Tek Başına hiç bir Şey Yapmak İstemeyen İnsanların Psikolojisini Açıklayan Fenomen: Spotlight Tesiri

melegimsin

Member
Cuma akşamı dolup taşan kafeler, barlar, restoranlar ve sokaklar görürüz. Herkes arkadaşlarıyla, sevgilileriyle ya da aileleriyle hoş vakit geçirmek için dışarıdadır. Lakin sonraki sabah uyandığımızda kendimizi bir kanepenin üzerinde yalnızlığımızla baş başa bulabiliriz.

‘Hadi kalkıp cumartesinin tadını çıkaralım!’ diye düşünürüz fakat bize eşlik edecek kimseyi bulamadığımızda meskende kalmayı tercih ederiz. Bunun altında yatan niçiniyse bir daha bilim açıklıyor:

Kaynak: http://bloomsmag.com/why-you-should-real…

Meskende oturmakta bir sakınca yok doğal. Lakin tahminen de bir şeyleri kaçırıyoruz bunu niye yaptığımız hakkında.


İnsanların niye tek başlarına bir şeyler yapmaya gönülsüz olduğunu araştırmaya yıllarını veren Robert H. Smith İşletme Fakültesi’nden Pazarlama kısmı profesörü Rebecca Ratner, bu üslup bir durumda meskende kalmaktansa dışarı çıkıp rastgele bir şey yaparak hayli daha keyifli olabileceğimizi söylüyor.


Profesör ve arkadaşları, araştırmalarında insanların yalnızken sinemaya-tiyatroya gitmekten, bir müzede gezinmekten ya da tek başına hoş bir yemek yemekten alacakları keyfi ne kadar küçümsediklerini görmüş.


Bu yanlış algıdan dolayı insanların epeyce daha dertli bir surece girdiklerini söyleyen Ratner: “Beşerler hayli fazla çalışıp daha sonra da evleniyorlar ve eninde sonunda kendilerine ayırabilecekleri epeyce kısıtlı vakit dilimleri kalıyor.


Çalışmanın sonuçlarının elde edildiği deneylerden birinde Ratner anketlerden yola çıkarak insanların bir fotoğraf standını tek başlarınaysa diğerleriyle beraberyken gezmeyi tercih edeceklerini kestirim etmiş.


Fakat insanların bu tecrübesi yaşamadan evvel verdiği karşılıkların tersine, yalnızken de stantta çok keyifli vakit geçirebildikleri görülmüş.


Bir galeriyi ziyaret etmek, müze gezmek ya da bir sinema izlemek üzere aktivitelerden alınan keyif sıklıkla birebir, yalnız ya da birileriyle bir arada fark etmiyor.


Yalnızca bir restoranda yemek yemek biraz farklı bir durum olabilir tahminen. Zira yemek hem de bağlantısı, konuşma ögesini barındırıyor. Fakat bu hala tek başına yemeğe gitmenin de eğlenceli olabileceği gerçeğini değiştirmiyor.


Aslında olay birileriyle bir arada tek başımızaykenden daha epeyce eğleneceğimizi düşünmek de değil.


Asıl sorun, yanımıza bizle gelecek birilerini bulamadığımızda tek başımıza gitmekten çekinmemiz. Yalnızken tahminen de fazlaca eğleneceğimizi bilmemize karşın dışarıda kendimizi rahat hissedememek asıl olay.


Bir şeyler yapmanın yalnızken eğlenceli olmayacağı fikriyse o klasik ‘Diğer beşerler ne düşünür?’ fikrinden çıkmakta.


Her şeyden vazgeçip konutta kalmayı yeğlememizin niçini de bu. Araştırmalara göre ‘diğerlerinin’ bizi bir ezik üzere görüp güya “Tek başına ne yapıyor bu dışarıda?” diyeceklermiş üzere hissetmemizden kaynaklanıyor.


Güya herkes bizi izliyormuş, gözler daima bizim üzerimizdeymiş üzere. Hatta bu durumun psikolojide bir ismi da var: Spotlight Tesiri


Thomas Gilovich yaptığı bir araştırmada, insanların kendi davranışlarını öteki insanların ne düşüneceği üzerine yönlendirdiğini gözlemlemiş, bunlar ne kadar kimsenin farkında bile olmayacağı davranışlar olsa da.


Araştırmalar ayrıyeten, insanların sırf dışarıda çalışırken tek başınalıklarını sorun etmediğini de ortaya çıkarmış.


örneğin gittiğimiz kafeye bir kitap götürmek utangaçlığımızı saklayacak hoş bir gereç, diye düşünebiliriz. bu türlü ‘bir şeylerle meşgul’ gözükmek ve ‘arkadaşsızlıktan değil iş niçiniyle burada tek başımayım’ manzarası vermek istenir.


Bu toplumsal damga yeme endişesinden kurtulmanın en âlâ yoluysa nitekim üzerine gitmek.


Daha hayli kendi kendilerine eğlenebilmeye başlayan beşerler bu normlardan çıkabiliyor. Kıymetli olan o normları biraz olsun değiştirebilmek. Yalnız bir şeyler yapmanın ezikliğin tam tersine havalı bir olay olduğunu düşünmek ve insanlara bunu gösterebilmek.