Trendio
Active member
Habertürk müellifi Kemal Öztürk, enflasyon, işsizlik, büyüme üzere tartışılan istatistikleri açıklayan TÜİK’e gitti.
Kapılarını birinci kere Habertürk’e açan TÜİK Lideri Prof. Sait Erdal Dinçer, tenkitlere cevap verdi
Öztürk’ün gerçekleştirdiği röportajın bir kısmı şu biçimde:
– Bu vazifeye atanma süreciniz nasıl oldu?
– Ben Marmara Üniversitesi Ekonometri Kısmı’nda hoca olarak nazaranv yapıyordum. Bir akşam Külliye’den davet edildim. Sayın Cumhurbaşkanı’yla görüştüm. Bana TÜİK Başkanlığı bakılırsavini tevdi etti. Ve Mart 2021’de misyona başladım. bu biçimde gerçekleşti.
– Daha evvel Cumhurbaşkanı’yla tanışır mıydınız?
– Hayır.
– Kim sizi tavsiye etti ya da aracı oldu?
– İnanın bilmiyorum. Sormadım da.
– Pekala TÜİK’te gizlediğiniz, sakladığınız görülmesini istemediğiniz bir şey mi var ki kurumu kapalı bir kutu haline getirdiniz?
– Hayır. Tam zıddı. Her şeyimiz epeyce açık, net ve gizlenecek hiç bir şeyimiz yok.
– Pekala niye CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile görüşmeyi kabul etmediniz?
– Kurumu siyasi tartışmaların bir modülü haline getirmek istemedim. Bu kurum siyasetten uzak, tartışmalardan uzak kalıp, ülkenin en kritik datalarını üretmeli. Çok hayati bir iş bu. Görüşmeme sebebimiz budur.
– Lakin görüşmeyerek güya sakladığınız bir şey varmış üzere imaj yarattınız. İnsanların kuruma inancı sarsıldı.
– Biz aslında Aralık ayı ortasında kurumu basına ve bahis uzmanlarına açmayı planlıyorduk. Hatta alternatif enflasyon ölçen Prof. Veysel Ulusoy ve grubunu de davet edecektik. Kendisiyle görüştüm. Vakit planlaması yapıyorduk. daha sonra da iktisat ve finans müelliflerini, uzmanları davet edecektik. Lakin Sayın Kılıçdaroğlu’nun ansızın talebi tüm bu çalışmaları ertelememize niye oldu. Ben hakikaten ömrüm boyunca hiç siyasetle uğraşmadım. Tüm ömrüm akademi. Kurumu da siyasi tartışmaların kesimi olmaması için muhafazaya çalıştım. Tahminen sonuçları farklı oldu. Lakin niyetim kurumu dışa kapatmak asla değildir.
– Sizin rakamlarınızla minimum ücretlinin, emeklinin, yetim maaşı alanların fiyatı belirleniyor. Ülkenin geleceği planlanıyor. Bunun epeyce büyük bir vebal ve sorumluluk olduğunu biliyorsunuz değil mi?
– Bilmez olur muyuz? Burada gördüğünüz arkadaşlarımızla bu kritik sayıları açıklarken bunu daima konuşup, helalleşiyoruz. Herkes milyonlarca insanın sorumluluğunu üzerinde taşıdığını, vebali olduğunu biliyor. Birtakım günler sabaha kadar çalışıyor burada arkadaşlar. Kusurumuz olabilir, insanız. Lakin kasıtlı yanlış bilgi vermek fazlaca ağır bir suçlama. Bunu kabul etmeyiz… Şunu da belirtmeliyim, bugüne kadar ne Cumhurbaşkanımızdan ne de bakanımızdan en ufak bir telkin, müdahale yahut talimat almadım.
ENAG ile yüzleşme
Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) Prof. Veysel Ulusoy başkanlığında bir müddetdir bağımsız enflasyon ölçümü yapıyor. Onların bulduğu enflasyon oranı yüzde 58, TÜİK’in ise yüzde 21. Ortada büyük bir uçurum var.
İşte bu uçurum TÜİK’e olan itimadı sarsan kıymetli konulardan biri. Muhalefet de bu dataları kullanarak, sayılarla oynandığını tez ediyor.
ENAG çalışmaları TÜİK ortasında yakından takip ediliyor alışılmış. Argümanlardan çok da rahatsızlar. TÜİK kanunlarına dayanarak ENAG’ı mahkemeye de verdi TÜİK.
bir daha de Lider Dinçer, ENAG Lideri Veysel Ulusoy ile takımını kuruma çağırıp, uzaman içinder olarak nasıl hesaplama yaptıklarını, yanlışın nerede olduğunu tartışmak istiyor.
Önümüzdeki günlerde bu yüzleşme gerçekleşecek.
Lider Dinçer, 21 yıldan beri enflasyonu hesaplayan daire lideri dahil, kurmay takımıyla yaptığı toplantıya beni de dahil etti.
Tüm soruları sormamı istedi.
Sorduğum sorular ve karşılıkların bir kısmını özetleyerek aktarıyorum. Öteki kısmını yarın yayınlayacağım.
– Biz vatandaşların anlayacağı biçimde, enflasyonu nasıl hesapladığınızı anlatır mısınız?
– TÜİK 2005 yılından bu yana, Avrupa Birliği ile uyumlu olarak istatistik ölçmeye başladı. AB’nin tüm istatistiklerini tutan EUROSTAT’a üyeyiz.
Enflasyon hesaplamalarımız, örneklemeler ve eser seçme standartlarımızı buraya bakılırsa yapıyoruz. Tüm ölçümlerimizi ve bilgilerimizi nizamlı olarak EUROSTAT’a gönderiyoruz. kimi birtakım yaptığımız ölçümler ve sayılar üzerine karşılıklı konuşuyoruz. Çok disiplinli ve katı kuralları var. Bir manada bizi denetliyor.
– EUROSTAT standardını kullanarak yıl başında bir mal ve hizmet sepeti oluşturuyoruz. Bu yıl sepette yaklaşık 415 eser var, alt kırılımlarıyla birlikte yaklaşık 900 eser çeşidi oluyor.
Bu eserler Türk toplumunun ortalaması göz önüne alınarak, tüketim alışkanlıklarına nazaran belirleniyor. 1994 yılında bu sepete pinpon topu girdi diye hala o denli zanniçinler var. halbuki 2005 tarihinden daha sonra hiç olmadı.
Eserler, tüketim alışkanlıklarına ve yoğunluğuna bakılırsa seçiliyor ve tartı puanları veriliyor.
daha sonra 81 vilayette 225 ilçede, alandaki 350 çalışanımız aracılığı ile bu mamüllerin meblağlarını topluyoruz. Tıpkı kalite, birebir özellikte, birebir markadan ve birebir iş yerinden olması koşuluyla, tüm vilayet ve seçilen ilçelerde, bir eser için yaklaşık 800 fiyat alıyoruz. Bunlar tabletlerle yapılıyor, eser fiyatlarının fotoğrafı çekiliyor ve anında merkeze gönderiliyor.
Bir de yaygın olan 7 zincir marketten, satılan mamüllerin kasadan geçen barkot bilgilerini alıyoruz (bu uygulama 2021’de başladı). Bu, fiyatlandırmanın yüzde 20’sine tekabül ediyor. Geri kalan yüzde 80’nini de saha elamanlarımız topluyor. Toplamda 900 eser çeşidi için ay sonunda yaklaşık 550 bin fiyat toplanıyor. daha sonra bir daha Eurostat hesaplama metoduyla bir sayı çıkıyoruz.
Fiyat toplama işini bir ay ortasında birtakım eserler için iki, kimi eserler için dört sefer yenidenlıyoruz. Bu yüzden ay sonunda elimizde 550 bin fiyat, 550 bin fotoğraf oluyor ve bunlar arşivleniyor. fiyatları merkeze gönderen tabletlerin bilgisayar logları ayrıyeten tutuluyor. 10 yıl boyunca geçmişe dönük kontrole açık bulunduruyoruz.
Ayrıyeten sepetteki mamüllerin isimleri, tartı pahaları, meblağları ve hesaplama formülümüzü her ay internet sitemizde yayınlıyoruz. İsteyen oradan alıp kendisi de hesaplama yapabiliyor.
– Eserlerin meblağlarını düşük gösterme, bölge müdürlüğünde ya da merkezde değiştirme yapılamaz mı?
– Bir eser için 81 vilayet ve 225 ilçeden yaklaşık 800 fiyat aldığımıza nazaran, tüm vilayet ve ilçelerde o eserin fiyatına müdahale edilmesi lazım. Yani 26 bölge müdürünü, 350 anketörü organize edip, bir eserde fiyatın tamamını düşük göstereceksiniz ki sayı farklı girilsin. Bu da yetmez fotoğrafları da değiştirmeniz gerekecek.
Ayrıyeten bir eser yüküne bakılırsa enflasyona kısmi tesir edebilir. Tartısı olan biroldukça eserde bunu yapmanız gerekiyor. Otomobil üzere fiyatlandırmayı makul merkezden yaptığımız yerlerde bir eksiklik olduğunda bir daha kısmi tesir yapar. (Dünya Gazetesi müellifi Alaattin Aktaş otomobil fiyatları konusunda Kasım ayında bu biçimde bir sorun tespit etti. TÜİK de bunu kabul ederek Aralık ayı için fiyatlandırma biçimini değiştirdi. Bunu yarın yazacağım.)
ENAG Lideri Veysel Ulusoy’a TÜİK’te sayıların nasıl düşük çıkartıldığını, nerede müdahale olduğunu sormuştum.
Alanda toplanacak bilgilerde, bunların hesaplanmasında ve kullanılan metotlarda müdahalenin mümkün olmayacağını söylemiş oldu. Çalışmaları bildiğini, incelediğini ve takdir ettiğini tabir etti.
Lakin çıkan kararın farklı gösterilme ihtimalinin son toplamada olabileceğini söylüyor. Şöyle deklare etti: “Bilgisayara, üst yanlışsız çok fiyatlanma gördüğünde ‘bunu görme’ komutu verilebiliyor. Buna teknik olarak ‘trimming’ deniliyor. ENAG bu sistemi kullanıyor. ötürüsı ile TÜİK çok fiyat artışı gördüğü eserlerde bunu yapabilir”.
Lakin Prof. Ulusoy, bunun bir suçlama olmadığının, iddia olduğunun bilhassa altını çiziyor.
Bu argümanları da sordum:
– Artık enflasyonu hesaplayan grup sayısı buldu. Başkan’ın önüne koydu. Başkan’a da, ‘Enflasyonu yüksek göstermeyin’ diye siyasilerden baskı oldu. Lider da size dedi ki, ‘Rakamı düşürün.’ bu biçimde bir şey olmaz mı?
– Lider Dinçer: bu biçimde bir talimatı buradaki hiç bir yönetici kabul etmez. Bu beşerler bu biçimde değişikliğin altına asla imza atmaz. Buna yüksek sesle itiraz ederler ki siz bile duyarsınız.
– Enflasyon hesaplama takımı: Bir istatistikçi, toplanmış bilgilerin yayınlanmadan evvel son anda düşük gösterilemeyeceğini bilir. Zira onu geriye yanlışsız tüm bilgilerini, eser fotoğraflarına kadar değiştirmeniz gerekir, ki bunun imkansız olduğunu anlattık. Çıkan enflasyon sayısı açıklanmadan bir gün evvel Lider tarafınca görülüyor. Bir günde geriye dönük sayıları değiştirmek esasen mümkün değil.
– Pekala üst gerçek fiyat artışını görmeyen ‘trimming’ sistemini devreye sokarsanız durum değişmez mi?
– Eurostat kuralları gereği trimming sistemini kullanmıyoruz.
– Pekala ENAG ile sizin enflasyon sayılarınız içinde nasıl bu kadar fark olabilir?
– Biz onların yaptığı araştırmaları inceledik. İnternet üzerinden topladıkları bilgilerde önemli kusurlar tespit ettik. ENAG yanlış bilgi topladığı için kararı bu biçimde buluyor.
– Pekala diyelim ki ENAG yanlış hesaplıyor fakat biz de vatandaş olarak o denli olmadığını düşünüyoruz. Hissettiğimiz enflasyon diğer, sizin deklare ettiğınız öbür. Bu nasıl oluyor?
– Beşerler genelde sık satın aldıkları esere bakarak enflasyonu algılıyor. Gıdaysa örneğin onu baz alıyor. halbuki biz tüm Türkiye’yi, tüm eserleri baz alınca ortalama farklı oluyor.
Bu sorun tüm dünyada tartışılıyor. Almanya’da, İtalya’da, İspanya’da vatandaşlar misal itirazları yapıyor. Tartışma o kadar arttı ki, Avrupa Merkez Bankası, vatandaşın hissettiği enflasyonla, gerçek enflasyonunun niye farklı olduğunu ayrıntılı bir biçimde deklare etti.
Kapılarını birinci kere Habertürk’e açan TÜİK Lideri Prof. Sait Erdal Dinçer, tenkitlere cevap verdi
Öztürk’ün gerçekleştirdiği röportajın bir kısmı şu biçimde:
– Bu vazifeye atanma süreciniz nasıl oldu?
– Ben Marmara Üniversitesi Ekonometri Kısmı’nda hoca olarak nazaranv yapıyordum. Bir akşam Külliye’den davet edildim. Sayın Cumhurbaşkanı’yla görüştüm. Bana TÜİK Başkanlığı bakılırsavini tevdi etti. Ve Mart 2021’de misyona başladım. bu biçimde gerçekleşti.
– Daha evvel Cumhurbaşkanı’yla tanışır mıydınız?
– Hayır.
– Kim sizi tavsiye etti ya da aracı oldu?
– İnanın bilmiyorum. Sormadım da.
– Pekala TÜİK’te gizlediğiniz, sakladığınız görülmesini istemediğiniz bir şey mi var ki kurumu kapalı bir kutu haline getirdiniz?
– Hayır. Tam zıddı. Her şeyimiz epeyce açık, net ve gizlenecek hiç bir şeyimiz yok.
– Pekala niye CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile görüşmeyi kabul etmediniz?
– Kurumu siyasi tartışmaların bir modülü haline getirmek istemedim. Bu kurum siyasetten uzak, tartışmalardan uzak kalıp, ülkenin en kritik datalarını üretmeli. Çok hayati bir iş bu. Görüşmeme sebebimiz budur.
– Lakin görüşmeyerek güya sakladığınız bir şey varmış üzere imaj yarattınız. İnsanların kuruma inancı sarsıldı.
– Biz aslında Aralık ayı ortasında kurumu basına ve bahis uzmanlarına açmayı planlıyorduk. Hatta alternatif enflasyon ölçen Prof. Veysel Ulusoy ve grubunu de davet edecektik. Kendisiyle görüştüm. Vakit planlaması yapıyorduk. daha sonra da iktisat ve finans müelliflerini, uzmanları davet edecektik. Lakin Sayın Kılıçdaroğlu’nun ansızın talebi tüm bu çalışmaları ertelememize niye oldu. Ben hakikaten ömrüm boyunca hiç siyasetle uğraşmadım. Tüm ömrüm akademi. Kurumu da siyasi tartışmaların kesimi olmaması için muhafazaya çalıştım. Tahminen sonuçları farklı oldu. Lakin niyetim kurumu dışa kapatmak asla değildir.
– Sizin rakamlarınızla minimum ücretlinin, emeklinin, yetim maaşı alanların fiyatı belirleniyor. Ülkenin geleceği planlanıyor. Bunun epeyce büyük bir vebal ve sorumluluk olduğunu biliyorsunuz değil mi?
– Bilmez olur muyuz? Burada gördüğünüz arkadaşlarımızla bu kritik sayıları açıklarken bunu daima konuşup, helalleşiyoruz. Herkes milyonlarca insanın sorumluluğunu üzerinde taşıdığını, vebali olduğunu biliyor. Birtakım günler sabaha kadar çalışıyor burada arkadaşlar. Kusurumuz olabilir, insanız. Lakin kasıtlı yanlış bilgi vermek fazlaca ağır bir suçlama. Bunu kabul etmeyiz… Şunu da belirtmeliyim, bugüne kadar ne Cumhurbaşkanımızdan ne de bakanımızdan en ufak bir telkin, müdahale yahut talimat almadım.
ENAG ile yüzleşme
Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) Prof. Veysel Ulusoy başkanlığında bir müddetdir bağımsız enflasyon ölçümü yapıyor. Onların bulduğu enflasyon oranı yüzde 58, TÜİK’in ise yüzde 21. Ortada büyük bir uçurum var.
İşte bu uçurum TÜİK’e olan itimadı sarsan kıymetli konulardan biri. Muhalefet de bu dataları kullanarak, sayılarla oynandığını tez ediyor.
ENAG çalışmaları TÜİK ortasında yakından takip ediliyor alışılmış. Argümanlardan çok da rahatsızlar. TÜİK kanunlarına dayanarak ENAG’ı mahkemeye de verdi TÜİK.
bir daha de Lider Dinçer, ENAG Lideri Veysel Ulusoy ile takımını kuruma çağırıp, uzaman içinder olarak nasıl hesaplama yaptıklarını, yanlışın nerede olduğunu tartışmak istiyor.
Önümüzdeki günlerde bu yüzleşme gerçekleşecek.
Lider Dinçer, 21 yıldan beri enflasyonu hesaplayan daire lideri dahil, kurmay takımıyla yaptığı toplantıya beni de dahil etti.
Tüm soruları sormamı istedi.
Sorduğum sorular ve karşılıkların bir kısmını özetleyerek aktarıyorum. Öteki kısmını yarın yayınlayacağım.
– Biz vatandaşların anlayacağı biçimde, enflasyonu nasıl hesapladığınızı anlatır mısınız?
– TÜİK 2005 yılından bu yana, Avrupa Birliği ile uyumlu olarak istatistik ölçmeye başladı. AB’nin tüm istatistiklerini tutan EUROSTAT’a üyeyiz.
Enflasyon hesaplamalarımız, örneklemeler ve eser seçme standartlarımızı buraya bakılırsa yapıyoruz. Tüm ölçümlerimizi ve bilgilerimizi nizamlı olarak EUROSTAT’a gönderiyoruz. kimi birtakım yaptığımız ölçümler ve sayılar üzerine karşılıklı konuşuyoruz. Çok disiplinli ve katı kuralları var. Bir manada bizi denetliyor.
– EUROSTAT standardını kullanarak yıl başında bir mal ve hizmet sepeti oluşturuyoruz. Bu yıl sepette yaklaşık 415 eser var, alt kırılımlarıyla birlikte yaklaşık 900 eser çeşidi oluyor.
Bu eserler Türk toplumunun ortalaması göz önüne alınarak, tüketim alışkanlıklarına nazaran belirleniyor. 1994 yılında bu sepete pinpon topu girdi diye hala o denli zanniçinler var. halbuki 2005 tarihinden daha sonra hiç olmadı.
Eserler, tüketim alışkanlıklarına ve yoğunluğuna bakılırsa seçiliyor ve tartı puanları veriliyor.
daha sonra 81 vilayette 225 ilçede, alandaki 350 çalışanımız aracılığı ile bu mamüllerin meblağlarını topluyoruz. Tıpkı kalite, birebir özellikte, birebir markadan ve birebir iş yerinden olması koşuluyla, tüm vilayet ve seçilen ilçelerde, bir eser için yaklaşık 800 fiyat alıyoruz. Bunlar tabletlerle yapılıyor, eser fiyatlarının fotoğrafı çekiliyor ve anında merkeze gönderiliyor.
Bir de yaygın olan 7 zincir marketten, satılan mamüllerin kasadan geçen barkot bilgilerini alıyoruz (bu uygulama 2021’de başladı). Bu, fiyatlandırmanın yüzde 20’sine tekabül ediyor. Geri kalan yüzde 80’nini de saha elamanlarımız topluyor. Toplamda 900 eser çeşidi için ay sonunda yaklaşık 550 bin fiyat toplanıyor. daha sonra bir daha Eurostat hesaplama metoduyla bir sayı çıkıyoruz.
Fiyat toplama işini bir ay ortasında birtakım eserler için iki, kimi eserler için dört sefer yenidenlıyoruz. Bu yüzden ay sonunda elimizde 550 bin fiyat, 550 bin fotoğraf oluyor ve bunlar arşivleniyor. fiyatları merkeze gönderen tabletlerin bilgisayar logları ayrıyeten tutuluyor. 10 yıl boyunca geçmişe dönük kontrole açık bulunduruyoruz.
Ayrıyeten sepetteki mamüllerin isimleri, tartı pahaları, meblağları ve hesaplama formülümüzü her ay internet sitemizde yayınlıyoruz. İsteyen oradan alıp kendisi de hesaplama yapabiliyor.
– Eserlerin meblağlarını düşük gösterme, bölge müdürlüğünde ya da merkezde değiştirme yapılamaz mı?
– Bir eser için 81 vilayet ve 225 ilçeden yaklaşık 800 fiyat aldığımıza nazaran, tüm vilayet ve ilçelerde o eserin fiyatına müdahale edilmesi lazım. Yani 26 bölge müdürünü, 350 anketörü organize edip, bir eserde fiyatın tamamını düşük göstereceksiniz ki sayı farklı girilsin. Bu da yetmez fotoğrafları da değiştirmeniz gerekecek.
Ayrıyeten bir eser yüküne bakılırsa enflasyona kısmi tesir edebilir. Tartısı olan biroldukça eserde bunu yapmanız gerekiyor. Otomobil üzere fiyatlandırmayı makul merkezden yaptığımız yerlerde bir eksiklik olduğunda bir daha kısmi tesir yapar. (Dünya Gazetesi müellifi Alaattin Aktaş otomobil fiyatları konusunda Kasım ayında bu biçimde bir sorun tespit etti. TÜİK de bunu kabul ederek Aralık ayı için fiyatlandırma biçimini değiştirdi. Bunu yarın yazacağım.)
ENAG Lideri Veysel Ulusoy’a TÜİK’te sayıların nasıl düşük çıkartıldığını, nerede müdahale olduğunu sormuştum.
Alanda toplanacak bilgilerde, bunların hesaplanmasında ve kullanılan metotlarda müdahalenin mümkün olmayacağını söylemiş oldu. Çalışmaları bildiğini, incelediğini ve takdir ettiğini tabir etti.
Lakin çıkan kararın farklı gösterilme ihtimalinin son toplamada olabileceğini söylüyor. Şöyle deklare etti: “Bilgisayara, üst yanlışsız çok fiyatlanma gördüğünde ‘bunu görme’ komutu verilebiliyor. Buna teknik olarak ‘trimming’ deniliyor. ENAG bu sistemi kullanıyor. ötürüsı ile TÜİK çok fiyat artışı gördüğü eserlerde bunu yapabilir”.
Lakin Prof. Ulusoy, bunun bir suçlama olmadığının, iddia olduğunun bilhassa altını çiziyor.
Bu argümanları da sordum:
– Artık enflasyonu hesaplayan grup sayısı buldu. Başkan’ın önüne koydu. Başkan’a da, ‘Enflasyonu yüksek göstermeyin’ diye siyasilerden baskı oldu. Lider da size dedi ki, ‘Rakamı düşürün.’ bu biçimde bir şey olmaz mı?
– Lider Dinçer: bu biçimde bir talimatı buradaki hiç bir yönetici kabul etmez. Bu beşerler bu biçimde değişikliğin altına asla imza atmaz. Buna yüksek sesle itiraz ederler ki siz bile duyarsınız.
– Enflasyon hesaplama takımı: Bir istatistikçi, toplanmış bilgilerin yayınlanmadan evvel son anda düşük gösterilemeyeceğini bilir. Zira onu geriye yanlışsız tüm bilgilerini, eser fotoğraflarına kadar değiştirmeniz gerekir, ki bunun imkansız olduğunu anlattık. Çıkan enflasyon sayısı açıklanmadan bir gün evvel Lider tarafınca görülüyor. Bir günde geriye dönük sayıları değiştirmek esasen mümkün değil.
– Pekala üst gerçek fiyat artışını görmeyen ‘trimming’ sistemini devreye sokarsanız durum değişmez mi?
– Eurostat kuralları gereği trimming sistemini kullanmıyoruz.
– Pekala ENAG ile sizin enflasyon sayılarınız içinde nasıl bu kadar fark olabilir?
– Biz onların yaptığı araştırmaları inceledik. İnternet üzerinden topladıkları bilgilerde önemli kusurlar tespit ettik. ENAG yanlış bilgi topladığı için kararı bu biçimde buluyor.
– Pekala diyelim ki ENAG yanlış hesaplıyor fakat biz de vatandaş olarak o denli olmadığını düşünüyoruz. Hissettiğimiz enflasyon diğer, sizin deklare ettiğınız öbür. Bu nasıl oluyor?
– Beşerler genelde sık satın aldıkları esere bakarak enflasyonu algılıyor. Gıdaysa örneğin onu baz alıyor. halbuki biz tüm Türkiye’yi, tüm eserleri baz alınca ortalama farklı oluyor.
Bu sorun tüm dünyada tartışılıyor. Almanya’da, İtalya’da, İspanya’da vatandaşlar misal itirazları yapıyor. Tartışma o kadar arttı ki, Avrupa Merkez Bankası, vatandaşın hissettiği enflasyonla, gerçek enflasyonunun niye farklı olduğunu ayrıntılı bir biçimde deklare etti.