EsraBetül
Member
Şiir, edebiyat, dergicilik, fotoğraf, müzik, mimari ve eğitimde birincileri söyleyen, hayata geçiren… Çocuk, gençlik, yenilik odaklı… Yurt sevgisiyle birlikte insancılık savunucusu… Düşünür, uygulayıcı, öncü… Atatürk’ün şiirlerini ezbere bildiği, Türk ihtilalinin düşünsel yapıtaşlarından biri, Tevfik Fikret.
Cumhuriyetle birlikte gelen lisanda yalınlığın da yönlendirmesiyle gelişmeye başlayan çocuk edebiyatının muştucu örneklerinden biri olan 1914 yayın tarihindeki “Şermin”, Türk edebiyatının eğitim hedefli birinci çocuk kitabıdır mesela. Çocuklar üzere gençlere de fazlaca ehemmiyet veren Fikret, yarınları gençlere verir, ihtilali, yeniliği de. Gençler yükselmeli, alınları göğe dokunmalıdır, zira insan denen kul yükselmelere doymaz. Gençlik uğraşıp didinecek, düşünecek, arayıp bulacak, koşup atılacak, durmak vaktinin geçtiğini, çalışmak vakti olduğunu haykıracaktır. Fikir tarihimizde Tevfik Fikret’le birlikte birinci defa kavram olarak öne sürülmüş “gençlik”, yarınların koruyucusu, sahibi olarak konumlanır.
ATATÜRK’ÜN İHTİLAL RUHU
Salt gençliğin değil, her bireyin toplum meseleleriyle ilgilenmesini, kişisel çıkarlarını toplumunun, insanlığın uygunluğunun önünde tutmamasını söyler Tevfik Fikret. Şiirinde, öteki mamüllerinde, özhayatı ortasında yaptığı seçimlerde, meslek ömründe aldığı kararlarda, bilim, sanat, inanç, itina, yürek, umut, ışıkla yurda hizmeti, etik-estetik-adalet üçlüsüyle birlikte öğütlerken kendisi de bunu yapabilmiş, şair kelamı şiir lafına tutarlılık göstermiştir. Toplumun meselelerine getirdiği ilerici ve ileriye yönelik tahliller, eğitim sanatına ait önerdiği görüşler hâlâ geçerliliğini korumakta. İhtilal ruhunu ondan aldığını belirtmiş olan Atatürk, “O, bizden çok ilerisini gorebilen bir insandı. Yazık ki ona hâlâ yetişemedik” der 1937’de. Pekala, 2021’deki biz Atatürk’ün çocukları, bu seyahatte hangi noktadayız, yetişebildik mi onlara?
ŞİİRİ ÇALIŞMAK
“Ressam Tevfik Fikret”. Çocukken bu biçimde yazıp odasına asan Fikret’in fotoğraf sanatı bilgisi, uğraş verdiği tüm alanlarla birlikte şiir sanatımız için de büyük bir talih. Edebiyat sanatında dış dünyayı görüşümüz onun bakışıyla öteki bir açı, yeni boyut kazanırken, şiir sanatımız da hem biçim hem biçem açısından yenilikler kazandı. En başta da Fikret’le bir arada, yaratım süreci esin perisinin eline bırakılmışlıktan özgürleşen şiir, üstünde çalışılan bir eser oldu, bir yaratı-tasarım.
FİKRİ HÜR, İRFANI HÜR, VİCDANI HÜR OLMAK
bir daha “hiç bir vakit hatırınızdan çıkmasın ki Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür jenerasyonlar ister” der Ceddimiz. Ne memnun Fikret’in şu dizelerini kendine prensip edinmiş şairler üzere prensip edinen, edinecek tüm çocuğa, gence, yetişkine de. “Kimseden ümmîd-i feyz etmem, dilenmem perr-ü-bâl/Kendi cevvim, kendi eflâkimde kendim tâirim,/İnhinâ tavk-ı esâretten girandır boynuma;/Fikri hür, irfanı hür, vicdânı hür bir şâirim.” Ya da kendimce günümüz Türkçesi biçimiyle “Kimseden uygunluk beklemem, kol kanat dilenmem/Kendi hava yuvarımda, kendi göklerimde kendim uçanım,/Baş eğmek esaret tasmasından ağırdır boynuma;/Fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür bir şairim.” Sanat evet.
Cumhuriyetle birlikte gelen lisanda yalınlığın da yönlendirmesiyle gelişmeye başlayan çocuk edebiyatının muştucu örneklerinden biri olan 1914 yayın tarihindeki “Şermin”, Türk edebiyatının eğitim hedefli birinci çocuk kitabıdır mesela. Çocuklar üzere gençlere de fazlaca ehemmiyet veren Fikret, yarınları gençlere verir, ihtilali, yeniliği de. Gençler yükselmeli, alınları göğe dokunmalıdır, zira insan denen kul yükselmelere doymaz. Gençlik uğraşıp didinecek, düşünecek, arayıp bulacak, koşup atılacak, durmak vaktinin geçtiğini, çalışmak vakti olduğunu haykıracaktır. Fikir tarihimizde Tevfik Fikret’le birlikte birinci defa kavram olarak öne sürülmüş “gençlik”, yarınların koruyucusu, sahibi olarak konumlanır.
ATATÜRK’ÜN İHTİLAL RUHU
Salt gençliğin değil, her bireyin toplum meseleleriyle ilgilenmesini, kişisel çıkarlarını toplumunun, insanlığın uygunluğunun önünde tutmamasını söyler Tevfik Fikret. Şiirinde, öteki mamüllerinde, özhayatı ortasında yaptığı seçimlerde, meslek ömründe aldığı kararlarda, bilim, sanat, inanç, itina, yürek, umut, ışıkla yurda hizmeti, etik-estetik-adalet üçlüsüyle birlikte öğütlerken kendisi de bunu yapabilmiş, şair kelamı şiir lafına tutarlılık göstermiştir. Toplumun meselelerine getirdiği ilerici ve ileriye yönelik tahliller, eğitim sanatına ait önerdiği görüşler hâlâ geçerliliğini korumakta. İhtilal ruhunu ondan aldığını belirtmiş olan Atatürk, “O, bizden çok ilerisini gorebilen bir insandı. Yazık ki ona hâlâ yetişemedik” der 1937’de. Pekala, 2021’deki biz Atatürk’ün çocukları, bu seyahatte hangi noktadayız, yetişebildik mi onlara?
ŞİİRİ ÇALIŞMAK
“Ressam Tevfik Fikret”. Çocukken bu biçimde yazıp odasına asan Fikret’in fotoğraf sanatı bilgisi, uğraş verdiği tüm alanlarla birlikte şiir sanatımız için de büyük bir talih. Edebiyat sanatında dış dünyayı görüşümüz onun bakışıyla öteki bir açı, yeni boyut kazanırken, şiir sanatımız da hem biçim hem biçem açısından yenilikler kazandı. En başta da Fikret’le bir arada, yaratım süreci esin perisinin eline bırakılmışlıktan özgürleşen şiir, üstünde çalışılan bir eser oldu, bir yaratı-tasarım.
FİKRİ HÜR, İRFANI HÜR, VİCDANI HÜR OLMAK
bir daha “hiç bir vakit hatırınızdan çıkmasın ki Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür jenerasyonlar ister” der Ceddimiz. Ne memnun Fikret’in şu dizelerini kendine prensip edinmiş şairler üzere prensip edinen, edinecek tüm çocuğa, gence, yetişkine de. “Kimseden ümmîd-i feyz etmem, dilenmem perr-ü-bâl/Kendi cevvim, kendi eflâkimde kendim tâirim,/İnhinâ tavk-ı esâretten girandır boynuma;/Fikri hür, irfanı hür, vicdânı hür bir şâirim.” Ya da kendimce günümüz Türkçesi biçimiyle “Kimseden uygunluk beklemem, kol kanat dilenmem/Kendi hava yuvarımda, kendi göklerimde kendim uçanım,/Baş eğmek esaret tasmasından ağırdır boynuma;/Fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür bir şairim.” Sanat evet.