Singapur’da eskiciler ‘sıfır atık’ amacına ulaşmaya yardım edebilir mi?

EliteDizqn

Active member
BBCMadam Ng yaklaşık 30 yıldır eskicilik yapıyor

Singapur’da 30 yıldan fazladır eskicilik yapan Madam Ng’nin yüklü el arabasının gürültüsü, sabahın birinci saatlerinin sessizliğini bozuyor.

Tarihi Tiong Bahru bölgesinin sokaklarında gezen Madam Ng, ülkede ‘karang guni’ olarak da bilinen çok sayıda eskici ya da hurdacıdan sırf biri. Ülkede insanların artık kullanmadığı eşyaları konutlarının önünden toplamak, esaslı bir gelenek.

Madame Ng, işi gereği eski gazetelerden içecek kutularına, ikinci el kıyafetlerden artık istenmeyen elektronik aygıtlara kadar bir fazlaca eski eşyayı topluyor, daha sonra da öbür başka eskicilere ya da geri dönüşüm fabrikalarına bunları satıyor.

Kökeni Malayca olan ‘karang guni’ sözü, eskicilerin bu eşyaları taşımak için kullandığı dev kendir çuvallardan geliyor.

Getty ImagesSingapur sokaklarında bir bayan, eski eşyaları toplayıp el otomobiline atıyor.

Günümüzde bu klasik çuvalların yerini, Madam Ng’nin kullandığı üzere dört tekerlekli düz el otomobilleri ya da iki tekerlekli çuval el otomobilleri ile kamyon ve kamyonetler almış durumda.

Madam Ng, neredeyse 30 yıldan fazla evvel, kızlarından birinin yurt haricinde eğitim bakılırsabilmesi için para biriktirmek emeliyle bu işi yapmaya başlamıştı.

“O sıralarda 40’lı yaşlarında bir hemşireydim. İşten çıktıktan daha sonra, gazete, mecmua ve kitap toplamak için etrafta dolanıyordum. Emekli olduğumdan beri de her gün bu işi yapıyorum” diyen Madam Ng, bugün 78 yaşında ve onun yarı yaşındakiler için dahi yorucu olabilecek mesleği yapmaya devam ediyor.

Her gün sabah saat 04:00’te kalkıp yarım saat ortasında meskenden çıktığını, mahallede el otomobilini ittirip atılmış gazete ve içecek kutularını topladığını, 4-5 saat daha sonra işi bitince de meskene döndüğünü söylüyor.

‘Sıfır atık’

Birçok ülkede geçmişte kalmış bir meslek olarak görülen eskicilik, Singapur’un gözünde ise, ülkenin hem bugünü, birebir vakitte geleceği.

Getty ImagesTrafiğin ortasında el otomobilini ilerletmeye çalışan bir eskici bayan.

Singapur, dünyadaki en pak kentlerden biri olarak biliniyor. Kent devlet Singapur’un asıl geri dönüşümcüleri, başşehrin toplayıcı ordusuna dönüştü.

Singapur hükümeti, sürdürülebilirlik programının 380 milyar dolar büyüklüğündeki ülke iktisadı için kritik bir rol oynadığını düşünüyor.

Konut ve işyerlerinde geri dönüşüm oranı, 2020 yılında yüzde 52’ye düştü. Bu oran, bundan evvelki yıl yüzde 59’du.

SembWasteGeri dönüşüm fabrikalarında çalışan emekçiler.

Singapur’da geri dönüşüm faaliyetlerinden sorumlu Ulusal Etraf Ajansı (NEA) bu düşüşün süreksiz olduğunu söyleyerek sıfır-atık iktisadı planlarının devamına odaklandı.

NEA’nın sürdürülebilirlik kısmının yöneticisi Christoper Tan, ‘karang guni’ olarak bilinen eskici bayan ve adamların, ülkenin bu amaca ulaşmasında kritik bir rol oynadığını söylüyor.

Tan, “Eskiciler bugünün toplayıcılık halleri için tamamlayıcı olabilir. Hala meskenlerin kapısından geri dönüşüm gereci toplamakla ilgili zorluklar var. Eskicilerin hem kuvvetli bir ağları, birebir vakitte neyin dönüştürülüp neyin dönüştürülemeyeceği konusunda ayrıntıları var” diyor.

Ülkede çöp toplayıcılığı, atık idaresi ve geri dönüşüm hizmetleri özel bölümün elinde. Bu firmalar da ‘karang guni’ personelleri ile çalışıyor.

Gelecek jenerasyon

Bu şirketlerden biri olan SembWaste, toplayıcılar ile ilişki kurmak için ‘ezi’ ismini verdiği bir uygulama geliştirmiş. Bu uygulamayı, hem de meskenlerinin önünden geri dönüşüme uygun gereçlerini toplatmak isteyen Singapurlular da kullanabiliyor.

SembWaste’in yöneticisi Goh Siok Ling, ‘ezi’ ağı üzerinden 100’den çok karang guni ile iştirak kurduklarını belirtiyor.

32 yaşındaki Aiden Ang ise, bu geleneği devam ettiren yeni jenerasyonun bir üyesi.

Telekomünikasyon mühendisliği diploması aldıktan daha sonra, babasının ayak izlerini takip ederek bir kıyafet geri dönüşüm işi kurmuş.

Covid niçiniyle yaşanan gerilemeye karşın, “uzun vadede bu mesleğin devam edeceğini” düşünen Ang, “Eğitim yardımıyla beşerler geri dönüşüm alışkanlığı kazanıyor. Eminim gelecek senelerda geri dönüşüme katkıda bulunanların sayısı da artacaktır” diyor.

Uygulamaların kullanılmasının kıymetine dikkat çeken Ang, en başta bu mesleği yapmak ve onu geliştirmek konusunda ikna olmasında da, değişen teknolojinin büyük rol oynadığını kelamlarına ekliyor:

“Geri dönüşüm gayesine katkıda bulunmak isteyen Singapur sakinleri için epey kullanışlı bir prosedür. Biz işletmeciler için de, operasyonların akışı ve ödemelerin daha aktif yapılmasını sağlıyor.”

Getty ImagesRestoran ve kafelerle dolu Boat Quay ilçesinde geri dönüşüm toplayıcılığı büyük bir gereksinim

‘Çalışmaya devam etmek istiyorum’

Madam Ng tahminen de bu teknoloji dostu genç neslin bir kesimi değil fakat çabucak işini bırakmaya niyeti yok.

“Topladıklarımı kamyonuyla çalışan bir diğer karang guni’ye satıyorum. Benim üzere öbür daha yaşlı karang gunilerden de atık satın aldığı için, işleri âlâ gidiyor” diyor.

Öte yandan Madam Ng üzere yaşı geçmiş olan karang gunilere, bu işin fizikî yüküne karşın hayli az fiyat verildiği tarafında tenkitler de var.

Bugünlerde bu mesleğin para ile ilgili olmadığını söyleyen Madam Ng, eşini kaybettiğinden beri kızlarından birinin meskenine taşınmış ve rahat bir ömür sürmüş.

“Fiziksel olarak güç bir iş. Kızlarım artık durmamı söylüyor ancak konutta oturmaktansa bu işi yapmayı tercih ederim” diyen Madam Ng, şöyleki devam ediyor:

“Çok oturmak sizin için ziyanlıdır, bilhassa zihin için fazlaca berbat. Dışarıda el otomobilimle gezdiğimde en azından zihnimi boşaltıyorum.”