EsraBetül
Member
Sol ve Onur Yayınları’nın kurucuları Muzaffer ve İlhan Erdost kardeşler, ortasında dört er tarafınca yarım saat boyunca feci biçimde dövüldükleri Reo aracından indirilmiş F koğuşunun dış kapısına gerçek yürütülüyorlardı ki Astsubay Şükrü Bağ onları tekrar çağırdı. Aldığı ağır darbeler daha sonrasında araç ortasında birkaç kere yere düşen İlhan bir daha dövüleceklerini anlayarak “Küçük kızımı uyandırmaya kıyamadan geldim, bizi dövdürmeyin!” dedi. Başının ağrısından kuvvetlikle konuşabiliyordu. Astsubay, paltosunun cebinden çıkardığı sigarayı dudağına gdolayırken “Ben de sizin yüzünüzden küçük kızımı hasta yatağında bıraktım” dedi ve bir elle sigarasını yakarken, başkasıyla de erlere “dövmeye devam edin” manasında bir işaret yaptı. Şükrü Bağ, bir keyif sigarası içimi vakitte aracın etrafında tıplarken erler yine yumruk, tekme ve coplarla saldırdılar iki kardeşe. Hırsla vuran erlerden birisi, o gün orada bulunmaması gereken ve araca binme müsaadesi dahi olmayan İdeal Ocakları üyesi Kısmet Çağlar idi. İlhan aldığı darbelerle bir defa daha yüzükoyun yere kapaklandı. Muzaffer, kardeşinin yerden kalkmasına yardımcı olmak isteyince “Bırak kendisi kalkacak!” dedi Astsubay. İlhan’ın gözleri, yüzü ve paltosu kanlıydı. kuvvetlikle doğruldu. Koğuşun kapısına hakikat yürümeleri ve kapının önünde hazırola geçmeleri söylendi. İkisi de ayakta durmakta zorlanıyor ve copla vurulmaktan kütük üzere olmuş ellerini yapıştıramıyorlardı yanlarına. Şükrü Bağ bu manzarayla dalga geçercesine, “Patlatılmadık bir hayalarınız kaldı, artık onu da patlatırlar” dedi ve erler tekrar zalimce vurmaya başladılar ikisine de. İstikrarını kaybedip bir kere daha düşen İlhan kuvvetlikle kalktıktan daha sonra ikisi bir arada yalpalayarak koğuşa girdiler. Nefes nefeselerdi. İlhan kalktı, nefes alabilmek için pencereye hakikat yürüdü. Başı çatlayacak üzereydi. Yerine dönerken gözleri karardı. Güya yer ayağının altından kayıyor, etrafındaki her obje dönüyor üzereydi. Ağabeyiyle göz göze geldi ve “Midem bulanıyor, kusacağım” dedikten daha sonra yere yığıldı.
ŞAİR NEDİM SOKAK
7 Kasım 1980 Cuma akşamı, Mamak Askeri Cezaevi C Blok, F Koğuşu’nda bunlar olurken Aşağı Ayrancı Şair Nedim Sokak’taki bir konutta İlhan’ın eşi Gül bir yandan üç gündür iştahsız olan iki buçuk yaşındaki kızı Türküler’e çorba içirmeye çalışıyor, bir yandan da minik elleri ile tuttuğu çıngırağın çıkardığı sese dikkat kesilmiş olan beş buçuk aylık kızı Alaz’ı gözlüyordu. Türküler kaşığı ittiriyor, daima ağlıyordu. birlikte doyasıya vakit geçirmenin tadına vardığı babasını üç gündür bakılırsamemek onu hırçınlaştırmıştı. Gül de özlemişti eşini, sevdiğini, yoldaşını. Birinci defa bu kadar farklı kalıyorlardı. Bu ortada sık sık kapı çalıyor, İlhan’ın ve Gül’ün yakınları birer birer akın ediyorlardı meskene İlhan’dan bir haber alabilme umuduyla.
4 Kasım sabahı, amcaları İsmail Erdost ile bir arada tabir vermek üzere emniyet müdürlüğüne bırakmışlardı İlhan’ı. Tabire çağrılma öne sürülen nedeni birinci baskısı 1970’te yapılmış ve çabucak sonrasında rastgele bir yasal kısıtlılık olmadan 12 Eylül’e kadar dört baskı yapmış olan Engels’in “Doğanın Diyalektiği” yapıtından meskende iki tane bulundurmaktı. Kitap yasak değildi ve bir yayıncının meskeninde iki tane bulunması doğaldı. Bundan dolayı, tabir verip kendisinden bir-iki gün evvel Emniyet Müdürlüğü’ne giden ve hâlâ orada tutulan ağabeyi Muzaffer Erdost ile bir arada çabucak salınıvericeklerini düşünüyorlardı.
5 ve 6 Kasım sabahı emniyet müdürlüğünden sıkıyönetim komutanlığına giderken İlhan su içme mazeretiyle kendilerini götüren polislerden rica etmiş, Gül’ün toplumsal hizmet uzmanı olarak çalıştığı Dışkapı SSK Hastanesi’nin önündeki büfeden Gül’ü aşağı çağırarak görüşmüştü. Polisler İlhan’ın ısmarladığı sodaları içerken İlhan daima Türküler ve Alaz’ı sormuş, “Gülüm merak etme, bize emniyette düzgün davranıyorlar, Sıkıyönetimde sözlerimizi verip çıkacağız” demişti. Gül, 7 Kasım sabahı da onları beklemişti ancak gelen giden olmamıştı. Akşam saatlerinde de aile dostları ve avukatları Halit Çelenk arayarak İlhan ve Muzaffer’in saat 17.00 civarında gözaltına alındıklarını söylemişti.
F KOĞUŞU
Yere yığılan İlhan’ı tutuklulardan birkaç kişi çabucak bir yatağa yatırdılar. Beş-on dakika daha sonra İlhan üst kısmı soyulmuş olarak Muzaffer’in yanındaki yatağa getirildi. İlhan iki ranza içinde sağ dizi üstüne çömeldi. Kolları sarktı, başı yavaşça öne düştü, yüzü soluk, ağzı yavaşça açıktı. Çabucak yatağa yatırdılar. Muzaffer “İlhan, İlhan!” diye seslendi. İlhan yanıtlamadı. Bakmadı da. Biri “Nabzı durmuş!” dedi. Yapay teneffüs ve kalp masajı denendi fakat artık yapılacak bir şey kalmamıştı.
Yayıncı İlhan Erdost, aldığı ağır darbeler daha sonrası gelişen beyin kanaması niçiniyle çabucak hemen otuz altı yaşındayken ağabeyinin gözleri önünde ölmüştü. İlhan’ı yatırıldığı battaniyenin köşelerinden tutarak götürdüler. Tarih 7 Kasım 1980 Cuma, saat 20.30 idi. Muzaffer, “Ben iki buçuk yaşındaki o kıza, Türküler’e ne diyeceğim?” diye düşündü İlhan gdolayılürken.
Tokat Artova’da başlayan onurlu bir hayat, aydınlanma karşıtlarınca azap ile sonlandırılmıştı. Eşine, kızlarına, ağabeyine, akrabalarına düşkün, hoş yemekler yapan, briç oynayan, hem türkü hem klasik müzik seven, kendi eforuyla Rusça öğrenen, ömür dolu bir insan katledilmişti. Cürmü, ağabeyiyle bir arada bilimsel sosyalist yapıtların basılmasına öncülük etmekti.
Muzaffer İlhan Erdost’a göre iki İlhan vardı; “Biri, toprağın altında sonsuzluğu soluyan İlhan, biri de toprağın üstünde, her gün bizlerle bir arada büyüyen İlhan. Faşizme karşı, özgürlük ve bağımsızlık şuurumuzu ve direncimizi her gün bir daha güçlendiren İlhan.”
Ağır bedeller ödemek değerine yayımladıkları Marksist klasiklerle Türkiye’deki aydınlanma sürecine omuz vermiş olan Erdostlar daima sevgiyle ve minnetle anılacak!
*Turgut Uyar
ŞAİR NEDİM SOKAK
7 Kasım 1980 Cuma akşamı, Mamak Askeri Cezaevi C Blok, F Koğuşu’nda bunlar olurken Aşağı Ayrancı Şair Nedim Sokak’taki bir konutta İlhan’ın eşi Gül bir yandan üç gündür iştahsız olan iki buçuk yaşındaki kızı Türküler’e çorba içirmeye çalışıyor, bir yandan da minik elleri ile tuttuğu çıngırağın çıkardığı sese dikkat kesilmiş olan beş buçuk aylık kızı Alaz’ı gözlüyordu. Türküler kaşığı ittiriyor, daima ağlıyordu. birlikte doyasıya vakit geçirmenin tadına vardığı babasını üç gündür bakılırsamemek onu hırçınlaştırmıştı. Gül de özlemişti eşini, sevdiğini, yoldaşını. Birinci defa bu kadar farklı kalıyorlardı. Bu ortada sık sık kapı çalıyor, İlhan’ın ve Gül’ün yakınları birer birer akın ediyorlardı meskene İlhan’dan bir haber alabilme umuduyla.
4 Kasım sabahı, amcaları İsmail Erdost ile bir arada tabir vermek üzere emniyet müdürlüğüne bırakmışlardı İlhan’ı. Tabire çağrılma öne sürülen nedeni birinci baskısı 1970’te yapılmış ve çabucak sonrasında rastgele bir yasal kısıtlılık olmadan 12 Eylül’e kadar dört baskı yapmış olan Engels’in “Doğanın Diyalektiği” yapıtından meskende iki tane bulundurmaktı. Kitap yasak değildi ve bir yayıncının meskeninde iki tane bulunması doğaldı. Bundan dolayı, tabir verip kendisinden bir-iki gün evvel Emniyet Müdürlüğü’ne giden ve hâlâ orada tutulan ağabeyi Muzaffer Erdost ile bir arada çabucak salınıvericeklerini düşünüyorlardı.
5 ve 6 Kasım sabahı emniyet müdürlüğünden sıkıyönetim komutanlığına giderken İlhan su içme mazeretiyle kendilerini götüren polislerden rica etmiş, Gül’ün toplumsal hizmet uzmanı olarak çalıştığı Dışkapı SSK Hastanesi’nin önündeki büfeden Gül’ü aşağı çağırarak görüşmüştü. Polisler İlhan’ın ısmarladığı sodaları içerken İlhan daima Türküler ve Alaz’ı sormuş, “Gülüm merak etme, bize emniyette düzgün davranıyorlar, Sıkıyönetimde sözlerimizi verip çıkacağız” demişti. Gül, 7 Kasım sabahı da onları beklemişti ancak gelen giden olmamıştı. Akşam saatlerinde de aile dostları ve avukatları Halit Çelenk arayarak İlhan ve Muzaffer’in saat 17.00 civarında gözaltına alındıklarını söylemişti.
F KOĞUŞU
Yere yığılan İlhan’ı tutuklulardan birkaç kişi çabucak bir yatağa yatırdılar. Beş-on dakika daha sonra İlhan üst kısmı soyulmuş olarak Muzaffer’in yanındaki yatağa getirildi. İlhan iki ranza içinde sağ dizi üstüne çömeldi. Kolları sarktı, başı yavaşça öne düştü, yüzü soluk, ağzı yavaşça açıktı. Çabucak yatağa yatırdılar. Muzaffer “İlhan, İlhan!” diye seslendi. İlhan yanıtlamadı. Bakmadı da. Biri “Nabzı durmuş!” dedi. Yapay teneffüs ve kalp masajı denendi fakat artık yapılacak bir şey kalmamıştı.
Yayıncı İlhan Erdost, aldığı ağır darbeler daha sonrası gelişen beyin kanaması niçiniyle çabucak hemen otuz altı yaşındayken ağabeyinin gözleri önünde ölmüştü. İlhan’ı yatırıldığı battaniyenin köşelerinden tutarak götürdüler. Tarih 7 Kasım 1980 Cuma, saat 20.30 idi. Muzaffer, “Ben iki buçuk yaşındaki o kıza, Türküler’e ne diyeceğim?” diye düşündü İlhan gdolayılürken.
Tokat Artova’da başlayan onurlu bir hayat, aydınlanma karşıtlarınca azap ile sonlandırılmıştı. Eşine, kızlarına, ağabeyine, akrabalarına düşkün, hoş yemekler yapan, briç oynayan, hem türkü hem klasik müzik seven, kendi eforuyla Rusça öğrenen, ömür dolu bir insan katledilmişti. Cürmü, ağabeyiyle bir arada bilimsel sosyalist yapıtların basılmasına öncülük etmekti.
Muzaffer İlhan Erdost’a göre iki İlhan vardı; “Biri, toprağın altında sonsuzluğu soluyan İlhan, biri de toprağın üstünde, her gün bizlerle bir arada büyüyen İlhan. Faşizme karşı, özgürlük ve bağımsızlık şuurumuzu ve direncimizi her gün bir daha güçlendiren İlhan.”
Ağır bedeller ödemek değerine yayımladıkları Marksist klasiklerle Türkiye’deki aydınlanma sürecine omuz vermiş olan Erdostlar daima sevgiyle ve minnetle anılacak!
*Turgut Uyar