Birinci sinemanız, 2015 Kalandar Soğuğu birinci sinema ve sinema dalına girer girmezde birinci Altın Portakal. Siz beraberinde direktörsünüz, oyuncu ile direktör içindeki fark nedir?
Sinema yapma fikri ömrümün her devrinde oldu. Öğrenciliğimde fotoğraf eğitimi almam o günün şartlarında daha mantıklı görünüyordu. Her vakit fotoğrafla sinemayı iç içe düşündüm. İkisi de görsellerle kıssa anlatma yolu oldu benim için.Resim kısmında öğrenciyken sinema açlığımı gidermek için fazlaca sayıda sinema izledim ve çizgi roman yaptım. Çizdiklerimi kitaplaştıramadım maalesef. ömrün akışı enteresan.Kalandar Soğuğu bu akışta en değerli kırılma noktasıdır. Birinci sinemamda Türkiye’deki en itibarlı mükafatları almam senelerca biriktirdiklerimin bir kararı olsa gerek. Oyunculuk ve direktörlük birbirini tamamlayan kilit ve anahtar üzere. Kilidi yapan direktör, anahtarı şekillendiriyor.
‘MÜBADELE TANIĞIYIZ’
– Uzak Ülke, sinemasında oyuncusunuz. Projeye dahil olma fikri nasıl oluştu?
Uzak Ülke sinemasının direktörü ile 52.Antalya Sinema Şenliğinde tanıştık. Bana projesini anlattı. Etkileyici bir öykü olduğunu düşündüm. Karakter benim için yazılmıştı adeta. Keyifle oynadım.
– beraberinde senaryoda sizin genetik kodlarınızın da yansıması var. Sıkışmışlık ve diktatörlük uzun yıllardır var, hangi coğrafyada olursak olalım. Ne yapmalıyız hem barışık hem kendimiz yani insan kalabilmek için.
Doğup büyüdüğümüz coğrafyanın öyküsü bizi bir biçimde tesirler. Mübadelenin şahidiyiz ve sonuçlarını biliyoruz. Yaşadığımız coğrafya tarih boyunca sıkışmışlığın ve huzursuzluğun tahminen de en ağır olduğu bölgedir. Bin medeniyet ülkesinde bu huzursuzluğun bitmesini beklemek fazla optimistlik olur. Problemlerle yaşamaya alışmak gerekiyor.
Her yeni sistem yeni mağdurlar yaratır. Bu olağan. Mağduriyet yaratanlar birilerinin mağduriyetine de son verebiliyor. Paris ve Binbaşı Osman bu süreçlerin mağdurları. Acı insanlığın mukadderatı maalesef. İhtilaller yeni ihtilalleri zarurî kılar.
– Mübadele düğümü hiç bir vakit tam olarak çözülemedi, yurtsuzluk bugün de mülteciler ile yansıyor. Bunun altındaki niye tam olarak nedir?
Mübadele bir düğüm değil daha fazlaca bir tahlil olarak görüldü. Türkler ve Rumlar mağdur oldular olağan olarak. Mültecilik sorunu tarihi olarak kesintisiz devam ediyor. İnsanların hayat alanlarına ve ömür biçimlerine müdahale edildiği sürece devam edecektir. Mutsuzluk mülteciliğin tabiatında var.
İnsanın gitmesinin temel sebebi yaşadığı yerdeki mutsuzluğu. Mülteci geri dönmez. Dönüş turistik seyahate gidenler içindir. Mülteci için en büyük felaket geri dönüştür.
‘ARAFI YETERLİ BİLİRİM’
– Aile olma durumunu da işleyen sinemada adeta annesine âşık olduğu için kendisine ders veren hocası Yahya Kemal Beyatlı’yı istemeyen, Nâzım Hikmet üzere erkek hükümran dünyada vatan olma ve o vatanda varlık olabilme halini de haykırıyor. daha sonra isim ne olursa olsun, yer ne olursa olsun vatan bile olsa “Sessiz Gemi” üzere eserler çıkabiliyor. Giden gelmiyor, halinden şad değilken bile. Buna katılır mısınız?
Aidiyet duygusu hayli kuvvetli olabildiği üzere zayıf da olabiliyor. Değerli olan insanın hissettikleri. Bağın gücünü kaybedilenin niteliği tayin ediyor. Toprağı olmayan bir marabanın aidiyet duygusu olmaz. Mübadeleyi bilen biri olarak karakteri manaya konusunda zorluk çekmedim. Mübadele konusunda benim de bir kısa sinemam var. Antrenmanlıyım yani.
Bir Anadolu sanatkarı olarak Arafı bilirim. Araf ruhların bekletildiği yer olmakla birlikte uygun bir müşahede noktasıdır beraberinde. Poltizasyonun yükselmesi araftakiler haricinde herkesi kör eder.
‘İYİ DİREKTÖRLER KAYGISINI DÜZGÜN ANLATIR’
– Sizinle 7.düzenlenen İzmir, Buca Balkan Panorama Sinema Şenliğinde karşılaştık. Çok seçki var, ikinci gösterimlerden birisi de ikimizin de beğenisini alan Macaristan sineması, Son Rapor oldu. Size göre dünya sinemasında sıkıntısını en âlâ anlatmaya çalışan sinemalar yüklü hangi ülkelerden çıkıyor.
İtalyan yeni gerçekliği bana en yakın akım. Doğu Avrupa sineması çok etkileyici. İran sineması keza. Ülke sinemasından epey direktör sinemasına bakmanın daha isabetli olduğunu düşünüyorum.Türk sineması denildiğinde ne anlamalıyız? Uygun direktörler kederini yeterli anlatır.Ülke ismi değerli değil.
– Uzak Ülke, 1925 te Trabzon’u lakin Rum kökenli on iki yaşındaki Paris’in annesi için ikram verebilmek için mevcut kamptan kaçışı ve döndüğünde kimseyi bulamayışı ve karşısında yeni rejimin eski rejim üyesini hain edip burada tutsak etmesi üzerine, temelde ise işte o dediğimiz genlerimiz, aidiyet duygusu. Anne üzerinden gidersek bir göbek bağı ile bağlandığımız annemiz vatan ise biz nerelerde ve nerelere savruluyoruz.
Savrulmak mecburilik olduğu kadar tercih beraberinde. Rüzgârın gücü ve sürekliliği direnci kırabiliyor.