EsraBetül
Member
Ünlü direktör, üretimci David Fincher, Netflix için Voir isimli 6 kısımlık bir belgesel hazırladı. Bu derlemede Fincher’ın sevdiği sinemalar ve sevdiği konuklar yer alıyor. Belgesel ve kurgu manzaralardan oluşan bu çalışma sinemanın, kült sinemaların insanların üstünde ne kadar tesirli olduklarını, ömürlerini tümüyle değiştirdiklerini vurguluyor.
KÖPEK BALIĞI MEVSİMİ
“Sinemaya aşık olduğum anı tam olarak anımsıyorum. 1975’in yazında 10 yaşındaydım ve önümde koca bir ömür vardı. 20 Haziran’da her şeyi değiştiren tansiyon sineması Jaws gösterime girmişti” diyor Sasha Stone. Jaws sadece Hollywood’un değil tüm jenerasyonun hayatını değiştirdi. Sasha, California’daki herkes üzere süratli ve özgürce büyüdüklerini, yaşadıkları eğlenceyi paylaşacak bir toplumsal medyaları, tik tokları, mesajlaşmaları olmadığını lakin olağanüstü bir hayalgücüne sahip olduklarını vurguluyor. Onsekiz yaşından küçüklere ağır gelmesine rağmen ergenler Jaws’tan kaçamadılar. Universal şirketi kapsamlı bir tanıtım kampanyası yaptı, herkes Peter Benchley’in kitabını okudu. Charles Manson, Vietnam savaşı ve Watergate skandalını çabucak hemen atlatan Amerikan kültürü Jaws’tan oldukça etkilendi.
“Jaws’ın hayranları yalnızca erkekler değildi, biz kızlar da hayli etkilendik. Bir bilet fiyatıyla ablam ve ben o yaz Jaws’ı en az kırk defa izledik. Jaws yalnızca gişe rekorları kıran tanınan kültür olgusu değildi. Tüm hayatımızı değiştirdi, duyularımızı canlandırdı. Sinemaya aşık olduk, kendi home movie’lerimizi çektik” diyor Sasha Stone. Jaws’ın akabinde Yıldız Savaşları, Alien, Kutsal Hazine Avcıları, E.T. üzere sinemalar geldi. Hollywood değişti, erkekleri hedefledi, bu biçimdece kızlar dışlandı. Gişe sinemalarının hasılatıyla bilgisayar oyunlarına ve çizgi romanlara dayanan eserler yapıldı. Bu eserler ortaokul çağındaki erkek çocuklara yönelikti. Bu değişim şu soruyu da birlikteinde getirdi: Hikayelere, âlâ senaryolara ne oldu? Bittiler mi? Jaws salt harika bir tansiyon değildi, ortada beraberinde fevkalade anlatılmış bir hikaye vardı. Sinema yüksek bütçeli olsa da, en ileri teknolojiyle çekilse de sağlam bir hikaye içermiyorsa o berbat bir sinema demektir.
Direktör: David Prior, Anlatıcı: Sasha Stone.
İNTİKAM AHLAKI
İntikam, öç hikayeleri niye sevilir, seyirciye niye cazibeli gelir? İntikam aksiyonunda evvela kin beslenir, akabinde misilleme isteği doğar. İntikam hikayelerinde yırtıcı adalet vardır, yasanın, yargının, kanunun çözemediği olaylarda yabanî adalet devreye girer. kimi vakit intikam aksiyonunda sansürlenmemiş şiddeti apaçık göstermek değişik bir münasebet olarak kabul edilebilir. kuvvetli bir münasebet var ise izleyici başvurulan şiddeti kabul eder, bundan rahatsız olmaz. Adalet sistemi işlemeyince, adaleti yerine getirmek bireye düşer. İzleyicinin zihnindeki şiddet ekranda gösterilen şiddetten çok daha kuvvetlidür.
Bu kısımda Point Blank, Thelma and Louise, Sudden Impact, The Brave One, The Equalizer, L.A. Confidential, Taken 2, Gladiator, Batman Rises, Hamlet, Death Wish, Spotlight, Unforgiven, Fist of Fury, Coffy, Rio Bravo, True Grit, Lady Snowblood, Carrie, A Clockwork Orange, Get Carter, Punisher: War Zone, Princess Bride, Mad Max, City of God, Memento, John Wick, Old Uzunluk, Wild Tales, Goodfellas, The Patriot, Hard Candy, The Searchers, Lady Vengeance sinemalarından fragmanlar izleyerek intikamın farklı boyutlarını, uzantılarını öğreniriz. Direktör Tony Zhou, Lady Vengeance’ı başka bir yere koyarak insan zihnindeki şiddetin ekrana yansıyandan fazlaca daha etkileyici olduğunun altını çizer.
Direktörler: Taylor Ramos, Tony Zhou, Söyleşiler: Jennifer Yuh Nelson, Dr. Lisa Couthard.
ONU HİÇ BEĞENEMEDİM
Sinema eleştirmeni Drew McWeeney “Arabistanlı Lawrence’ı büyük ekranda izlemeye bayılırım.Görsel bir şölendir, sanal gerçeklik yoktur. Lawrence karmaşık, kusurlu bir karakterdir, fecî zayıflıkları vardır. Zorlayıcı sinemalar, antipatik karakterler ilgimi çeker. Bir sinema eleştirmeni olarak karakterlerin beni zorlamasını isterim. Bana bakılırsa sanat onaylama değil keşiftir” der. Arabistanlı Lawrence’ın akabinde Full Metal Jacket, Fences, Taxi Driver, Young Adult, Goodfellas, Barton Fink, The Big Lebowski, A Clocwork Orange, Leaving Las Vegas, On the Waterfront, Phantom Thread, Four Easy Pieces, Bad Lieutenant, Amadeus, Network, Being John Malkovich üzere zorlayıcı sinemaları, zorlayıcı karakterleri izleriz. Amerikan sinemasındaki en güçlü makûs karakterlerden biri Michael Corleone’dir. The Godfather ve The Godfather 2’de düzgün adam Michael Corleone’nin bedel verdiği herşeyden ailesi için vazgeçer, değişik biri olur.
Sessiz sinema devrinden sesli sinema devrine dek Amerikan sinemalarında hatalılar, gangsterler, hırsızlar, soyguncular en beğenilen karakterler olmuşlardır. Little Cesar, Scarface, The Public Enemy, White Heat, Badlands, Bonnie and Clyde, True Romance, Gun Killers, Natural Born Killers, The Sugarland Express en düzgün örneklerdendir. 1960’ların sonu 1970’lerin başında direktörler insan tabiatının en karanlık yanlarını A Clockwork Orange, Barry Lyndon, The Graduate, Easy Rider, Midnight Cowboy, Rosemary’s Baby, Who is afraid of Virginia Woolf? sinemalarında anlattılar. Ana karakteri sevmek zorunda olmadığımız sinemaları en yeterli anlatan Martin Scorsese’dir. Mean Streets, Taxi Driver, Raging Bull, Goodfellas, After Hours, The Aviator, Cape Fear, The Departed, King of Comedy, The Wolf of Wall Street’deki tüm karakterler itici, zorlayıcı lakin farklı tiplerdir.
Direktör: David Prior, Anlatıcı: Drew McWeeny.
CAZİBENİN GÖRECELİĞİ
Cazibe, cazibeli sözcüğü Disney prensesleri ya da şirin hayvanlarla ilişkilendirilir çoklukla. Cazibe, ana kahramanlarda, makûs karakterlerde, küçük isli cinlerde, bir noktada, bir çizgide de olabilir. Çizgi bayan karakterlerde cazibe denince akla hoşluk, kusursuzluk geliverir. halbuki erkek çizgi karakterler çeşitli hallerde, farklı boyutlardadır. Kızlar, bayanlar çoklukla iri gözlü, küçük burunlu, yuvarlak yüzlü çizilirler. niye bayan karakterlerin birden fazla dişil kalıplarda çizilir? Burada devreye satış ve pazarlama girer. halbuki ki cazibe salt dış görünümle ilintili değildir. Animasyon sinemaların ustaları iki boyutlu çizgi sinemadan nasıl bilgisayar animasyonuna geçildiğini, iş birliğinin değerini örneklerle anlatıyorlar. Beauty and the Beast, Brave, Tangled sinemalarında çalışmış olan animasyoncular “Bizler hayatı taklit ederiz” diyorlar.
Direktörler: Taylor Ramos, Tony Zhou, Söyleşiler: Glen Keane, Brenda Chapman, Luis Gadea.
SİNEMA TELEVİZYONA KARŞI
20. yüzyılın birinci yarısında sinema ABD’deki tek ve en baskın cümbüş biçimiydi. 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra televizyon sinemaya rakip çıktı. Bu kuvvetli rakibi karşısında sinema ataklar yaptı, romanları, tiyatro oyunlarını, Broadway gösterilerini beyazperdeye uyarladı. Sinema salonlarına yatırım yapıldı, yeni teknolojiler (Sinerama, Technicolor, stereo ses) geliştirildi. Sinema ve televizyonun anlatım lisanları içinde fark vardı.
Ortalarındaki fark Sopranos (1983) dizisiyle değişti, özel TV kanalları dizi rekabetine giriştiler, televizyonlar dijital yayına geçtiler. Son 20 yıl ortasında hem sinema tıpkı vakitte televizyon dijital olunca Jurassic World, Godzilla vs King Kong üzere gişe sinemaları çekildi. TV dizileri ilginçleşince seyirci sinemaya küstü. yıllardır sinema ve televizyon izleyicinin ilgisini çekmeye uğraşıyor. Sinemaya gitmek toplumsal bir aktivite bulunmasına rağmen ucuz değildir fakat daima güçlü, görsel bir tecrübe sunar.
Direktörler: Taylor Ramos, Tony Zhou.
AĞZI BOZUK VE DERİN
Walter Hill’in yönettiği, baş rollerde Nick Nolte ile Eddie Murphy’nin oynadığı 48 Saat (1982) klasik bir güldürü sineması olması gerekirken ABD’inde ırk ve kimlikle ilgili tehlikeli bir gündem yarattı, ırklararası dostluk sinemalarının en kıymetli örneği oldu.
Beyaz Amerika’nın kabul ettiği siyahi aktörler Sidney Poitier, Richard Pryor ortasına Eddie Murphy’de katıldı. Training Day, Rush Hour, Men in Black, Miami Vice, The Defiant Ones, In the Heat of the Night, Stir Crazy isimli sinemalar beyaz adam-siyah adam dayanışmasını betimler. Walter Hill’in tüm sinemalarında (Southern Comfort, Geronimo: An American Legend, Broken Trail, Wild Bill, Deadwood) sistematik ırkçılık yer alır.
Direktörler: Keith Clark, Julie Ng, Anlatıcı: Walter Chaw.
KÖPEK BALIĞI MEVSİMİ
“Sinemaya aşık olduğum anı tam olarak anımsıyorum. 1975’in yazında 10 yaşındaydım ve önümde koca bir ömür vardı. 20 Haziran’da her şeyi değiştiren tansiyon sineması Jaws gösterime girmişti” diyor Sasha Stone. Jaws sadece Hollywood’un değil tüm jenerasyonun hayatını değiştirdi. Sasha, California’daki herkes üzere süratli ve özgürce büyüdüklerini, yaşadıkları eğlenceyi paylaşacak bir toplumsal medyaları, tik tokları, mesajlaşmaları olmadığını lakin olağanüstü bir hayalgücüne sahip olduklarını vurguluyor. Onsekiz yaşından küçüklere ağır gelmesine rağmen ergenler Jaws’tan kaçamadılar. Universal şirketi kapsamlı bir tanıtım kampanyası yaptı, herkes Peter Benchley’in kitabını okudu. Charles Manson, Vietnam savaşı ve Watergate skandalını çabucak hemen atlatan Amerikan kültürü Jaws’tan oldukça etkilendi.
“Jaws’ın hayranları yalnızca erkekler değildi, biz kızlar da hayli etkilendik. Bir bilet fiyatıyla ablam ve ben o yaz Jaws’ı en az kırk defa izledik. Jaws yalnızca gişe rekorları kıran tanınan kültür olgusu değildi. Tüm hayatımızı değiştirdi, duyularımızı canlandırdı. Sinemaya aşık olduk, kendi home movie’lerimizi çektik” diyor Sasha Stone. Jaws’ın akabinde Yıldız Savaşları, Alien, Kutsal Hazine Avcıları, E.T. üzere sinemalar geldi. Hollywood değişti, erkekleri hedefledi, bu biçimdece kızlar dışlandı. Gişe sinemalarının hasılatıyla bilgisayar oyunlarına ve çizgi romanlara dayanan eserler yapıldı. Bu eserler ortaokul çağındaki erkek çocuklara yönelikti. Bu değişim şu soruyu da birlikteinde getirdi: Hikayelere, âlâ senaryolara ne oldu? Bittiler mi? Jaws salt harika bir tansiyon değildi, ortada beraberinde fevkalade anlatılmış bir hikaye vardı. Sinema yüksek bütçeli olsa da, en ileri teknolojiyle çekilse de sağlam bir hikaye içermiyorsa o berbat bir sinema demektir.
Direktör: David Prior, Anlatıcı: Sasha Stone.
İNTİKAM AHLAKI
İntikam, öç hikayeleri niye sevilir, seyirciye niye cazibeli gelir? İntikam aksiyonunda evvela kin beslenir, akabinde misilleme isteği doğar. İntikam hikayelerinde yırtıcı adalet vardır, yasanın, yargının, kanunun çözemediği olaylarda yabanî adalet devreye girer. kimi vakit intikam aksiyonunda sansürlenmemiş şiddeti apaçık göstermek değişik bir münasebet olarak kabul edilebilir. kuvvetli bir münasebet var ise izleyici başvurulan şiddeti kabul eder, bundan rahatsız olmaz. Adalet sistemi işlemeyince, adaleti yerine getirmek bireye düşer. İzleyicinin zihnindeki şiddet ekranda gösterilen şiddetten çok daha kuvvetlidür.
Bu kısımda Point Blank, Thelma and Louise, Sudden Impact, The Brave One, The Equalizer, L.A. Confidential, Taken 2, Gladiator, Batman Rises, Hamlet, Death Wish, Spotlight, Unforgiven, Fist of Fury, Coffy, Rio Bravo, True Grit, Lady Snowblood, Carrie, A Clockwork Orange, Get Carter, Punisher: War Zone, Princess Bride, Mad Max, City of God, Memento, John Wick, Old Uzunluk, Wild Tales, Goodfellas, The Patriot, Hard Candy, The Searchers, Lady Vengeance sinemalarından fragmanlar izleyerek intikamın farklı boyutlarını, uzantılarını öğreniriz. Direktör Tony Zhou, Lady Vengeance’ı başka bir yere koyarak insan zihnindeki şiddetin ekrana yansıyandan fazlaca daha etkileyici olduğunun altını çizer.
Direktörler: Taylor Ramos, Tony Zhou, Söyleşiler: Jennifer Yuh Nelson, Dr. Lisa Couthard.
ONU HİÇ BEĞENEMEDİM
Sinema eleştirmeni Drew McWeeney “Arabistanlı Lawrence’ı büyük ekranda izlemeye bayılırım.Görsel bir şölendir, sanal gerçeklik yoktur. Lawrence karmaşık, kusurlu bir karakterdir, fecî zayıflıkları vardır. Zorlayıcı sinemalar, antipatik karakterler ilgimi çeker. Bir sinema eleştirmeni olarak karakterlerin beni zorlamasını isterim. Bana bakılırsa sanat onaylama değil keşiftir” der. Arabistanlı Lawrence’ın akabinde Full Metal Jacket, Fences, Taxi Driver, Young Adult, Goodfellas, Barton Fink, The Big Lebowski, A Clocwork Orange, Leaving Las Vegas, On the Waterfront, Phantom Thread, Four Easy Pieces, Bad Lieutenant, Amadeus, Network, Being John Malkovich üzere zorlayıcı sinemaları, zorlayıcı karakterleri izleriz. Amerikan sinemasındaki en güçlü makûs karakterlerden biri Michael Corleone’dir. The Godfather ve The Godfather 2’de düzgün adam Michael Corleone’nin bedel verdiği herşeyden ailesi için vazgeçer, değişik biri olur.
Sessiz sinema devrinden sesli sinema devrine dek Amerikan sinemalarında hatalılar, gangsterler, hırsızlar, soyguncular en beğenilen karakterler olmuşlardır. Little Cesar, Scarface, The Public Enemy, White Heat, Badlands, Bonnie and Clyde, True Romance, Gun Killers, Natural Born Killers, The Sugarland Express en düzgün örneklerdendir. 1960’ların sonu 1970’lerin başında direktörler insan tabiatının en karanlık yanlarını A Clockwork Orange, Barry Lyndon, The Graduate, Easy Rider, Midnight Cowboy, Rosemary’s Baby, Who is afraid of Virginia Woolf? sinemalarında anlattılar. Ana karakteri sevmek zorunda olmadığımız sinemaları en yeterli anlatan Martin Scorsese’dir. Mean Streets, Taxi Driver, Raging Bull, Goodfellas, After Hours, The Aviator, Cape Fear, The Departed, King of Comedy, The Wolf of Wall Street’deki tüm karakterler itici, zorlayıcı lakin farklı tiplerdir.
Direktör: David Prior, Anlatıcı: Drew McWeeny.
CAZİBENİN GÖRECELİĞİ
Cazibe, cazibeli sözcüğü Disney prensesleri ya da şirin hayvanlarla ilişkilendirilir çoklukla. Cazibe, ana kahramanlarda, makûs karakterlerde, küçük isli cinlerde, bir noktada, bir çizgide de olabilir. Çizgi bayan karakterlerde cazibe denince akla hoşluk, kusursuzluk geliverir. halbuki erkek çizgi karakterler çeşitli hallerde, farklı boyutlardadır. Kızlar, bayanlar çoklukla iri gözlü, küçük burunlu, yuvarlak yüzlü çizilirler. niye bayan karakterlerin birden fazla dişil kalıplarda çizilir? Burada devreye satış ve pazarlama girer. halbuki ki cazibe salt dış görünümle ilintili değildir. Animasyon sinemaların ustaları iki boyutlu çizgi sinemadan nasıl bilgisayar animasyonuna geçildiğini, iş birliğinin değerini örneklerle anlatıyorlar. Beauty and the Beast, Brave, Tangled sinemalarında çalışmış olan animasyoncular “Bizler hayatı taklit ederiz” diyorlar.
Direktörler: Taylor Ramos, Tony Zhou, Söyleşiler: Glen Keane, Brenda Chapman, Luis Gadea.
SİNEMA TELEVİZYONA KARŞI
20. yüzyılın birinci yarısında sinema ABD’deki tek ve en baskın cümbüş biçimiydi. 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra televizyon sinemaya rakip çıktı. Bu kuvvetli rakibi karşısında sinema ataklar yaptı, romanları, tiyatro oyunlarını, Broadway gösterilerini beyazperdeye uyarladı. Sinema salonlarına yatırım yapıldı, yeni teknolojiler (Sinerama, Technicolor, stereo ses) geliştirildi. Sinema ve televizyonun anlatım lisanları içinde fark vardı.
Ortalarındaki fark Sopranos (1983) dizisiyle değişti, özel TV kanalları dizi rekabetine giriştiler, televizyonlar dijital yayına geçtiler. Son 20 yıl ortasında hem sinema tıpkı vakitte televizyon dijital olunca Jurassic World, Godzilla vs King Kong üzere gişe sinemaları çekildi. TV dizileri ilginçleşince seyirci sinemaya küstü. yıllardır sinema ve televizyon izleyicinin ilgisini çekmeye uğraşıyor. Sinemaya gitmek toplumsal bir aktivite bulunmasına rağmen ucuz değildir fakat daima güçlü, görsel bir tecrübe sunar.
Direktörler: Taylor Ramos, Tony Zhou.
AĞZI BOZUK VE DERİN
Walter Hill’in yönettiği, baş rollerde Nick Nolte ile Eddie Murphy’nin oynadığı 48 Saat (1982) klasik bir güldürü sineması olması gerekirken ABD’inde ırk ve kimlikle ilgili tehlikeli bir gündem yarattı, ırklararası dostluk sinemalarının en kıymetli örneği oldu.
Beyaz Amerika’nın kabul ettiği siyahi aktörler Sidney Poitier, Richard Pryor ortasına Eddie Murphy’de katıldı. Training Day, Rush Hour, Men in Black, Miami Vice, The Defiant Ones, In the Heat of the Night, Stir Crazy isimli sinemalar beyaz adam-siyah adam dayanışmasını betimler. Walter Hill’in tüm sinemalarında (Southern Comfort, Geronimo: An American Legend, Broken Trail, Wild Bill, Deadwood) sistematik ırkçılık yer alır.
Direktörler: Keith Clark, Julie Ng, Anlatıcı: Walter Chaw.