EsraBetül
Member
Tüm nostaljik keyiflerine karşın son “Matrix” sineması “The Matrix Resurrections” sinemasal faziletlerinden çok serinin hayranlarında yarattığı uyuşturucu (ya da uyarıcı, fark etmez) tesiriyle kutsallaştırılan kült üretimlerle karşılaştırılan tüm devam sinemaları üzere hayal kırıklığı ile anılmaya mahkum. Ne yazık ki. halbuki beklentilerinizi düşük tuttuğunuzda bile (ya da bilhassa düşük tuttuğunuzda) perdede gördüklerinizden haz alabileceğiniz şeyler var sinemada. Keanu Reeves’in bir sefer daha hiç yaşlanmamış görünmesinin biz fanilerde yarattığı derin şaşkınlığı (ve biraz da öfkeyi) hiç söylemiyorum bile.
Bir defa şurası bir gerçek; sinemada zorlama bir şeyler olduğu hissi hayli kuvvetli bir halde geçiyor seyirciye. Serinin devam sineması “The Matrix Reloaded”ın karakterlerinden Merovingian (Lambert Wilson) mesela bu son sinemada bir daha göründüğünde artık o şaşaasından ve ‘zenginliğinden’ uzak, alabildiğine sefil, pejmürde haliyle tükürükler saçarak iki lisanda söverken yalnızca düştüğü cehennemden (face-zucker, wiki vb) dolayı Neo’ya saldırmıyor güya; onun bu öfkesinde birileri tarafınca (yapımcılar, direktör??) zorla bir daha bu arbedeye çekilmiş olmasının da hissesi yok mu hakikaten? Ya da sanki Lana Wachowski’nin yıllar daha sonra bir sefer daha Matrix cihanına dönmesinin onda yarattığı öfkeye mi tercüman olmaktadır Merovingian? bana kalırsa yasal bir soru.
Üstelik sinemanın daha başladında Thomas Anderson’ın (Keanu Reeves) işvereni Smith’in “Warner Bros. dördüncü bir oyun daha yapmak istiyor. Bu mevzuda kararlılar, biz olsak da olmasak da bunu yapacaklar” söylemiş olduğini de unutmayalım; evet, bir çok komik bir espriydi fakat önemli oranda gerçeklik hissesi vardı tahminen de. bir daha gözlerden kaçmayan bir öbür gönderme de Marx’ın “Tarihte olaylar birinci seferinde trajedi, ikinci seferinde fars olarak tekerrür eder” lafı… Lana Wachowski çektiği sinemaya dair mi yapıyor bu göndermeyi, bu da öteki bir yasal soru. Her şey bir yana, bir buçuk yıl evvel toplumsal medyadan Elon Musk ve Ivana Trump’ın Matrix yazışmalarına “Fuck both of you” (İkinizi de ..keyim) diyerek karşılığı yapıştıran Lilly Wachowski’nin bu sinemanın hiç bir yerinde olmaması da bu tezin hiç uzağında değil.
AŞK HER ŞEYİN KARŞILIĞI MI?
Birinci “The Matrix” aslında hepimizi şok eden görselliği ve sinema teknolojisine getirdiği ihtilal niteliğindeki olağanüstü yenilikleriyle (en sıradaninden ‘bullet time’, bu son sinemada de değerli bir yeri var) kültleşmişti lakin bir yandan da ‘sanal alem’ denen şeyin global ölçekte daha yeterli kavranmasına da yaramıştı. Toplumsal medyanın çabucak hemen icat bile edilmediği, internetin ise yeni yeni yaygınlaştığı bir periyotta Wachowski kardeşlerin bariz bir Baudrillard temelinden hareketle derin bir biçimde kavradığı sanal alem kavramını “Alice Mükemmeller Diyarında” modelli bir kıssayla tasarlaması bu biçimde için dahiceydi şüphesiz. Bu sefer, yenilik ismine en azından, farklı bir odak noktası gerektiğinden elbette, biz “The Matrix”’in hayli büyük ticari muvaffakiyet kazanmış bir bilgisayar (ya da görüntü konsol vb) oyun üçlemesi olduğu önermesiyle başlıyoruz yeni maceraya ve Thomas Anderson’ın da oyunun yaratıcısı olduğunu anlıyoruz. Doğal ki ortadan geçen 18 yıl ortasında biraz yorgun, bıkkın lakin bir biçimde görünüş olarak genç kalmış bir Anderson var ve hayatındaki yalnızlığı “Simulatte” (artık açıklamaya bile gerek olmayan bir gönderme, değil mi?) isimli bir kafede birtakım bazı görüp iç çektiği ve oyundaki Trinitiy karakterini onun imajı ile modellediği bir hanımın silik hayaliyle gidermeye çalışıyor. Uzun lafın kısası bu kere aşk asıl mevzumuz ve gerçek kurtuluşun anahtarı… O denli ki artık makinelerin bile belirli bir oranda beşerlerle bir arada hareket ettiği, dost saflarına geçtiği yeni kainatta (yeni Matrix’te) temel soruna, yani hislere dönüyoruz. Bir sefer daha. Birinci üçlemedeki mimarın yerini alan analist (Anderson’ın psikoloğu) bir sahnede bunu detaylı olarak açıklıyor esasen, bir de buradan yeniden etmek gereksiz.
“The Matrix Resurrections”ın günahlarından evvel faziletlerine göz atmak gerekirse, “film ortasında oyun ortasında film” üzere oylumlu bir meta kavramsallık içermesi ve bunu da zekice ortaya koyması takdire şayan bence. Birinci sinemanın ihtilal niteliğindeki aksiyon sahnelerine epeyce fazla rastlamayacaksınız tahminen fakat “Bullet Time”ın bir nebze daha ilerletildiğini, lakin bu sefer daha hayli karakterlere dair sıkıntıların öne çıktığını görüyoruz. İster istemez. Bir defa ortadan geçen yaklaşık 20 yılda herkes yaşlanmış, değişmiş. O kadar ki, Wachowski kardeşler bile değiştiler, ikisi de cinsiyet dönüşümü geçirdiler. Tam bu noktada sinemada sık sık karşımıza çıkan “binary” kavramına da değinmek gerekebilir, çünkü binary, yani ikili sistem hem bilgisayar teknolojisinin hayati kavramlarından biri birebir vakitte son senelerda cinsiyet başta olmak üzere birfazlaca telaffuzun politik düzlemdeki tanımında kullanılan bir kavram. Tıpkı Wachowski kardeşlerin binary algıyı reddederek cinsiyet değiştimeleri üzere, “The Matrix Resurriections”da da binary sistemin ötesine geçilmeye çalışıldığını görüyoruz. Bir itiraz en azından. Sinemanın trajedi mi, fars mı olduğuna ise siz karar vereceksiniz.
SİNEMANIN NOTU: 6/10
Bir defa şurası bir gerçek; sinemada zorlama bir şeyler olduğu hissi hayli kuvvetli bir halde geçiyor seyirciye. Serinin devam sineması “The Matrix Reloaded”ın karakterlerinden Merovingian (Lambert Wilson) mesela bu son sinemada bir daha göründüğünde artık o şaşaasından ve ‘zenginliğinden’ uzak, alabildiğine sefil, pejmürde haliyle tükürükler saçarak iki lisanda söverken yalnızca düştüğü cehennemden (face-zucker, wiki vb) dolayı Neo’ya saldırmıyor güya; onun bu öfkesinde birileri tarafınca (yapımcılar, direktör??) zorla bir daha bu arbedeye çekilmiş olmasının da hissesi yok mu hakikaten? Ya da sanki Lana Wachowski’nin yıllar daha sonra bir sefer daha Matrix cihanına dönmesinin onda yarattığı öfkeye mi tercüman olmaktadır Merovingian? bana kalırsa yasal bir soru.
Üstelik sinemanın daha başladında Thomas Anderson’ın (Keanu Reeves) işvereni Smith’in “Warner Bros. dördüncü bir oyun daha yapmak istiyor. Bu mevzuda kararlılar, biz olsak da olmasak da bunu yapacaklar” söylemiş olduğini de unutmayalım; evet, bir çok komik bir espriydi fakat önemli oranda gerçeklik hissesi vardı tahminen de. bir daha gözlerden kaçmayan bir öbür gönderme de Marx’ın “Tarihte olaylar birinci seferinde trajedi, ikinci seferinde fars olarak tekerrür eder” lafı… Lana Wachowski çektiği sinemaya dair mi yapıyor bu göndermeyi, bu da öteki bir yasal soru. Her şey bir yana, bir buçuk yıl evvel toplumsal medyadan Elon Musk ve Ivana Trump’ın Matrix yazışmalarına “Fuck both of you” (İkinizi de ..keyim) diyerek karşılığı yapıştıran Lilly Wachowski’nin bu sinemanın hiç bir yerinde olmaması da bu tezin hiç uzağında değil.
AŞK HER ŞEYİN KARŞILIĞI MI?
Birinci “The Matrix” aslında hepimizi şok eden görselliği ve sinema teknolojisine getirdiği ihtilal niteliğindeki olağanüstü yenilikleriyle (en sıradaninden ‘bullet time’, bu son sinemada de değerli bir yeri var) kültleşmişti lakin bir yandan da ‘sanal alem’ denen şeyin global ölçekte daha yeterli kavranmasına da yaramıştı. Toplumsal medyanın çabucak hemen icat bile edilmediği, internetin ise yeni yeni yaygınlaştığı bir periyotta Wachowski kardeşlerin bariz bir Baudrillard temelinden hareketle derin bir biçimde kavradığı sanal alem kavramını “Alice Mükemmeller Diyarında” modelli bir kıssayla tasarlaması bu biçimde için dahiceydi şüphesiz. Bu sefer, yenilik ismine en azından, farklı bir odak noktası gerektiğinden elbette, biz “The Matrix”’in hayli büyük ticari muvaffakiyet kazanmış bir bilgisayar (ya da görüntü konsol vb) oyun üçlemesi olduğu önermesiyle başlıyoruz yeni maceraya ve Thomas Anderson’ın da oyunun yaratıcısı olduğunu anlıyoruz. Doğal ki ortadan geçen 18 yıl ortasında biraz yorgun, bıkkın lakin bir biçimde görünüş olarak genç kalmış bir Anderson var ve hayatındaki yalnızlığı “Simulatte” (artık açıklamaya bile gerek olmayan bir gönderme, değil mi?) isimli bir kafede birtakım bazı görüp iç çektiği ve oyundaki Trinitiy karakterini onun imajı ile modellediği bir hanımın silik hayaliyle gidermeye çalışıyor. Uzun lafın kısası bu kere aşk asıl mevzumuz ve gerçek kurtuluşun anahtarı… O denli ki artık makinelerin bile belirli bir oranda beşerlerle bir arada hareket ettiği, dost saflarına geçtiği yeni kainatta (yeni Matrix’te) temel soruna, yani hislere dönüyoruz. Bir sefer daha. Birinci üçlemedeki mimarın yerini alan analist (Anderson’ın psikoloğu) bir sahnede bunu detaylı olarak açıklıyor esasen, bir de buradan yeniden etmek gereksiz.
“The Matrix Resurrections”ın günahlarından evvel faziletlerine göz atmak gerekirse, “film ortasında oyun ortasında film” üzere oylumlu bir meta kavramsallık içermesi ve bunu da zekice ortaya koyması takdire şayan bence. Birinci sinemanın ihtilal niteliğindeki aksiyon sahnelerine epeyce fazla rastlamayacaksınız tahminen fakat “Bullet Time”ın bir nebze daha ilerletildiğini, lakin bu sefer daha hayli karakterlere dair sıkıntıların öne çıktığını görüyoruz. İster istemez. Bir defa ortadan geçen yaklaşık 20 yılda herkes yaşlanmış, değişmiş. O kadar ki, Wachowski kardeşler bile değiştiler, ikisi de cinsiyet dönüşümü geçirdiler. Tam bu noktada sinemada sık sık karşımıza çıkan “binary” kavramına da değinmek gerekebilir, çünkü binary, yani ikili sistem hem bilgisayar teknolojisinin hayati kavramlarından biri birebir vakitte son senelerda cinsiyet başta olmak üzere birfazlaca telaffuzun politik düzlemdeki tanımında kullanılan bir kavram. Tıpkı Wachowski kardeşlerin binary algıyı reddederek cinsiyet değiştimeleri üzere, “The Matrix Resurriections”da da binary sistemin ötesine geçilmeye çalışıldığını görüyoruz. Bir itiraz en azından. Sinemanın trajedi mi, fars mı olduğuna ise siz karar vereceksiniz.
SİNEMANIN NOTU: 6/10