EliteDizqn
Active member
“Uyum sağla ya da öl”. Kendi yarattığımız bu yeni dünyada yaşamanın yeni şartı artık bu olacağa benziyor. Ya uzun süren çok sıcak dalgaları ya kentleri sular altında bırakan seller… Giderek daha yıkıcı felaketleri bünyesinde bırakan bir iklim krizi ile karşı karşıyayız.
İklim uzmanları sera gazı düzeylerinin öngörülenin fazlaca üzerinde artış gösterdiğini ve bu durumun insanlık için “yönetilebilir bir geleceği” engellediğini vurguluyor. Bir canlı çeşidi olarak tanıdığımız ve hala sahip olduğumuz her şey; tarihimiz, tarımımız, kültürlerimiz, siyasetimiz, jeopolitiğimiz esasen geride bıraktığımız iklim şartlarının kararında ortaya çıktı. Ya süregeldi ya yok oldu. Artık ise güya farklı bir iklime sahip öbür bir gezegene inmiş üzereyiz. Medeniyetimizde neler hayatta kalabilecek, neler bir daha şekillendirilmeli? Bunlar sıkıntı sorular. İklim lisanındaki karşılıkları ile “adaptasyon”. Yani ahenk sağlama. Karbonsuzlaştırmaya alternatif olarak gündeme getiriliyor olması da çok ürkütücü. Teknoloji, mühendislik tamam ancak bir yere kadar. Örneğin sel idare sistemleri epeyce gelişti. Ancak gördük ki New Orleans’ta inşa edilen 14 milyar dolar maliyetli setler 5. kategorideki kasırgalara karşı muhafaza sağlayamıyor. ötürüsıyla asıl odaklanılması gereken öge, korbonsuzlaştırma ve sera gazı tesiri yapan gazları süratle azaltacak siyasetleri yaşama geçirmek.
PEKALA, YALNIZCA DERECELİK SICAKLIK ARTIŞI GEZEGENİ NASIL DEĞİŞTİRİYOR?
Besin: İklim değişikliği besin sağlayan ekosistemleri derinden etkiliyor. Ve besin güvenliğimiz bu ekosistemlerin güvenliği ile yakından temaslı. Örneğin denizler. İnsanların protein gereksiniminin yüzde 20’si deniz ve okyanuslardaki canlılardan. İklim değişikliğinin niye olduğu okyanus asitlenmesi, istiridye, yengeç ve mercanlar da dahil olmak üzere binlerce tıbbın esirgeyici kalkanı olan kabuklarını oluşturmalarını zorlaştırıyor. Bu bu da besin ağını bozuyor. Türkiye’de de biliyorsunuz bir müddetdir toplu balık vefatları yaşanıyor.
NASA’ya nazaran karada 2 derelik bir sıcaklık artışı, kuraklığı 2 katına çıkaracak ve bu da buğday ve mısır hasadını azaltacak.
Barınma: Sıcaklık arttıkça ve buzullar eridikçe deniz suyu düzeyi de yükseliyor. Bu da kıyı şeridindeki kentleri ve yerleşimleri büyük tehdit altında bırakıyor. 1901 – 1990 yılları içinde deniz düzeyi yılda yaklaşık 1.2 mm. yükseliyordu. Lakin 1993’ten 2010’a kadar yılda yaklaşık 3 mm. artış gösterdi. Yani artış suratı ikiye katlandı.
Güç: Azalan karlar ve değişen yağış tertipleri uzun vadede ülkelerin hidroelektrik güçlerini de olumsuz etkileyecek. Ayrıyeten soğutma için klimalara yükleniliyor ve klimaların sera gazı artışına tesiri epeyce fazla. İklim değişikliğinin en büyük ironilerinden biri, gezegen ısınırken insanların serinleyebilmek için gereksinim duyduğu süratle gelişen teknolojinin, iklimi sırf daha sıcak hale getirmesi. 2050 yılına kadar dünyadaki oda tipi klimalarının sayısının 4 kat artarak 4.5 milyara ulaşması ve en az cep telefonları kadar yaygın hale gelmesi bekleniyor.
Sıhhat: Koronavirüsün tesirlerini tüm dünya yaşıyor. Virüsler; Lyme hastalığı ve sıtma üzere vektör kaynaklı hastalıkların (başka bir organizmanın beşerler içinde yahut hayvanlardan insanlara bulaştığı) yayılması iklim değişikliği ile de yakından alakalı.
Üretkenlik: Çok sıcaklıklar, emekçiler içinde üretkenliği de düşürebilir. İklim değişikliğinin ekonomik risklerine ait Bloomberg raporuna nazaran çok sıcaklık, inşaat, altyapı bakımı, etraf düzenlemesi ve tarımda çalışanlar da dahil olmak üzere biroldukça bölümde çalışan verimliliğinde yüzde 3’lük bir düşüşe niye olabilecek. Raporda, bu düşüşün 1970’lerde, muhtemelen yüksek enflasyon ve ekonomik istikrarsızlık niçiniyle meydana gelen “verimlilik yavaşlamasının” iki katı olduğu açıklandı.
www.livescience.com
www.livescience.com
www.theguardian.com
İNSAN VÜCUDUNUN DAYANACAĞI EN YÜKSEK SICAKLIK NE?
Isının giderek arttığı şu günlerde, bu soruyu siz de vakit zaman aklınızdan geçiriyorsunuzdur: “İnsan vücudunun dayanabileceği en yüksek sıcaklık nedir?”
Global ısınmaya bağlı olarak hava sıcaklıkları dünya genelinde artıyor. Çok sıcaklar giderek daha fazla sıhhat tehdidi haline geliyor. İnsan vücudu sağlamdır, esnektir. Lakin nereye kadar? Nitekim de insanların dayanabileceği en yüksek sıcaklık nedir?
Karşılık sıradan: 2020 yılında yapılan ve sonuçları Science Advance mecmuasında yayımlanan bir araştırmaya göre 35 santigrat derece. Bu yalnız ıslak termometre sıcaklığı. Yani hava durumu raporlarındaki sıcaklık ile birebir değil. Islak termometre sıcaklığı; suya batırılmış bir bezle kaplanmış termometre ile ölçülür ve hem ısıyı birebir vakitte nemi hesaba kadar. Nem son derece kıymetli. Zira havada fazla su olduğunda terin bedenden atılması ve kişiyi soğutması daha da zorlaşıyor.
ISLAK TERMOMETRE
NASA’nın Jet Propulsion Laboratuvarı’nda çok ısı üzerinde çalışan Colin Raymond, “Nem düşük lakin sıcaklık yüksekse yahut tam aksisi ise sorun olmaz. Lakin hem nem birebir vakitte sıcaklık devasa yükseklikte olduğunda, ıslak termometre sıcaklığı tehlikeli düzeylere yanlışsız kayabilir” diyor ve örnek veriyor: Örneğin, hava sıcaklığı 46.1 C ve bağıl nem yüzde 30 olduğunda, ıslak termometre sıcaklığı sadece yaklaşık 30.5 C olur. Fakat hava sıcaklığı 38.9 C ve bağıl nem yüzde 77 olduğunda, ıslak termometre sıcaklığı 35 C’ye çıkar.
İnsanların yüksek ısı ve nemde yaşayamamalarının sebebi artık iç sıcaklıklarını düzenleyememeleri. Bu noktada, beden hipertermik hale gelir. (40 C üzerinde). Bu durum ise süratli nabız, zihinsel durumda değişiklik, terleme eksikliği, baygınlık ve koma üzere semptomlara yol açabilir.
ISINMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Science Advances çalışmasına nazaran kayıtlı tarihte hayli az yer ıslak termometre sıcaklığına yani 35 C’ye (95 F) ulaştı. 1980’lerin sonlarından ve 1990’lardan bu yana, sıcak noktalar, Orta ve Kuzey Pakistan’ın İndus Irmağı Vadisi ve Basra Körfezi’nin güney kıyısı oldu. Fakat Raymond, global ısınma ile bunların daha sık olacağını söylüyor. “Önümüzdeki 30 ila 50 yıl ortasında bu sıcaklıklar için risk altında olan yerler içinde kuzeybatı Meksika, kuzey Hindistan, Güneydoğu Asya ve Batı Afrika yer alıyor” diye ekliyor.
Durum iç açıcı değil. Çünkü Raymond, “Ne yazık ki aslına bakarsan kilitlenmiş olan iklim değişikliği ile bugün sera gazı salmayı bırakmış olsak bile biraz ısınmaya devam edeceğiz” dedi. “Sanırım bahsetmiş olduğum yerlerin yakın gelecekte bu sıkıntıyla boğuşması kaçınılmaz ve umarım bu listeye daha fazla yer eklenmez.”
İklim uzmanları sera gazı düzeylerinin öngörülenin fazlaca üzerinde artış gösterdiğini ve bu durumun insanlık için “yönetilebilir bir geleceği” engellediğini vurguluyor. Bir canlı çeşidi olarak tanıdığımız ve hala sahip olduğumuz her şey; tarihimiz, tarımımız, kültürlerimiz, siyasetimiz, jeopolitiğimiz esasen geride bıraktığımız iklim şartlarının kararında ortaya çıktı. Ya süregeldi ya yok oldu. Artık ise güya farklı bir iklime sahip öbür bir gezegene inmiş üzereyiz. Medeniyetimizde neler hayatta kalabilecek, neler bir daha şekillendirilmeli? Bunlar sıkıntı sorular. İklim lisanındaki karşılıkları ile “adaptasyon”. Yani ahenk sağlama. Karbonsuzlaştırmaya alternatif olarak gündeme getiriliyor olması da çok ürkütücü. Teknoloji, mühendislik tamam ancak bir yere kadar. Örneğin sel idare sistemleri epeyce gelişti. Ancak gördük ki New Orleans’ta inşa edilen 14 milyar dolar maliyetli setler 5. kategorideki kasırgalara karşı muhafaza sağlayamıyor. ötürüsıyla asıl odaklanılması gereken öge, korbonsuzlaştırma ve sera gazı tesiri yapan gazları süratle azaltacak siyasetleri yaşama geçirmek.
PEKALA, YALNIZCA DERECELİK SICAKLIK ARTIŞI GEZEGENİ NASIL DEĞİŞTİRİYOR?
Besin: İklim değişikliği besin sağlayan ekosistemleri derinden etkiliyor. Ve besin güvenliğimiz bu ekosistemlerin güvenliği ile yakından temaslı. Örneğin denizler. İnsanların protein gereksiniminin yüzde 20’si deniz ve okyanuslardaki canlılardan. İklim değişikliğinin niye olduğu okyanus asitlenmesi, istiridye, yengeç ve mercanlar da dahil olmak üzere binlerce tıbbın esirgeyici kalkanı olan kabuklarını oluşturmalarını zorlaştırıyor. Bu bu da besin ağını bozuyor. Türkiye’de de biliyorsunuz bir müddetdir toplu balık vefatları yaşanıyor.
NASA’ya nazaran karada 2 derelik bir sıcaklık artışı, kuraklığı 2 katına çıkaracak ve bu da buğday ve mısır hasadını azaltacak.
Barınma: Sıcaklık arttıkça ve buzullar eridikçe deniz suyu düzeyi de yükseliyor. Bu da kıyı şeridindeki kentleri ve yerleşimleri büyük tehdit altında bırakıyor. 1901 – 1990 yılları içinde deniz düzeyi yılda yaklaşık 1.2 mm. yükseliyordu. Lakin 1993’ten 2010’a kadar yılda yaklaşık 3 mm. artış gösterdi. Yani artış suratı ikiye katlandı.
Güç: Azalan karlar ve değişen yağış tertipleri uzun vadede ülkelerin hidroelektrik güçlerini de olumsuz etkileyecek. Ayrıyeten soğutma için klimalara yükleniliyor ve klimaların sera gazı artışına tesiri epeyce fazla. İklim değişikliğinin en büyük ironilerinden biri, gezegen ısınırken insanların serinleyebilmek için gereksinim duyduğu süratle gelişen teknolojinin, iklimi sırf daha sıcak hale getirmesi. 2050 yılına kadar dünyadaki oda tipi klimalarının sayısının 4 kat artarak 4.5 milyara ulaşması ve en az cep telefonları kadar yaygın hale gelmesi bekleniyor.
Sıhhat: Koronavirüsün tesirlerini tüm dünya yaşıyor. Virüsler; Lyme hastalığı ve sıtma üzere vektör kaynaklı hastalıkların (başka bir organizmanın beşerler içinde yahut hayvanlardan insanlara bulaştığı) yayılması iklim değişikliği ile de yakından alakalı.
Üretkenlik: Çok sıcaklıklar, emekçiler içinde üretkenliği de düşürebilir. İklim değişikliğinin ekonomik risklerine ait Bloomberg raporuna nazaran çok sıcaklık, inşaat, altyapı bakımı, etraf düzenlemesi ve tarımda çalışanlar da dahil olmak üzere biroldukça bölümde çalışan verimliliğinde yüzde 3’lük bir düşüşe niye olabilecek. Raporda, bu düşüşün 1970’lerde, muhtemelen yüksek enflasyon ve ekonomik istikrarsızlık niçiniyle meydana gelen “verimlilik yavaşlamasının” iki katı olduğu açıklandı.
How Would Just 2 Degrees of Warming Change the Planet?
Why is a global increase of 1.5 degrees Celsius such a big deal?
www.livescience.com
What's the hottest temperature the human body can endure?
It depends on the humidity.
www.livescience.com
Adapt or die. That is the stark challenge to living in the new world we have made | David Wallace-Wells
We need to decarbonise and fast. But ‘adaptation’, the ways in which we protect people from the crisis, is not a dirty word
www.theguardian.com
İNSAN VÜCUDUNUN DAYANACAĞI EN YÜKSEK SICAKLIK NE?
Isının giderek arttığı şu günlerde, bu soruyu siz de vakit zaman aklınızdan geçiriyorsunuzdur: “İnsan vücudunun dayanabileceği en yüksek sıcaklık nedir?”
Global ısınmaya bağlı olarak hava sıcaklıkları dünya genelinde artıyor. Çok sıcaklar giderek daha fazla sıhhat tehdidi haline geliyor. İnsan vücudu sağlamdır, esnektir. Lakin nereye kadar? Nitekim de insanların dayanabileceği en yüksek sıcaklık nedir?
Karşılık sıradan: 2020 yılında yapılan ve sonuçları Science Advance mecmuasında yayımlanan bir araştırmaya göre 35 santigrat derece. Bu yalnız ıslak termometre sıcaklığı. Yani hava durumu raporlarındaki sıcaklık ile birebir değil. Islak termometre sıcaklığı; suya batırılmış bir bezle kaplanmış termometre ile ölçülür ve hem ısıyı birebir vakitte nemi hesaba kadar. Nem son derece kıymetli. Zira havada fazla su olduğunda terin bedenden atılması ve kişiyi soğutması daha da zorlaşıyor.
ISLAK TERMOMETRE
NASA’nın Jet Propulsion Laboratuvarı’nda çok ısı üzerinde çalışan Colin Raymond, “Nem düşük lakin sıcaklık yüksekse yahut tam aksisi ise sorun olmaz. Lakin hem nem birebir vakitte sıcaklık devasa yükseklikte olduğunda, ıslak termometre sıcaklığı tehlikeli düzeylere yanlışsız kayabilir” diyor ve örnek veriyor: Örneğin, hava sıcaklığı 46.1 C ve bağıl nem yüzde 30 olduğunda, ıslak termometre sıcaklığı sadece yaklaşık 30.5 C olur. Fakat hava sıcaklığı 38.9 C ve bağıl nem yüzde 77 olduğunda, ıslak termometre sıcaklığı 35 C’ye çıkar.
İnsanların yüksek ısı ve nemde yaşayamamalarının sebebi artık iç sıcaklıklarını düzenleyememeleri. Bu noktada, beden hipertermik hale gelir. (40 C üzerinde). Bu durum ise süratli nabız, zihinsel durumda değişiklik, terleme eksikliği, baygınlık ve koma üzere semptomlara yol açabilir.
ISINMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Science Advances çalışmasına nazaran kayıtlı tarihte hayli az yer ıslak termometre sıcaklığına yani 35 C’ye (95 F) ulaştı. 1980’lerin sonlarından ve 1990’lardan bu yana, sıcak noktalar, Orta ve Kuzey Pakistan’ın İndus Irmağı Vadisi ve Basra Körfezi’nin güney kıyısı oldu. Fakat Raymond, global ısınma ile bunların daha sık olacağını söylüyor. “Önümüzdeki 30 ila 50 yıl ortasında bu sıcaklıklar için risk altında olan yerler içinde kuzeybatı Meksika, kuzey Hindistan, Güneydoğu Asya ve Batı Afrika yer alıyor” diye ekliyor.
Durum iç açıcı değil. Çünkü Raymond, “Ne yazık ki aslına bakarsan kilitlenmiş olan iklim değişikliği ile bugün sera gazı salmayı bırakmış olsak bile biraz ısınmaya devam edeceğiz” dedi. “Sanırım bahsetmiş olduğum yerlerin yakın gelecekte bu sıkıntıyla boğuşması kaçınılmaz ve umarım bu listeye daha fazla yer eklenmez.”