EliteDizqn
Active member
Kanser, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de kıymetli bir halk sıhhati sorunu. Milletlerarası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) datalarına göre, 2020 yılında tüm dünyada yaklaşık 20 milyon yeni kanser olayına rastlanırken, yaklaşık 10 milyon kişi kansere bağlı niçinlerle hayatlarını kaybetti. Türkiye de ise geçen yıl yaklaşık 230 bin yeni kanser hadisesi tespit edilirken, yaklaşık 130 bin kişi kansere bağlı niçinlerle hayatını yitirdi.
Kanserin sebepleri, korunma ve tarama hallerini aktaran Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Deniz Arslan, “Sigara, alkol, obezite, virüs, bakteriler, UV ışınları ve kimyasal karsinojenler üzere çevresel faktörler tüm kanser niçinlerinin yüzde 50’sini oluşturmaktadır, önlenebilir. Kanserin yarısını önlemek elimizde” tabirlerini kullandı.
Arslan, bu mevzuda 3 temel sebebin sayılabileceğini belirterek, şunları kaydetti:
“Birincisi, rasgele mutasyon dediğimiz, yaşlanmaya bağlı olarak genlerimizde meydana gelen önleyemediğimiz değişikliklerdir. Bu tüm kanser niçinlerinin yaklaşık yüzde 35’ini oluşturmaktadır. İkincisi, kalıtsal geçiş ve ailevi yatkınlıktır, kanser niçinlerinin yüzde 15’ini oluşturur. Bu da önlenemez lakin erken teşhis sıklıkla mümkündür. Üçüncüsü, sigara, alkol, obezite, virüs, bakteriler, UV ışınları ve kimyasal karsinojenler üzere çevresel faktörlerdir, tüm kanser niçinlerinin yüzde 50’sini oluşturmaktadır, önlenebilir. Buradan da anlaşılabileceği üzere kanserin yarısını önlemek elimizde.”
Sigaranın tüm kanserlere bağlı hayat kayıplarının yüzde 35 sebebi olduğuna işaret eden Arslan, “Sigara, en sık görülen akciğer kanserinin yüzde 95 ana niçinidir. Bunun yanında baş, boyun, göğüs, böbrek, idrar torbası, pankreas ve rahim ağzı kanserlerine yol açmaktadır. Sigaraya hiç başlamamalı, içiyorsak bırakmalıyız” sözlerini kullandı.
“ASETALDEHİT DİREKT DNA HASARINA niye OLUYOR”
Prof. Dr. Arslan, alkolün de tüm kansere bağlı ömür kayıplarının yüzde 5-10 sebebi olduğunu vurgulayarak, “Özellikle baş, boyun kanseri, göğüs, yemek borusu, mide, pankreas ve kolon kanserine yol açabilmektedir. Alkolün bedende yıkımı kararı ortaya çıkan Asetaldehit direkt DNA hasarına niye olmakta, bunun kararında kanser gelişebilmektedir. Günde bir kadeh alkol kullanmak bile kaza, tüberküloz ve kanser gelişmenine niye olurak hayat müddetini azaltmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Obezitenin başta göğüs, pankreas, böbrek, rahim ve karaciğer kanserleri için en önemli risk faktörü olduğuna işaret eden Arslan, kilo denetimi sağlamanın birfazlaca kanserin gelişmenini önleyebildiğini bildirdi.
Arslan, antrenmanın, az yahut orta seviyede biroldukca kanser gelişmenini azaltırken, ayrıyeten göğüs ve kolon kanseri başta olmak üzere birfazlaca kanserin yenidenlama oranlarını düşürdüğünün kanıtlandığını belirtti.
Kırmızı et ve işlenmiş et tüketiminin (salam, sosis, jambon, sucuk gibi) özelikle kalın bağırsak kanser riskini kesin olarak artırdığından Memleketler arası Kanser Araştırma Ünitesi’nin ya hiç tüketilmemesi ya da tüketiminin azaltılmasını önerdiğini anımsatan Arslan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Hava kirliliği çeşitli teneffüs yolu hastalıklarına yol açmasının yanında, akciğer kanseri ve öbür biroldukca kansere niye olabilmektedir. Güneşten korunma kararında daha az UV ışınlarına maruz kalınması başta melanom (ben kanseri) ve başka cilt kanser gelişmenini azaltmaktadır. İnançlı cinsel ilgi HPV, HIV, EBV, Hepatit B ve C üzere kanserle bağlı virüslerin (rahim ağzı kanseri, lenfoma, kaposi sarkomu, baş boyun ve karaciğer kanseri gibi) bulaşmasını azaltmaktadır. Ayrıyeten, HPV ve Hepatit B’ye karşı kollayıcı aşı yapılmalıdır. Aile hikayemizi ve kansere genetik yatkınlığımızı biliyorsak genetik danışmanlık alarak ve uygun vakitte başlayacağımız kanser tarama halleriyle kanser gelişmeden önlemler alabilir ve erken teşhis sağlanarak ömür kaybının önüne geçebiliriz.”
“KANSER ÖNLENEBİLEN, ERKEN TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ MÜMKÜN BİR HASTALIK”
Verilen bilgiye göre, kanserleri nizamlı tarama testleri ile erken teşhis etmek mümkün oluyor.
Bunlardan kimileri şöyleki:
“Meme kanseri; en değerli tarama prosedürü mamografidir. Mamografi tarama tekniği göğüs kanserine bağlı vefat riskini yüzde 20 azaltır, yaptırmayanlarda ileri evre göğüs kanser gelişimi 4 kat artmıştır. Ortalama göğüs kanseri riski olan bayanlarda tarama 45-54 yaşları içinde yıllık yapılmalıdır. 55 yaşından daha sonra 2 yılda bir tarama tavsiye edilir. Lakin istiyorlarsa 40 ve 55 yaşından itibaren de yıllık tarama yaptırabilirler.
Akciğer kanseri; ağır sigara içiciliği olan (günde bir paket 30 yıl ya da iki paket 15 yıl içmiş olmak gibi) bilhassa 50-80 yaş içindeki bireyler, sigarayı 15 yıl ortasında bırakmış olsalar dahi ve hiç bir şikayetleri bulunmasa da yıllık düşük doz toraks (akciğer) tomografisi ile tarama yaptırmalıdırlar. bu biçimdece teşhiste ileri evre akciğer kanseri saptanma oranı yüzde 50’den yüzde 10’lara düşmekte, birinci evrede saptanma oranı yüzde 70’lere varmaktadır.
Kalın bağırsak kanseri; tarama yaşına 45 yaşında başlanması önerilmektedir. Yıllık gaitada saklı kan, 3 yılda bir rektosigmoidoskopi (alt kalın bağırsak kısmının kontrolü), 10 yılda bir kolonoskopi (tüm kalınbağırsağın kontrolü) yaptırmalıdır.
Rahim ağzı kanseri; sistemli olarak bayan doğum uzmanlarının belirleyeceği aralıklarda pap smear ve HPV testi yaptırılmalıdır.
Prostat kanseri; 50 yaşından itibaren tertipli olarak PSA testi ve elle makkattan muayene önerilmektedir. Unutulmamalıdır ki kanser önlenebilen, erken teşhisi ve tedavisi mümkün bir hastalıktır.”
Kanserin sebepleri, korunma ve tarama hallerini aktaran Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Deniz Arslan, “Sigara, alkol, obezite, virüs, bakteriler, UV ışınları ve kimyasal karsinojenler üzere çevresel faktörler tüm kanser niçinlerinin yüzde 50’sini oluşturmaktadır, önlenebilir. Kanserin yarısını önlemek elimizde” tabirlerini kullandı.
Arslan, bu mevzuda 3 temel sebebin sayılabileceğini belirterek, şunları kaydetti:
“Birincisi, rasgele mutasyon dediğimiz, yaşlanmaya bağlı olarak genlerimizde meydana gelen önleyemediğimiz değişikliklerdir. Bu tüm kanser niçinlerinin yaklaşık yüzde 35’ini oluşturmaktadır. İkincisi, kalıtsal geçiş ve ailevi yatkınlıktır, kanser niçinlerinin yüzde 15’ini oluşturur. Bu da önlenemez lakin erken teşhis sıklıkla mümkündür. Üçüncüsü, sigara, alkol, obezite, virüs, bakteriler, UV ışınları ve kimyasal karsinojenler üzere çevresel faktörlerdir, tüm kanser niçinlerinin yüzde 50’sini oluşturmaktadır, önlenebilir. Buradan da anlaşılabileceği üzere kanserin yarısını önlemek elimizde.”
Sigaranın tüm kanserlere bağlı hayat kayıplarının yüzde 35 sebebi olduğuna işaret eden Arslan, “Sigara, en sık görülen akciğer kanserinin yüzde 95 ana niçinidir. Bunun yanında baş, boyun, göğüs, böbrek, idrar torbası, pankreas ve rahim ağzı kanserlerine yol açmaktadır. Sigaraya hiç başlamamalı, içiyorsak bırakmalıyız” sözlerini kullandı.
“ASETALDEHİT DİREKT DNA HASARINA niye OLUYOR”
Prof. Dr. Arslan, alkolün de tüm kansere bağlı ömür kayıplarının yüzde 5-10 sebebi olduğunu vurgulayarak, “Özellikle baş, boyun kanseri, göğüs, yemek borusu, mide, pankreas ve kolon kanserine yol açabilmektedir. Alkolün bedende yıkımı kararı ortaya çıkan Asetaldehit direkt DNA hasarına niye olmakta, bunun kararında kanser gelişebilmektedir. Günde bir kadeh alkol kullanmak bile kaza, tüberküloz ve kanser gelişmenine niye olurak hayat müddetini azaltmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Obezitenin başta göğüs, pankreas, böbrek, rahim ve karaciğer kanserleri için en önemli risk faktörü olduğuna işaret eden Arslan, kilo denetimi sağlamanın birfazlaca kanserin gelişmenini önleyebildiğini bildirdi.
Arslan, antrenmanın, az yahut orta seviyede biroldukca kanser gelişmenini azaltırken, ayrıyeten göğüs ve kolon kanseri başta olmak üzere birfazlaca kanserin yenidenlama oranlarını düşürdüğünün kanıtlandığını belirtti.
Kırmızı et ve işlenmiş et tüketiminin (salam, sosis, jambon, sucuk gibi) özelikle kalın bağırsak kanser riskini kesin olarak artırdığından Memleketler arası Kanser Araştırma Ünitesi’nin ya hiç tüketilmemesi ya da tüketiminin azaltılmasını önerdiğini anımsatan Arslan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Hava kirliliği çeşitli teneffüs yolu hastalıklarına yol açmasının yanında, akciğer kanseri ve öbür biroldukca kansere niye olabilmektedir. Güneşten korunma kararında daha az UV ışınlarına maruz kalınması başta melanom (ben kanseri) ve başka cilt kanser gelişmenini azaltmaktadır. İnançlı cinsel ilgi HPV, HIV, EBV, Hepatit B ve C üzere kanserle bağlı virüslerin (rahim ağzı kanseri, lenfoma, kaposi sarkomu, baş boyun ve karaciğer kanseri gibi) bulaşmasını azaltmaktadır. Ayrıyeten, HPV ve Hepatit B’ye karşı kollayıcı aşı yapılmalıdır. Aile hikayemizi ve kansere genetik yatkınlığımızı biliyorsak genetik danışmanlık alarak ve uygun vakitte başlayacağımız kanser tarama halleriyle kanser gelişmeden önlemler alabilir ve erken teşhis sağlanarak ömür kaybının önüne geçebiliriz.”
“KANSER ÖNLENEBİLEN, ERKEN TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ MÜMKÜN BİR HASTALIK”
Verilen bilgiye göre, kanserleri nizamlı tarama testleri ile erken teşhis etmek mümkün oluyor.
Bunlardan kimileri şöyleki:
“Meme kanseri; en değerli tarama prosedürü mamografidir. Mamografi tarama tekniği göğüs kanserine bağlı vefat riskini yüzde 20 azaltır, yaptırmayanlarda ileri evre göğüs kanser gelişimi 4 kat artmıştır. Ortalama göğüs kanseri riski olan bayanlarda tarama 45-54 yaşları içinde yıllık yapılmalıdır. 55 yaşından daha sonra 2 yılda bir tarama tavsiye edilir. Lakin istiyorlarsa 40 ve 55 yaşından itibaren de yıllık tarama yaptırabilirler.
Akciğer kanseri; ağır sigara içiciliği olan (günde bir paket 30 yıl ya da iki paket 15 yıl içmiş olmak gibi) bilhassa 50-80 yaş içindeki bireyler, sigarayı 15 yıl ortasında bırakmış olsalar dahi ve hiç bir şikayetleri bulunmasa da yıllık düşük doz toraks (akciğer) tomografisi ile tarama yaptırmalıdırlar. bu biçimdece teşhiste ileri evre akciğer kanseri saptanma oranı yüzde 50’den yüzde 10’lara düşmekte, birinci evrede saptanma oranı yüzde 70’lere varmaktadır.
Kalın bağırsak kanseri; tarama yaşına 45 yaşında başlanması önerilmektedir. Yıllık gaitada saklı kan, 3 yılda bir rektosigmoidoskopi (alt kalın bağırsak kısmının kontrolü), 10 yılda bir kolonoskopi (tüm kalınbağırsağın kontrolü) yaptırmalıdır.
Rahim ağzı kanseri; sistemli olarak bayan doğum uzmanlarının belirleyeceği aralıklarda pap smear ve HPV testi yaptırılmalıdır.
Prostat kanseri; 50 yaşından itibaren tertipli olarak PSA testi ve elle makkattan muayene önerilmektedir. Unutulmamalıdır ki kanser önlenebilen, erken teşhisi ve tedavisi mümkün bir hastalıktır.”