Eurovision
Member
Yasemin SALİH
Türkiye, COVID-19 salgınında “istikrarlı” giden olay tablosunu, Omicron varyantıyla bir arada kaybediyor. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Davet Büke, Omicron varyantının şimdiye kadar görülmemiş bir bulaş suratına sahip olduğunu söylemiş oldu. Büke, “Bir buçuk ila üç günde hadise sayısı ikiye katlanıyor. Bu şu demek, 100 olay var ise bu, 1,5 gün daha sonra 200, dört gün daha sonra 800 oluyor. Yüzde 70 daha bulaşıcı” dedi. Büke, Omicron’un Delta varyantına bakılırsa daha yavaşça atlatılmasını ise “Bu, deltayı atlatanlar ya da tam doz aşısı olanlar için geçerli olabilir. Yanılgıya düşmeyelim” halinde kıymetlendirdi.İşte Prof. Dr. Davet Büke’nin sorularımıza yanıtları…
■ Grip ile COVID-19 semptomları içinde fark var mı?
Her ikisi de viral teneffüs yolu enfeksiyonuna yol açar. Her ikisinde de bulaşma yolu benzeridir. Birbirine epeyce misal yakınmalarla başlarlar. Bu niçinle gribi COVID- 19’dan ve hatta varyantlarından ayırt etmek mümkün değil. Her ikisinde de başlangıç boğaz ağrısı, halsizlik, yorgunluk, kas ve eklem ağrısı, baş ağrısı, yüksek ateş belirtilerinden bir ya da birkaçıyla olabilir. Bu niçinle test koşuldur.
■ Omicronda bulaş mühleti…
COVID-19 Omicron varyantı olumlu bir kişi ile temaslı bireylere yönelik uygulamalar ülkeden ülkeye değişiyor. Çoklukla teklifler temas daha sonrası PCR testinin yapılması ve test kararı negatif ise, rastgele bir yakınma yoksa bile yedi gün müddetle karantina uygulanması tarafında. Bu mühlet sonunda ikinci bir PCR testi ile durumun ortaya konulması gerekiyor. İkinci testin yapılmasının beş gün daha sonra olarak önerildiği ülkeler de var. Karantina sürecinde rastgele bir yakınma ortaya çıkarsa belirtilen mühletler beklenmeden semptom görüldüğünde PCR testi öneriliyor.
■ Hastalığın seyri aşılı ya da aşısız bireylerde nasıl gelişiyor?
Omicrondan evvel kelam konusu varyantlar içerisinde en epey bulaştırıcılığa sahip ve en ağır hastalığa niye olan varyant Delta idi. ötürüsıyla Delta varyantını atlatan birinde Omicron gelişme riski kelam konusu. Bu şahıslarda bugüne kadar elde edilen bulgular hastalığın yavaşça belirtilerle seyrettiği tarafında. İki doz mRNA aşısı yapılanlarda ise son doz aşıdan 6 ay daha sonra Omikron varyantı ile semptomatik hastalık gelişme mümkünlüğü yüzde 60’a, ağır bir hastalık gelişme mümkünlüğü da yüzde 20’ye ulaşmaktadır. ötürüsıyla 3. doz mRNA hatırlatma dozu daha sonrası semptomatik hastalıktan korunma yüzde 86’lara, ağır hastalık gelişmesinden korunma yüzde 98’lere yükseliyor. Aşısız ve hele de daha evvel hastalığı geçirmemiş olanlarda hastalığın ağır geçirilme mümkünlüğü yüksektir. Lakin Omicron varyantı, delta varyantına nazaran daha az teneffüs meşakkatine niye olabiliyor.
■ Omicron sırt ve kas ağrılarına niye olmuyor genellemesi ne kadar geçerli ?
Ekseriyetle boğaz ağrısı, boğazda yanma hissi, burun tıkanıklığı, bel ağrısı üzere yakınmalar görülmekle birlikte bir kas ve eklem ağrısının olması Omicron olmadığı manasını taşımaz. Hatta yüksek ateş, baş ağrısı yakınmaları da görülebilir. Çocuklarda deri döküntüsü bildiriliyor.
■ Süratle bulaşıyor fakat öldürmüyor bilgisi gerçek mu?
Delta varyantına nazaran 3 kat daha fazla bulaşıcı, delta varyantına göre bir daha hastalanma mümkünlüğü 5 kat daha fazla. Her ne kadar bugüne kadar elde edilen datalar delta varyantına göre daha yavaşça seyrettiği tarafında ise de hala daha kesin ve net bir şey söylemek mümkün değil. Öldürmüyor algısı hem yanlış tıpkı vakitte yalancı itimat artırıcı ve bu tarafı ile tehlikeli bir telaffuz.
■ Bu kadar süratli yayılma tsunami tesiri yaratır mı?
Çok bulaştırıcı ve hastalandırma kapasitesi yüksek. Bu tarafı ile risk kümesindeki bireyler, tam aşılı olmayanlar başta olmak üzere bir daha hastalandırması niçiniyle sıhhat sisteminde bir daha bir yüklenmeye yol açma mümkünlüğü devasa yükseklikte. Çünkü bu durum dünyanın çeşitli ülkelerinde sorun oluşturmaya başladı ve bu niçinle de bir daha çeşitli tedbirler alınıyor.
■ Önlemler neler olmalı?
Aşı fazlaca kritik değere sahip. Tam aşılanma ve hatırlatıcı dozların yapılması ihmal edilmemeli. Bilhassa de koruyuculuğu daha yüksek olması niçiniyle mRNA aşıları bu açıdan avantaj. Ayrıyeten yalnızca aşı değil birlikteinde hala daha epey değerli role sahip olan maske kullanması, ara kuralı ve paklık tedbirlerine ödün verilmeksizin uygulanmalı. Bilhassa kapalı ortamlarda yüksek aktiflikte maskeler tercih edilmeli.
Türkiye, COVID-19 salgınında “istikrarlı” giden olay tablosunu, Omicron varyantıyla bir arada kaybediyor. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Davet Büke, Omicron varyantının şimdiye kadar görülmemiş bir bulaş suratına sahip olduğunu söylemiş oldu. Büke, “Bir buçuk ila üç günde hadise sayısı ikiye katlanıyor. Bu şu demek, 100 olay var ise bu, 1,5 gün daha sonra 200, dört gün daha sonra 800 oluyor. Yüzde 70 daha bulaşıcı” dedi. Büke, Omicron’un Delta varyantına bakılırsa daha yavaşça atlatılmasını ise “Bu, deltayı atlatanlar ya da tam doz aşısı olanlar için geçerli olabilir. Yanılgıya düşmeyelim” halinde kıymetlendirdi.İşte Prof. Dr. Davet Büke’nin sorularımıza yanıtları…
■ Grip ile COVID-19 semptomları içinde fark var mı?
Her ikisi de viral teneffüs yolu enfeksiyonuna yol açar. Her ikisinde de bulaşma yolu benzeridir. Birbirine epeyce misal yakınmalarla başlarlar. Bu niçinle gribi COVID- 19’dan ve hatta varyantlarından ayırt etmek mümkün değil. Her ikisinde de başlangıç boğaz ağrısı, halsizlik, yorgunluk, kas ve eklem ağrısı, baş ağrısı, yüksek ateş belirtilerinden bir ya da birkaçıyla olabilir. Bu niçinle test koşuldur.
■ Omicronda bulaş mühleti…
COVID-19 Omicron varyantı olumlu bir kişi ile temaslı bireylere yönelik uygulamalar ülkeden ülkeye değişiyor. Çoklukla teklifler temas daha sonrası PCR testinin yapılması ve test kararı negatif ise, rastgele bir yakınma yoksa bile yedi gün müddetle karantina uygulanması tarafında. Bu mühlet sonunda ikinci bir PCR testi ile durumun ortaya konulması gerekiyor. İkinci testin yapılmasının beş gün daha sonra olarak önerildiği ülkeler de var. Karantina sürecinde rastgele bir yakınma ortaya çıkarsa belirtilen mühletler beklenmeden semptom görüldüğünde PCR testi öneriliyor.
■ Hastalığın seyri aşılı ya da aşısız bireylerde nasıl gelişiyor?
Omicrondan evvel kelam konusu varyantlar içerisinde en epey bulaştırıcılığa sahip ve en ağır hastalığa niye olan varyant Delta idi. ötürüsıyla Delta varyantını atlatan birinde Omicron gelişme riski kelam konusu. Bu şahıslarda bugüne kadar elde edilen bulgular hastalığın yavaşça belirtilerle seyrettiği tarafında. İki doz mRNA aşısı yapılanlarda ise son doz aşıdan 6 ay daha sonra Omikron varyantı ile semptomatik hastalık gelişme mümkünlüğü yüzde 60’a, ağır bir hastalık gelişme mümkünlüğü da yüzde 20’ye ulaşmaktadır. ötürüsıyla 3. doz mRNA hatırlatma dozu daha sonrası semptomatik hastalıktan korunma yüzde 86’lara, ağır hastalık gelişmesinden korunma yüzde 98’lere yükseliyor. Aşısız ve hele de daha evvel hastalığı geçirmemiş olanlarda hastalığın ağır geçirilme mümkünlüğü yüksektir. Lakin Omicron varyantı, delta varyantına nazaran daha az teneffüs meşakkatine niye olabiliyor.
■ Omicron sırt ve kas ağrılarına niye olmuyor genellemesi ne kadar geçerli ?
Ekseriyetle boğaz ağrısı, boğazda yanma hissi, burun tıkanıklığı, bel ağrısı üzere yakınmalar görülmekle birlikte bir kas ve eklem ağrısının olması Omicron olmadığı manasını taşımaz. Hatta yüksek ateş, baş ağrısı yakınmaları da görülebilir. Çocuklarda deri döküntüsü bildiriliyor.
■ Süratle bulaşıyor fakat öldürmüyor bilgisi gerçek mu?
Delta varyantına nazaran 3 kat daha fazla bulaşıcı, delta varyantına göre bir daha hastalanma mümkünlüğü 5 kat daha fazla. Her ne kadar bugüne kadar elde edilen datalar delta varyantına göre daha yavaşça seyrettiği tarafında ise de hala daha kesin ve net bir şey söylemek mümkün değil. Öldürmüyor algısı hem yanlış tıpkı vakitte yalancı itimat artırıcı ve bu tarafı ile tehlikeli bir telaffuz.
■ Bu kadar süratli yayılma tsunami tesiri yaratır mı?
Çok bulaştırıcı ve hastalandırma kapasitesi yüksek. Bu tarafı ile risk kümesindeki bireyler, tam aşılı olmayanlar başta olmak üzere bir daha hastalandırması niçiniyle sıhhat sisteminde bir daha bir yüklenmeye yol açma mümkünlüğü devasa yükseklikte. Çünkü bu durum dünyanın çeşitli ülkelerinde sorun oluşturmaya başladı ve bu niçinle de bir daha çeşitli tedbirler alınıyor.
■ Önlemler neler olmalı?
Aşı fazlaca kritik değere sahip. Tam aşılanma ve hatırlatıcı dozların yapılması ihmal edilmemeli. Bilhassa de koruyuculuğu daha yüksek olması niçiniyle mRNA aşıları bu açıdan avantaj. Ayrıyeten yalnızca aşı değil birlikteinde hala daha epey değerli role sahip olan maske kullanması, ara kuralı ve paklık tedbirlerine ödün verilmeksizin uygulanmalı. Bilhassa kapalı ortamlarda yüksek aktiflikte maskeler tercih edilmeli.