Kooperatiflere düzenlemeler getiren kanun teklifi maddeleşti

Trendio

Active member
Kanuna göre, iştirak başvurusu yapıldıktan daha sonra kooperatif idare heyeti, başvuruyu bir ay ortasında sonuçlandıracak ve müracaat sahibine bildirecek. İdare konseyi, ana kontratta belirtilen kaideleri taşıyanları iştirake kabulden kaçınamayacak.

İştirak hissesinin kıymeti, kooperatiflerin emel ve faaliyet bahislerine göre ilgili bakanlıkça artırılabilecek.

Sigortacılık Kanunu kapsamında sigortacılık faaliyetinde bulunacak kooperatifler için en çok hisse taahhüt hududu uygulanmayacak ve paydaşlık hissesinin bedeli ilgili kurumun görüşü alınarak belirlenecek.

İdare konseyi yıllık faaliyet raporu, gelir sarfiyat farkı hesapları, bilanço ve denetçi raporları, ortaklar tarafınca elektronik ortamda da incelenebilecek.

Seçimlerde aday olan bireylere, genel konsey toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösterir listeye erişme imkanı sağlanacak.

Genel heyet toplantılarını birleştirebilme mühleti, idare ve kontrol heyeti bakılırsav mühletinin üst sonuyla uyumlu hale getirilerek 3 yıldan 2 yıla indirilecek.

Genel heyet toplantısı, ana mukavelede karar bulunması kaidesiyle elektronik ortamda da yapılabilecek.

Çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro üzere kıstaslara bakılırsa belirlenen kooperatiflerin idare konseyi ile denetleme organı üyeleri ve yedekleri, seçilmelerini takiben en geç 9 ay ortasında kooperatifçilik eğitim programını tamamlayacak.

İdare şurası kendi tutanakları, genel heyet tutanakları, ortak listeleri, gelir-gider hesapları ve yıllık bilançonun adabına uygun olarak hazırlanması ve saklanmasından, tetkik olunmak üzere denetçilere verilmesinden sorumlu olacak. Ayrıyeten bakılırsavi sona eren idare heyeti üyeleri tarafınca sorumlulukları altında bulunan para, mal, defter, evrak ve öteki kooperatif varlıkları seçimlerin yapıldığı genel şura toplantı tarihinden itibaren 3 iş günü ortasında tutanakla yeni seçilenlere teslim edecek.

Genel şura tarafınca, denetleme organı olarak bakılırsav yapmak üzere en çok 4 yıl için en az bir yahut daha fazla denetçi seçilecek.

Denetçi, genel heyet namına kooperatifin bütün süreç ve hesaplarını tetkik edecek.

Denetçi raporu genel heyete sunulmayan kooperatiflerde, finansal tablolar, idare heyeti yıllık faaliyet raporu ve ibra hakkında alınan kararlar geçersiz olacak.

Kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı ziraî desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerin idare konseyi üyeleri, bunların ortağı olduğu üst kuruluşlarda nazaranv alsalar dahi sırf bir fiyat yahut huzur hakkı alabilecek.

Dış kontrol

Kooperatiflerin dış kontrol sisteminin bir daha düzenlenmesi ve faal kontrol sistemi kurulması hedefleniyor.

Buna bakılırsa, bakanlıkça çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro üzere kıstaslar dikkate alınarak belirlenen kooperatif ve üst kuruluşları dış kontrole tabi olacak. Dış kontrol, finansal tabloların kontrolü halinde olacak. İdare heyetinin yıllık faaliyet raporu ortasında yer alan finansal ayrıntıların, denetlenen finansal tablolar ile dengeli olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da dış kontrolün kapsamı ortasında yer alacak.

Dış kontrol, genel şuraca alınan karar doğrultusunda Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetçiler, Hür Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’na tabi meslek mensupları, ilgili bakanlıkça dış kontrolle yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri yahut merkez birliği kurulamamışsa bağlı olunan birliklerce yapılabilecek.

İlgili bakanlıkça dış kontrolle yetkilendirilen birlik ve merkez birlikleri, Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili kararlarına nazaran bağımsız kontrole tabi olacak. Dış kontrol yapacak denetçiler ile kontrol yetkisi verilen birlik ve merkez birliğinin kontrolle bakılırsavlendirilen çalışanı, bakılırsavleri sebebiyle işledikleri hatalardan dolayı fiillerinin niteliğine nazaran Türk Ceza Kanunu’nun kamu gorevlilerine ilişkin kararları uyarınca cezalandırılacak.

Kooperatifler, kooperatif birliklerine, kooperatif birlikleri de merkez birliğine ortak olmadığı takdirde kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefalet sağlayamayacak, kamu kaynaklı ziraî desteklemelere aracılık yapamayacak, bu kapsamdaki müracaatlarda birlikler kooperatifleri, merkez birliği de birlikleri iştirake kabulden kaçınamayacak.

Genel heyet için bakanlık temsilcisi zaruriliği

Yapı kooperatifleri, ana mukavelede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların yahut iş yerlerinin ortaklar ismine tescil edilmesiyle gayesine ulaşmış sayılacak ve dağıtılacak fakat tescil sürecinden daha sonra tarzına uygun biçimde ana kontrat değişikliği yapılarak kooperatifin gayesinin değiştirilmesi halinde dağılmaya ait karar uygulanmayacak.

Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Ulusal Kooperatifler Birliği, genel heyet toplantılarından en az 15 gün evvel ilgili bakanlıktan temsilci talebinde bulunacak. Genel konsey toplantıları, bakanlık temsilcisinin huzurunda açılacak ve devam edecek. Temsilci, toplantının kanunlara, ana mukaveleye ve gündeme nazaran yürütülmesine nezaret edecek.

Ticaret Bakanlığı, tüm kooperatif ve üst kuruluşlarının, kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezi bilgi tabanının yönetildiği Kooperatif Bilgi Sistemi kuracak.

TBMM Genel Şurası’nda kabul edilen Kooperatifler Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a bakılırsa, ortaklarının çoğunluğu bayanlardan oluşan ve bayan emeğinin kıymetlendirilmesi maksadıyla kurulan kooperatifler ile ortaklarının çoğunluğu engellilerden oluşan kooperatiflerin, tescil ve ilana tabi süreçlerinden fiyat alınmayacak, ilana tabi olanlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde fiyatsız yayımlanacak. Bu kooperatiflerden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun ilgili düzenlemesi yeterince odaya kayıt fiyatı ve yıllık aidat ile munzam aidat da alınmayacak.

Kanunla, kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı ziraî desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerde ana mukavelede belirtilen kaideleri taşıyanları iştirake kabulden kaçınan; bilanço ve gelir sarfiyat farkı hesaplarını genel konseyin yıllık toplantısından en az 15 gün evvelce itibaren bir yıl mühletle ortakların tetkikine sunmayan; azlık tarafınca genel şura toplantısından evvel yordamına uygun biçimde gündeme husus eği istenmesine karşın bunu yerine getirmeyen; denetçilerin ihtarına karşın kuralları taşımayan yahut daha sonradan kaybeden üyeleri düşürmeyen kooperatif ve üst kuruluşların yöneticileri için cezalar öngörülüyor.

Kooperatife ilişkin defter, doküman, para, mal üzere kooperatife ilişkin varlıkları haleflerine teslim etmeyenler; kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatif ve üst kuruluşları ile ziraî desteklemelere aracılık yapan kooperatif ve üst kuruluşlarında, iştirake kabul konusunda kanun kararlarına uygun davranmayan kooperatif ve üst kuruluşları yöneticilerine de cezalar getiriliyor. Bağdaşmayan vazifelere ters uygulamaları araştırmayan denetçilere de cezai sorumluluk yükleniyor.

Yükümlülüklere alışılmamış hareket eden idare şurası üyelerinin her biri, her bir yükümlülük için farklı ayrı olmak üzere 1000 lira idari para cezasıyla cezalandırılacak. Birebir kontrol kapsamında birebir şahsa verilebilecek idari para cezalarının toplam fiyatı 10 bin lirayı geçemeyecek.

Mevcut yöneticilere, seçimlere kadar eğitimden muafiyet

Ticaret Bakanlığınca tüm kooperatif ve üst kuruluşlarının, kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezi bilgi tabanının yönetildiği Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS) kurulacak.

Kooperatifin ticaret sicili kayıtlarının, finansal tablolarının, idare şurası ve denetçi raporlarının, genel konsey toplantı evrakının, ortakların kimlik, bağlantı, hisse ve ödemelerine ait ayrıntılarının KOOPBİS’e işlenmesinden, idare şurası sorumlu olacak.

İlgili bakanlık ile kooperatif ve üst kuruluşları, bakılırsavleri ile sonlu kalmak kuralıyla, ortakların ve ortak olmak için başvuranların şahsi datalarını KOOPBİS’te işlemeye ve görüntülemeye yetkili olacak. Bakanlık; kontrol, istatistik üretme, hizmetlerde otomasyonu artırma, ülke kooperatifçiliğinin geliştirilmesi ve kooperatif ortaklarının haklarının korunması gayesiyle sistemde işlenen dataları, kamu kurum ve kuruluşlarına aktarabilecek. Elde edilen bilgiler şahsi Bilgilerin Korunması Kanunu’na ters olarak kullanılamayacak, aktarılamayacak yahut öbür bir biçimde işlenemeyecek.

KOOPBİS’te tutulacak bilgilerle elektronik ortamda sunulacak hizmetlerden faydalanılmasına, bu sistem üzerinde işlenen şahsi dataların transferi ile güvenliğin sağlanmasına, aydınlatma yükümlülüğünün ne biçimde yerine getirileceğine ait metot ve asıllar, ilgili bakanlıklar ile şahsi Dataları Müdafaa Kurumunun görüşü alınarak Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Kooperatiflerin halihazırdaki idare ve kontrol konseyi üyeleri bir daha sonraki seçimlere kadar eğitim kaidesinden muaf tutulacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten 31 Aralık 2022’ye kadar seçilecek idare ve kontrol şurası üyelerinin eğitim alma zaruriliği da bu tarihten daha sonra başlayacak.

Bir yıl ortasında kurulacak

Tüm kooperatifleri kapsayacak ve değişik kanunlara tabi kooperatifler içinde tertip sağlayacak KOOPBİS, bir yıl ortasında kurulacak. İlgili bakanlıklar, sistemin heyetim sürecinde kendi sistemlerindeki dataları aktarmak, uygulamaya geçtikten daha sonra da kooperatif ve üst kuruluşlarınca yapılan bilgi girişlerini takip etmekle sorumlu olacak.

Kooperatif ve üst kuruluşları idare konseyi üyeleri; ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, faaliyet raporlarını, genel konsey toplantı evrakını, ortakların kimlik, irtibat, hisse ve ödemelerine ait ayrıntılarını ve gerekli tüm ayrıntıları KOOPBİS’in kurulmasının akabinde 6 ay ortasında aktaracak.

Bu süreçte kooperatifler ve üst kuruluşları, genel konsey toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren listeleri, bu unsur yürürlüğe girmedilk evvelki kararlara göre almaya devam edecek. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen kooperatif ve üst kuruluşlarının idare şurası üyeleri, idari para cezasıyla cezalandırılacak.

Ana mukavelelerini intibak ettirmeyenler dağılmış sayılacak

Kooperatifler ve üst kuruluşları, ana mukavelelerini en geç 3 yıl ortasında bu düzenleme kararlarına intibak ettirecek. Ana mukavelelerini intibak ettirmeyen kooperatif ve üst kuruluşları dağılmış sayılacak. Kanunen tasfiye ile nazaranvlendirilmiş kimseler tarafınca dağılmadan başlayarak 2 ay ortasında tasfiye süreçlerine geçilmezse, kooperatif ve üst kuruluşun ortakları ya da alacaklıları tarafınca mahkemeden 2 yıl ortasında tasfiye memuru atanması islenebilecek.

Ana mukaveleler intibak ettirilinceye kadar, mevcut ana kontratların bu düzenlemeye alışılmamış olmayan kararları uygulanacak. Ana kontratlarını bu düzenlemeye intibak ettirmek için kooperatifler ve üst kuruluşlarının yapacakları genel şuraları, olağan genel konseylerin yöntem ve çoğunluğuna bakılırsa toplanacak ve karar verecek.

Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, bağımsız kontrol kapsamı haricinde kalan birlikler ile kooperatifler, Kooperatifler Kanunu’ndaki kararlara nazaran denetlenecek ve dış kontrole tabi olacak.

Teklife ihdas edilen unsurla Tarım Kredi Kooperatifleri tarafınca kullandırılan ziraî kredi alacaklarından yapılandırmaya temel fiyatın taksitlendirilmesi halinde ise peşinata tekabül eden yüzde 30’unun ödeme tarihi, bu yılın ekim ayı sonundan kasım ayı sonuna ertelendi. Kalan fiyatın taksitlerinin ödemesi de 2022 yılının ekim ayı yerine kasım ayında başlayacak.

Memleketler arası mukavele

Öte yandan Genel Kurul’da, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Milletlerarası Kriminal Polis Teşkilatı-Interpol içinde 2021 Yılında İstanbul’da Düzenlenecek 89. Genel Konsey Oturumu ve İcra Komitesi Toplantıları İçin İmtiyazlar ve Muafiyetlere Ait Mutabakatın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi de kabul edildi.

Tekliflerin kabul edilmesinin akabinde TBMM Başkanvekili Nimetullah Erdoğmuş, birleşimi, 26 Ekim Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere kapattı.