Trendio
Active member
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihi bağları olduğunu belirterek “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve kimi projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında yeterli bir role sahip olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerine temaslarda bulunmak üzere birlikteindeki heyetle perşembe günü Türkiye’ye gelen Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki mevcut siyasi durumu ve iki ülke içindeki bağlantıları görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın resmen tanınması ve ABD tarafınca bloke edilen Afganistan’a ilişkin varlıklarla ilgili mevzuların da gündeme geldiğini söylemiş oldu.
Afganistan’a ilişkin varlıkların dondurulmasının memleketler arası kanunlara ve insan haklarına alışılmamış olduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı hoş bildiriler verildi. Afganistan hükümeti ve halkı konusunda görüşleri olumluydu.” biçiminde özetledi.
Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş ile de verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insani yardımlarla ilgili Türkiye Kızılay yetkilileriyle bir ortaya geldik. Türkiye’nin biroldukça ülkeye yardım yaptığı konuşuldu ve kış gelmeden Afganistan halkına yardım yapılmasını konuştuk. bir daha İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz epeyce güzel geçti. Onlar bizi güzelce dinlediler, biz de onları uygunca dinledik. İnşallah gelecekte bu çeşit oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diye konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle temas halinde olduklarını ve bu ülkeleri de ziyaret edebileceğini söylemiş oldu.
“Türkiye, Afganistan’ı yenileme çalışmalarında düzgün bir role sahip olabilir”
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin için öbür ülkelerden farklı olarak ne mana söz ediyor?” sorusuna verdiği karşılıkta, Türkiye’nin düzgün bir iktisada ve faal faaliyet gösteren bir hükümete sahip olduğunu, dünyada bilhassa de İslam dünyasında tesirli bir diplomasi yürüttüğünü lisana getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin iki Müslüman ülke olarak tarihi yakınlıkları olduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında güzel bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan iktisadının düzelmesi için milletlerarası yardımların ve hükümetlerinin resmi olarak tanınmasının ehemmiyetine sık sık işaret etti.
“Bloke edilen rezervler yardım paralarıydı”
Muttaki, Afganistan’a ilişkin olup ABD tarafınca bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı için diğer devletlerin gönderdiği paralar olduğunu söylemiş oldu.
Muttaki, bu paralara erişebilmeleri ismine Türkiye makamlarından yardım isteyip istemediklerine ait, daha evvel hükümet çalışanlarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani periyodundan kalma 500 bin memurun olduğunu ve bu vakitte ödenmeyen tüm maaşlar da dahil olmak üzere memur maaşlarını imkanlar dahilinde ödediklerini anlatan Muttaki, şunları söylemiş oldu:
“Asıl soru şu ki; niye bu paralar bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne kusur işledi de bu para bloke ediliyor ve insanların hakkı verilmiyor? Öbür taraftan ABD ve öteki ülkeler ‘Afganistan’a insani yardım yapılmalı ve insan haklarına riayet edilmeli’ diyorlar. Öbür taraftan da yaklaşık 40 milyon nüfuslu Afgan halkını temel gereksinim unsurları olmaksızın güç durumda bırakıyorlar. Türkiye, milletlerarası alanda hukukun işletilmesi konusundaki teşebbüsleriyle kıymetli bir ülke. Bu niçinle mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da dünkü basın toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu mevzuya kıymet verilmesini ümit ediyorum.”
Muttaki, ülkedeki ekonomik meselelerin tahlili ismine dünya devletlerini yardıma çağırdı ve bu tarafta yapılacak gayretlerle bloke edilen rezervlerin iktisada kazandırılabileceğini söylemiş oldu.
“Tanınmama, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir”
Afganistan’da Taliban hükümetinin çabucak hemen hiç bir devlet tarafınca tanınmamasını “Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi” olarak tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da ABD ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda lisana getirdiğimiz üzere; dünyada o denli devletler kuruldu ki bunlardan kimileri güç kullanarak, darbeyle yahut tek kişinin yahut ailenin hükümran olduğu seçimlerle gerçekleşti. niye bunlar resmen tanınıyor da Afganistan’daki fiili devlet tanınmıyor? Bize göre bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan iktisadına olumsuz tesiri oluyor. ABD’deki para bırakılmalıdır. Şayet iktisadı düzelirse Afganistan, bölgede ekonomik ve alakaların güçlendirilmesi bağlamında hayli değerli olumlu bir rol oynayabilir. Bizim bölge ve büyük ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, tehdit edilmesin, baskı altına alınmasın, muhasara altına alınmasın. Bu bahiste herkes yardımcı olmalı ve aslına bakarsan Afganistan hükümetinin de işleri yavaş yavaş düzelmekte ve daha uyguna gitmekte.”
– “Resmen tanınma vakit alabilir”
Resmen tanınmış üzere birfazlaca ülke ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle biroldukca bahiste iş birliği yaptıklarını belirterek “Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de çeşitli ülkelerden biroldukca büyükelçiliği açık. Doğal resmen tanımayı ilan etmeleri biraz vakit alabilir. Afganistan devletiyle uygun ilişiklilere sahip komşu yahut bölge ülkelerinin bu hususta öne çıkmasını isteriz.” dedi.
“Yardımlar, iş birliğinin göstergesi”
Biroldukca ülkeden Afganistan’a insani yardım gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, son günlerde ABD ve AB heyetleriyle yaptıkları görüşmelerde de yardım kelamı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 milyar dolardan fazla insani yardım kelamı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu ölçüde yardım yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, “Bu, dünya ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle ilgileri günden güne daha da düzgünleşiyor. Bu yardımların ekonomik alanda olumlu tesiri var.” diye konuştu.
“Ülkeden ayrılan Afganların geri dönüşleri için iktisat düzelmeli”
Kronik problemler niçiniyle ülkeyi terk eden Afganların geri dönüşleri için iktisadın yeterli olması gerektiğinin altını çizen Muttaki, bu bireylerin güvenlik meseleleri değil, ekonomik sıkıntılar niçiniyle ülkeyi terk ettiğini ileri sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması gerektiğini belirten Muttaki, “Biz bu mevzuda, Afgan halkının refahının Afganistan’da temin edilmesi için çalışıyoruz. Afganistan’dan öbür ülkelere gidenler ne güvenlik ne de siyasi sıkıntılar sebebiyle gidiyor. Ekonomik sıkıntılar niçiniyle gidiyor. Biz Afganların ülkelerinde uygun yaşama sahip olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle bir meselemiz yok. Güvenlik sorunu yok, siyasi niçinlerle kimseye zorluk çıkarılmıyor ve ziyan verilmiyor. Benim tüm Afganlara mesajım, ülkesine dönen meskenine dönmüş olur ve hiç bir tehlikeyle karşılaşmaz.” diye konuştu.
“Çin, İslami adaplara uyarak yatırım yapabilir”
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına yönelik tenkitler konusunda ise Muttaki, 40 yıl daha sonra tüm ülkeyi denetim eden bir hükümetin kurulduğunu, güvenlik probleminin çözüldüğünü ve yatırım için ortamın uygun olduğunu aktardı.
Muttaki, “Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında ulusal, milletlerarası hukuk ve İslami tarzlar çerçevesinde, Afganistan’a iktisadi ve diplomatik formülle gelen herkesle çalışmaya hazırız.” dedi.
Çin’in Afganistan’a komşu ve kendileriyle âlâ ilgileri olan bölgede tesirli bir ülke olduğunu kaydeden Muttaki, “İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Şayet onlar Afganistan’da geçerli İslami adap ve kanunlara uygun sistemlere riayet ederek ülkede projeler gerçekleştirmek isterlerse bizim için bir sorun kelam konusu değildir. Birebir biçimde başka komşu ve bölge ülkeleri de Afganistan’a gelsinler ve teşebbüslerde bulunsunlar. Biz, birtakım ülkelerle daha evvelinde başlayan ve yarım kalan projelerin tamamlanmasını da istiyoruz.” sözlerini kullandı.
“Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor”
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde son devirde artan hücumlarla gündeme gelen DEAŞ tehdidine ait de Taliban idaresiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu tarafta rastgele bir tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde hücumlar düzenliyorlar. Siz de hak verirsiniz ki, bütün cami ve caddelerin güvenliğini sağlamak kolay bir iş değil. Silahlı gücü, kuvvetli değil. Afganistan’da rastgele bir yere sahip değiller. Afganistan hükümetine bu yolla memleketler arası baskı yapılıyor. Bu propaganda da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya ülkeleri bir taraftan Afgan halkını denetim edin, göç etmesinler diyor. Bir yandan da hükümeti resmen tanımayarak DEAŞ’a moral veriyorlar. Bu durum ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine bir durumdur.”
DEAŞ akınları engellenecek
Afganistan’da Şiilere yönelik taarruzlarla ilgili, Sünni mescitlerinde alınan güvenlik tedbirlerini Şii mescitlerinde de almakla mükellef olduklarını kaydeden Muttaki, “Hükümet, Afganistan’da yaşayan her insanın güvenliğini temin etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması için tüm çabamızı gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki üzere olaylar, güvenliğin alınması güç olan mescitlerde meydana geldi. Bundan daha sonra mescitlerin de güvenliğinin sağlanması için özel efor sarf edilecektir. İstihbarat ünitelerimiz bu hususla ilgili daha etkin çalışacaklar. Gelecekte halkın yardımı ve yetkililerin dikkatiyle bu üzere hücumların önü alınacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da güvenlik sıkıntısının bitmiş olduğini savunan Muttaki, “Taliban idaresi, asker ve polis üzere muhalifler için af ilan etti. Onlar da yaşantılarına devam ediyor. Bize bakılırsa o denli ciddiye alınacak bir risk kelam konusu değil. İktisat konusu ve dünya ülkeleriyle ilgiler değerli. Devlet güçlenmeli nizam oturmalı ki, meydana gelebilecek meselelerle başa çıkabilmeli.” sözlerini kullandı.
“ABD ile diplomatik bağ ortasında olmak istiyoruz”
ABD’ye ekonomik ve diplomatik bağlantılar ortasında olmak istediklerini ilettiklerini ve Washington idaresinin Afganistan’ın kalkınmasında aktif bir rol oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, “Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır hale getirmek istemiyoruz. Doha’da yapılan muahedede ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında yer alabilmesi bulunuyor.” dedi.
Rusya ile de âlâ ilgilere sahip olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişmeleri mevzu edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının bildirisini dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler gün yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının gereksinimleri husus edilsin, devleti güçlendirmek için iş birliği yapılsın ve güzel bir konferans gerçekleştirilsin.” diye konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de önemli bir sorun yaşamadıklarını, medyanın kimi yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer bir sorun olursa bunu müzakere, diplomasi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde halletmek isteriz.” sözünü kullandı.
Muttaki, “Pakistan hududu problemiyle ilgili İslamabad idaresiyle bir görüşme kelam konusu oldu mu?” sorusunu şu biçimde yanıtladı:
“Pakistan’la yeterli ilgiler içerisinde olmak istiyoruz. Bilhassa ekonomik alakalarda. Zira milyonlarca Afgan, Pakistan’da göçmen olarak yaşıyor. İki ülke içinde yeterli bir ticaret var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzunluğunda hududumuz var. Bu niçinle bizim hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alanda yeterli bağlantılara sahip olmamız gerekiyor.”
Muttaki, Pakistan’ın uçak bilet fiyatlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan hava yollarının Kabil uçuşlarını iptal etmesiyle gelişen sıkıntıyla ilgili de “Bu fazlaca kıymetli bir husus değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban idaresinin iş başına gelmedilk evvelki uçak bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evvelki hükümet devrinde Dışişleri Bakanlığı çalışanını gözden geçirdiklerini belirterek “Onların tamamı bizimle çalışmaya devam ediyor. Afgan halkından eğitimli ve yetenekli bireyler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla hiç bir meselemiz yok.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerine temaslarda bulunmak üzere birlikteindeki heyetle perşembe günü Türkiye’ye gelen Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki mevcut siyasi durumu ve iki ülke içindeki bağlantıları görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın resmen tanınması ve ABD tarafınca bloke edilen Afganistan’a ilişkin varlıklarla ilgili mevzuların da gündeme geldiğini söylemiş oldu.
Afganistan’a ilişkin varlıkların dondurulmasının memleketler arası kanunlara ve insan haklarına alışılmamış olduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı hoş bildiriler verildi. Afganistan hükümeti ve halkı konusunda görüşleri olumluydu.” biçiminde özetledi.
Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş ile de verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insani yardımlarla ilgili Türkiye Kızılay yetkilileriyle bir ortaya geldik. Türkiye’nin biroldukça ülkeye yardım yaptığı konuşuldu ve kış gelmeden Afganistan halkına yardım yapılmasını konuştuk. bir daha İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz epeyce güzel geçti. Onlar bizi güzelce dinlediler, biz de onları uygunca dinledik. İnşallah gelecekte bu çeşit oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diye konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle temas halinde olduklarını ve bu ülkeleri de ziyaret edebileceğini söylemiş oldu.
“Türkiye, Afganistan’ı yenileme çalışmalarında düzgün bir role sahip olabilir”
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin için öbür ülkelerden farklı olarak ne mana söz ediyor?” sorusuna verdiği karşılıkta, Türkiye’nin düzgün bir iktisada ve faal faaliyet gösteren bir hükümete sahip olduğunu, dünyada bilhassa de İslam dünyasında tesirli bir diplomasi yürüttüğünü lisana getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin iki Müslüman ülke olarak tarihi yakınlıkları olduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında güzel bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan iktisadının düzelmesi için milletlerarası yardımların ve hükümetlerinin resmi olarak tanınmasının ehemmiyetine sık sık işaret etti.
“Bloke edilen rezervler yardım paralarıydı”
Muttaki, Afganistan’a ilişkin olup ABD tarafınca bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı için diğer devletlerin gönderdiği paralar olduğunu söylemiş oldu.
Muttaki, bu paralara erişebilmeleri ismine Türkiye makamlarından yardım isteyip istemediklerine ait, daha evvel hükümet çalışanlarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani periyodundan kalma 500 bin memurun olduğunu ve bu vakitte ödenmeyen tüm maaşlar da dahil olmak üzere memur maaşlarını imkanlar dahilinde ödediklerini anlatan Muttaki, şunları söylemiş oldu:
“Asıl soru şu ki; niye bu paralar bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne kusur işledi de bu para bloke ediliyor ve insanların hakkı verilmiyor? Öbür taraftan ABD ve öteki ülkeler ‘Afganistan’a insani yardım yapılmalı ve insan haklarına riayet edilmeli’ diyorlar. Öbür taraftan da yaklaşık 40 milyon nüfuslu Afgan halkını temel gereksinim unsurları olmaksızın güç durumda bırakıyorlar. Türkiye, milletlerarası alanda hukukun işletilmesi konusundaki teşebbüsleriyle kıymetli bir ülke. Bu niçinle mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da dünkü basın toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu mevzuya kıymet verilmesini ümit ediyorum.”
Muttaki, ülkedeki ekonomik meselelerin tahlili ismine dünya devletlerini yardıma çağırdı ve bu tarafta yapılacak gayretlerle bloke edilen rezervlerin iktisada kazandırılabileceğini söylemiş oldu.
“Tanınmama, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir”
Afganistan’da Taliban hükümetinin çabucak hemen hiç bir devlet tarafınca tanınmamasını “Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi” olarak tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da ABD ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda lisana getirdiğimiz üzere; dünyada o denli devletler kuruldu ki bunlardan kimileri güç kullanarak, darbeyle yahut tek kişinin yahut ailenin hükümran olduğu seçimlerle gerçekleşti. niye bunlar resmen tanınıyor da Afganistan’daki fiili devlet tanınmıyor? Bize göre bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan iktisadına olumsuz tesiri oluyor. ABD’deki para bırakılmalıdır. Şayet iktisadı düzelirse Afganistan, bölgede ekonomik ve alakaların güçlendirilmesi bağlamında hayli değerli olumlu bir rol oynayabilir. Bizim bölge ve büyük ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, tehdit edilmesin, baskı altına alınmasın, muhasara altına alınmasın. Bu bahiste herkes yardımcı olmalı ve aslına bakarsan Afganistan hükümetinin de işleri yavaş yavaş düzelmekte ve daha uyguna gitmekte.”
– “Resmen tanınma vakit alabilir”
Resmen tanınmış üzere birfazlaca ülke ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle biroldukca bahiste iş birliği yaptıklarını belirterek “Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de çeşitli ülkelerden biroldukca büyükelçiliği açık. Doğal resmen tanımayı ilan etmeleri biraz vakit alabilir. Afganistan devletiyle uygun ilişiklilere sahip komşu yahut bölge ülkelerinin bu hususta öne çıkmasını isteriz.” dedi.
“Yardımlar, iş birliğinin göstergesi”
Biroldukca ülkeden Afganistan’a insani yardım gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, son günlerde ABD ve AB heyetleriyle yaptıkları görüşmelerde de yardım kelamı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 milyar dolardan fazla insani yardım kelamı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu ölçüde yardım yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, “Bu, dünya ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle ilgileri günden güne daha da düzgünleşiyor. Bu yardımların ekonomik alanda olumlu tesiri var.” diye konuştu.
“Ülkeden ayrılan Afganların geri dönüşleri için iktisat düzelmeli”
Kronik problemler niçiniyle ülkeyi terk eden Afganların geri dönüşleri için iktisadın yeterli olması gerektiğinin altını çizen Muttaki, bu bireylerin güvenlik meseleleri değil, ekonomik sıkıntılar niçiniyle ülkeyi terk ettiğini ileri sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması gerektiğini belirten Muttaki, “Biz bu mevzuda, Afgan halkının refahının Afganistan’da temin edilmesi için çalışıyoruz. Afganistan’dan öbür ülkelere gidenler ne güvenlik ne de siyasi sıkıntılar sebebiyle gidiyor. Ekonomik sıkıntılar niçiniyle gidiyor. Biz Afganların ülkelerinde uygun yaşama sahip olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle bir meselemiz yok. Güvenlik sorunu yok, siyasi niçinlerle kimseye zorluk çıkarılmıyor ve ziyan verilmiyor. Benim tüm Afganlara mesajım, ülkesine dönen meskenine dönmüş olur ve hiç bir tehlikeyle karşılaşmaz.” diye konuştu.
“Çin, İslami adaplara uyarak yatırım yapabilir”
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına yönelik tenkitler konusunda ise Muttaki, 40 yıl daha sonra tüm ülkeyi denetim eden bir hükümetin kurulduğunu, güvenlik probleminin çözüldüğünü ve yatırım için ortamın uygun olduğunu aktardı.
Muttaki, “Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında ulusal, milletlerarası hukuk ve İslami tarzlar çerçevesinde, Afganistan’a iktisadi ve diplomatik formülle gelen herkesle çalışmaya hazırız.” dedi.
Çin’in Afganistan’a komşu ve kendileriyle âlâ ilgileri olan bölgede tesirli bir ülke olduğunu kaydeden Muttaki, “İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Şayet onlar Afganistan’da geçerli İslami adap ve kanunlara uygun sistemlere riayet ederek ülkede projeler gerçekleştirmek isterlerse bizim için bir sorun kelam konusu değildir. Birebir biçimde başka komşu ve bölge ülkeleri de Afganistan’a gelsinler ve teşebbüslerde bulunsunlar. Biz, birtakım ülkelerle daha evvelinde başlayan ve yarım kalan projelerin tamamlanmasını da istiyoruz.” sözlerini kullandı.
“Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor”
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde son devirde artan hücumlarla gündeme gelen DEAŞ tehdidine ait de Taliban idaresiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu tarafta rastgele bir tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde hücumlar düzenliyorlar. Siz de hak verirsiniz ki, bütün cami ve caddelerin güvenliğini sağlamak kolay bir iş değil. Silahlı gücü, kuvvetli değil. Afganistan’da rastgele bir yere sahip değiller. Afganistan hükümetine bu yolla memleketler arası baskı yapılıyor. Bu propaganda da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya ülkeleri bir taraftan Afgan halkını denetim edin, göç etmesinler diyor. Bir yandan da hükümeti resmen tanımayarak DEAŞ’a moral veriyorlar. Bu durum ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine bir durumdur.”
DEAŞ akınları engellenecek
Afganistan’da Şiilere yönelik taarruzlarla ilgili, Sünni mescitlerinde alınan güvenlik tedbirlerini Şii mescitlerinde de almakla mükellef olduklarını kaydeden Muttaki, “Hükümet, Afganistan’da yaşayan her insanın güvenliğini temin etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması için tüm çabamızı gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki üzere olaylar, güvenliğin alınması güç olan mescitlerde meydana geldi. Bundan daha sonra mescitlerin de güvenliğinin sağlanması için özel efor sarf edilecektir. İstihbarat ünitelerimiz bu hususla ilgili daha etkin çalışacaklar. Gelecekte halkın yardımı ve yetkililerin dikkatiyle bu üzere hücumların önü alınacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da güvenlik sıkıntısının bitmiş olduğini savunan Muttaki, “Taliban idaresi, asker ve polis üzere muhalifler için af ilan etti. Onlar da yaşantılarına devam ediyor. Bize bakılırsa o denli ciddiye alınacak bir risk kelam konusu değil. İktisat konusu ve dünya ülkeleriyle ilgiler değerli. Devlet güçlenmeli nizam oturmalı ki, meydana gelebilecek meselelerle başa çıkabilmeli.” sözlerini kullandı.
“ABD ile diplomatik bağ ortasında olmak istiyoruz”
ABD’ye ekonomik ve diplomatik bağlantılar ortasında olmak istediklerini ilettiklerini ve Washington idaresinin Afganistan’ın kalkınmasında aktif bir rol oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, “Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır hale getirmek istemiyoruz. Doha’da yapılan muahedede ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında yer alabilmesi bulunuyor.” dedi.
Rusya ile de âlâ ilgilere sahip olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişmeleri mevzu edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının bildirisini dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler gün yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının gereksinimleri husus edilsin, devleti güçlendirmek için iş birliği yapılsın ve güzel bir konferans gerçekleştirilsin.” diye konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de önemli bir sorun yaşamadıklarını, medyanın kimi yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer bir sorun olursa bunu müzakere, diplomasi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde halletmek isteriz.” sözünü kullandı.
Muttaki, “Pakistan hududu problemiyle ilgili İslamabad idaresiyle bir görüşme kelam konusu oldu mu?” sorusunu şu biçimde yanıtladı:
“Pakistan’la yeterli ilgiler içerisinde olmak istiyoruz. Bilhassa ekonomik alakalarda. Zira milyonlarca Afgan, Pakistan’da göçmen olarak yaşıyor. İki ülke içinde yeterli bir ticaret var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzunluğunda hududumuz var. Bu niçinle bizim hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alanda yeterli bağlantılara sahip olmamız gerekiyor.”
Muttaki, Pakistan’ın uçak bilet fiyatlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan hava yollarının Kabil uçuşlarını iptal etmesiyle gelişen sıkıntıyla ilgili de “Bu fazlaca kıymetli bir husus değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban idaresinin iş başına gelmedilk evvelki uçak bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evvelki hükümet devrinde Dışişleri Bakanlığı çalışanını gözden geçirdiklerini belirterek “Onların tamamı bizimle çalışmaya devam ediyor. Afgan halkından eğitimli ve yetenekli bireyler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla hiç bir meselemiz yok.” dedi.