Türkiye’de imalat göstergesi Ekim’de eşik bedelin üzerinde

Trendio

Active member
Türkiye’de imalat satın alma yöneticileri endeksi Ekim’de 51,2 oldu.

Eylül ayında endeks 52,5 bedelini almıştı.

Endekste 50 kıymetinin üstü büyümeye, altındaki düzeyler ise daralmaya işaret ediyor.

Kesimdeki yavaşlama belirtileri bilhassa üretim ve yeni siparişlere ait bilgilerde ön plana çıktı. Her iki gösterge de yılın son çeyreğinin başlangıcında sürat kaybetti.

Girdi temininde yaşanan zorluklar ve döviz kurlarındaki olumsuz dalgalanmalar aktiviteyi sınırladı ve üretim hacmi son beş ayda birinci kere azaldı. Kelam konusu gelişmeler yeni siparişlerin de ölçülü seviyede olmakla birlikte yavaşlamasına yol açtı. Firmalar yeni siparişleri kısıtlayan etmenler içinde bilhassa elektronik modül tedarikindeki yetersizliklere işaret etti.

Öteki yandan, toplam yeni siparişlerdeki görünümün bilakis yeni ihracat siparişlerinde artış kuvvetli biçimde devam etti. Ekim ayında tedarik zincirlerindeki gecikmeler kesim içerisinde yaygın olarak devam etti ve teslimat müddetleri Eylül ayına kıyasla daha yüksek oranda arttı.

Tedarikçilerden gelen bildirimler, materyal temininde zorluklar yaşandığı istikametindeydi. Bunun yanı sıra nakliye sorunlarının ve mal ithalatında yaşanan sıkıntıların da teslimat müddetlerinin artmasında rol oynadığı tabir edildi. Arz kısıtları talep ve üretim hacimlerini sınırlamanın yanı sıra fiyat artışlarına da yol açtı. Girdi maliyetleri keskin bir biçimde arttı ve bu artış son üç ayın en yüksek oranında kaydedildi. Türk lirasındaki paha kaybı da girdi fiyatlarındaki yükselişin temel sebeplerinden biri oldu. Bunun kararında firmalar kendi satış meblağlarını artırdı ve enflasyon oranı Eylül 2018’den beri en yüksek düzeye ulaştı. Gelecekteki muhtemel fiyat artışlarına ve ham husus arz kısıtlarına karşı güvenlik sağlama gayretleri, girdi stoklarının aylık bazda üst üste üçüncü sefer artmasına yol açtı. Kelam konusu artışın suratı, Eylül’de kaydedilen 45 aylık rekor seviyesinin çabucak altında kaydedildi.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söylemiş oldu:

“Son aylarda dikkat çektiğimiz arz kısıtları, Türk imalat kesimini hakikaten olumsuz etkilemeye başladı. Elektronik modüller üzere birtakım değerli eserler birçok vakit temin edilemezken bu durum üretim ve yeni sipariş hacimlerini sınırlıyor. Eser temin edebildikleri durumlarda ise firmalar, Türk lirasındaki kıymet kaybının pekiştirdiği enflasyonist baskılar kararı giderek daha yüksek fiyatlar ödemek zorunda kalıyorlar. Son PMI anketinin yeni ihracat siparişlerinde devam eden artış üzere olumlu bir gelişme içermesine karşın, yılın dördüncü çeyreği firmalar için sıkıntı geçecek üzere görünüyor.”

Bölümlerin tamamında teslimat mühleti uzadı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ekim bilgilerine nazaran, tedarik zincirlerinde yaşanan aksamalar geçen ay öne çıkan özelliklerden biri oldu. Teslimat sürelerindeki artışlar enflasyonist baskılara katkı yaptı ve üretim hacmini sınırladı. bir daha de birden fazla kesimde yeni ihracat siparişlerinin ve istihdamın artması üzere birtakım olumlu işaretler de dikkat çekti.

Ekimde bir daha 10 kesimin tamamında teslimat mühletleri uzadı ve gecikmeler birden fazla bölümde eylül ayına kıyasla hayli daha bariz oldu. Tedarikçi performansında en önemli bozulmalar makine ve metal eserleri, kimyasallar, plastik ve kauçuk, kara ve deniz taşıtları, elektrikli ve elektronik eserler dallarında gerçekleşti. Arz yetersizlikleri enflasyonist baskılara katkı yaparken Türk lirasındaki kıymet kaybı da bu etkiyi güçlendirdi. En yüksek girdi maliyetleri enflasyonunun yaşandığı kesim, girdi fiyatlarının yıl başından bu yana en keskin artışı kaydettiği metalik olmayan mineral eserler oldu. Satış meblağlarında en sert artış ise ana metal sanayi kesiminde görüldü.

Arz tarafındaki sıkıntılar ekim ayında üretim hacmini olumsuz etkiledi ve yalnızca iki bölümde -giyim ve deri eserleri ile besin ürünleri- üretim artışı yaşandı. Üretimdeki en bariz yavaşlamalar ise ağaç ve kağıt eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler dallarında gerçekleşti. Ekim ayında yeni siparişlerde de genele yayılı bir ivme kaybı gözlendi. bu vakitte yeni siparişleri artan tek dal kimyasal, plastik ve kauçuk eserler kesimi oldu. Bu durum, yeni ihracat siparişleri açısından epey daha olumlu bir genel tabloya karşın gerçekleşti. Takip edilen 10 bölümün yedisinde yurt haricinden alınan yeni iş hacmi artış kaydetti. Girdi tedarikini garantiye almaya yönelik uğraşların tedarik zinciri meseleleri niçiniyle sekteye uğraması, ekim ayında birfazlaca firmayı satın alma faaliyetlerini artırmaktan vazgeçirdi. Bunun kararı olarak, 10 dalın dokuzunda girdi stokları azaldı. En keskin düşüşler, elektrikli ve elektronik eserler ile dokumacılık bölümlerinde gerçekleşti. Kesimlerin büyük bir kısmı, gözlenen yavaşlama belirtilerine karşın ekimde istihdamı artırmaya devam etti. En süratli artış ana metal sanayiinde gerçekleşirken, bu dalı metalik olmayan mineral eserler yakından takip etti. İstihdamdaki artış, firmaların iş yükünü yönetebilmelerine yardımcı oldu. bu biçimdece birikmiş işler yalnızca iki dalda artış gösterdi.