EsraBetül
Member
İkinci Yeni’nin kıymetli şairlerinden biri olan şair Turgut Uyar, vefatının 36. yılında anılıyor. Türk edebiyatına sayısız eser kazandıran ve “İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım” diye başlayan ‘Göğe Bakma Durağı’ şiiriyle herkese ‘göğü hatırlatan’ şair Turgut Uyar 22 Ağustos 1985’de hayatını yitirmişti.
Uyar, mutsuzluğu, umudu, ayrılığı, kavuşmayı, hasreti, hüznü lakin en hayli da insanı anlatan şiirleriyle tanındı.
İşte şiirleri ve hayatıyla usta şair Turgut Uyar…
TURGUT UYAR KİMDİR?
Hayri Beyefendi ile Fatma Hanım’ın oğlu olarak 4 Ağustos 1927’de Ankara’da dünyaya gelen Uyar, İstanbul ve Eskişehir’deki ilkokul senelerında manzumeler yazmaya başladı.
Uyar, Konya Askeri Ortaokulu ve Bursa Askeri Lisesi’nde aldığı eğitimin akabinde 1947’de Askeri Memurlar Okulu’ndan mezun oldu.
İşçi subayı olarak Posof’a tayin edilen şair, Terme Askerlik Şubesi ve akabinde üsteğmen olarak Kara Kuvvetleri Komutanlığı İşçi Dairesi Başkanlığı’nda çalıştı.
“YAD” ŞİİR YARIŞINDA İKİNCİLİK KAZANDI
Birinci şiiri “Yad” 1947’de Yedigün mecmuasında yayımlanan Uyar, Kaynak mecmuasının 1948’de açtığı şiir müsabakasında ikincilik kazandı.
Uyar’ın birinci kitabı “Arz-ı Hal” 1949’da, ikinci kitabı “Türkiyem” 1952’de, üçüncü kitabı “Dünyanın En Hoş Arabistanı” ise 1959’da okuyucuyla buluştu. Usta şairin birinci 2 kitabındaki şiirleri hece şiirinin ve Orhan Veli Kanık etkisinin algılandığı birinci devir şiirleri olarak bilindi.
“Arz-ı Hal” kitabında yer alan “Yalağuz” şiirinde, “yalnız” sözünü 18. yüzyıl Türkçesindeki karşılığıyla “yalağuz” olarak kullanan Uyar, şiirlerinde sık sık “kendini kalabalıkların ortasında yalnız hissetme” hissini işledi.
Kentleşme sürecinin birey üstündeki tesirlerine de şiirlerinde yer veren Uyar’ın 3. kitabında edebiyatseverlerin beğenisine sunduğu “Göğe Bakma Durağı” aldı şiir, çağdaş yapısı ve sesinin yanı sıra modernist yaklaşımlarla yeni imgeler kurma özelliğiyle beğeni topladı.
ŞİİRLERİNDE AŞK, AYRILIK VE MEVT TEMLERİNİ İŞLEDİ
Gerek öz gerekse biçim bakımından daima değişen, halk şiirinden divan şiirine geniş bir kültür birikimini pahalandıran Uyar, şiirlerinde aşk, ayrılık, vefat temlerini ve etraftan aldığı izlenimleri işledi.
Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Edip Cansever ve Cemal Süreya üzere şairlerin ortasında olduğu “İkinci Yeni” akımına katılan şairin “Efendimiz Acemilik” ve “Çıkmazın Güzelliği” üzere yazıları Türk şiirinin bir devrinin anlaşılmasında başvurulan temel metinler ortasına girdi.
Uyar, bir röportajında “İkinci Yeni” akımındaki şairlere ait “Biz mısra döktürmeye özenmedik. Bir durumu en yeterli anlatmak, birtakım bazı şiirden vazgeçmek kıymetine en güzel anlatmak, nasıl mümkünse onu denedik.” tabirini kullandı.
Turgut Uyar, Abdülhak Hamid Tarhan’dan Orhan Veli Kanık’a kadar geçen süreci, her şairin bir şiirini temel alarak incelemeye tabi tuttu. Kitap ve yazıları Varlık, Yeditepe, Pazar Postası, Dost, Değişim, Türk Lisanı, Yedigün, Kaynak, Şimdilik, Forum, Yeni Mecmua, Hürriyet Şov, Milliyet Sanat, Düşün, Devir ve Papirüs mecmualarında yayımlandı.
ŞİİRLERİ İNGİLİZCE, FRANSIZCA VE SIRPÇAYA ÇEVİRİ EDİLDİ
Hüseyin Cöntürk’ün çıkardığı “Dönem” isimli mecmuanın kurucuları içinde da yer alan Uyar’ın şiirleri İngilizce, Fransızca ve Sırpçaya da çeviri edildi.
Mecburî hizmetini tamamladıktan daha sonra ordudan ayrılan Uyar, Ankara’da, SEKA İrtibat Ofisi’nde ve Sanayi Bakanlığında memur olarak nazaranv yaptı ve emekli olduktan daha sonra İstanbul’a yerleşti.
Yezdan Şener ile birinci evliliğinden Semiramis, Şeyda ve Tunga isimli çocukları dünyaya gelen şairin, muharrir Tomris Uyar ile yaptığı ikinci evlilikten Turgut isimli dördüncü bir çocuğu daha oldu.
ÇEŞİTLİ MÜKAFATLAR ALDI
“Tütünler Islak” kitabı 1963 Yeditepe Şiir Armağanı’nı alan Uyar, Tomris Uyar ile Lucretius’tan yaptığı “Evrenin Yapısı” çevirisiyle 1975 Türk Lisan Kurumu Çeviri Ödülü’ne layık görüldü.
Şairin “Kayayı Delen İncir” isimli kitabı 1983 Behçet Necatigil Şiir Mükafatı, yeni şiirlerinin eklendiği ve tüm şiirlerini toplayan “Büyük Saat” yapıtı de 1984 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’ne bedel bulundu.
Toplam 9 şiir kitabına imza atan Uyar’ın bütün şiirleri 1984’te “Büyük Saat” kitabında bir ortaya getirildi.
İnceleme alanında “Bir Şiirden” ve tenkit kolunda “Sonsuz ve Öbürü” yapıtlarını de okuyucuyla buluşturan Uyar, 22 Ağustos 1985’te siroz hastalığından öldü.
Uyar, mutsuzluğu, umudu, ayrılığı, kavuşmayı, hasreti, hüznü lakin en hayli da insanı anlatan şiirleriyle tanındı.
İşte şiirleri ve hayatıyla usta şair Turgut Uyar…
TURGUT UYAR KİMDİR?
Hayri Beyefendi ile Fatma Hanım’ın oğlu olarak 4 Ağustos 1927’de Ankara’da dünyaya gelen Uyar, İstanbul ve Eskişehir’deki ilkokul senelerında manzumeler yazmaya başladı.
Uyar, Konya Askeri Ortaokulu ve Bursa Askeri Lisesi’nde aldığı eğitimin akabinde 1947’de Askeri Memurlar Okulu’ndan mezun oldu.
İşçi subayı olarak Posof’a tayin edilen şair, Terme Askerlik Şubesi ve akabinde üsteğmen olarak Kara Kuvvetleri Komutanlığı İşçi Dairesi Başkanlığı’nda çalıştı.
“YAD” ŞİİR YARIŞINDA İKİNCİLİK KAZANDI
Birinci şiiri “Yad” 1947’de Yedigün mecmuasında yayımlanan Uyar, Kaynak mecmuasının 1948’de açtığı şiir müsabakasında ikincilik kazandı.
Uyar’ın birinci kitabı “Arz-ı Hal” 1949’da, ikinci kitabı “Türkiyem” 1952’de, üçüncü kitabı “Dünyanın En Hoş Arabistanı” ise 1959’da okuyucuyla buluştu. Usta şairin birinci 2 kitabındaki şiirleri hece şiirinin ve Orhan Veli Kanık etkisinin algılandığı birinci devir şiirleri olarak bilindi.
“Arz-ı Hal” kitabında yer alan “Yalağuz” şiirinde, “yalnız” sözünü 18. yüzyıl Türkçesindeki karşılığıyla “yalağuz” olarak kullanan Uyar, şiirlerinde sık sık “kendini kalabalıkların ortasında yalnız hissetme” hissini işledi.
Kentleşme sürecinin birey üstündeki tesirlerine de şiirlerinde yer veren Uyar’ın 3. kitabında edebiyatseverlerin beğenisine sunduğu “Göğe Bakma Durağı” aldı şiir, çağdaş yapısı ve sesinin yanı sıra modernist yaklaşımlarla yeni imgeler kurma özelliğiyle beğeni topladı.
ŞİİRLERİNDE AŞK, AYRILIK VE MEVT TEMLERİNİ İŞLEDİ
Gerek öz gerekse biçim bakımından daima değişen, halk şiirinden divan şiirine geniş bir kültür birikimini pahalandıran Uyar, şiirlerinde aşk, ayrılık, vefat temlerini ve etraftan aldığı izlenimleri işledi.
Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Edip Cansever ve Cemal Süreya üzere şairlerin ortasında olduğu “İkinci Yeni” akımına katılan şairin “Efendimiz Acemilik” ve “Çıkmazın Güzelliği” üzere yazıları Türk şiirinin bir devrinin anlaşılmasında başvurulan temel metinler ortasına girdi.
Uyar, bir röportajında “İkinci Yeni” akımındaki şairlere ait “Biz mısra döktürmeye özenmedik. Bir durumu en yeterli anlatmak, birtakım bazı şiirden vazgeçmek kıymetine en güzel anlatmak, nasıl mümkünse onu denedik.” tabirini kullandı.
Turgut Uyar, Abdülhak Hamid Tarhan’dan Orhan Veli Kanık’a kadar geçen süreci, her şairin bir şiirini temel alarak incelemeye tabi tuttu. Kitap ve yazıları Varlık, Yeditepe, Pazar Postası, Dost, Değişim, Türk Lisanı, Yedigün, Kaynak, Şimdilik, Forum, Yeni Mecmua, Hürriyet Şov, Milliyet Sanat, Düşün, Devir ve Papirüs mecmualarında yayımlandı.
ŞİİRLERİ İNGİLİZCE, FRANSIZCA VE SIRPÇAYA ÇEVİRİ EDİLDİ
Hüseyin Cöntürk’ün çıkardığı “Dönem” isimli mecmuanın kurucuları içinde da yer alan Uyar’ın şiirleri İngilizce, Fransızca ve Sırpçaya da çeviri edildi.
Mecburî hizmetini tamamladıktan daha sonra ordudan ayrılan Uyar, Ankara’da, SEKA İrtibat Ofisi’nde ve Sanayi Bakanlığında memur olarak nazaranv yaptı ve emekli olduktan daha sonra İstanbul’a yerleşti.
Yezdan Şener ile birinci evliliğinden Semiramis, Şeyda ve Tunga isimli çocukları dünyaya gelen şairin, muharrir Tomris Uyar ile yaptığı ikinci evlilikten Turgut isimli dördüncü bir çocuğu daha oldu.
ÇEŞİTLİ MÜKAFATLAR ALDI
“Tütünler Islak” kitabı 1963 Yeditepe Şiir Armağanı’nı alan Uyar, Tomris Uyar ile Lucretius’tan yaptığı “Evrenin Yapısı” çevirisiyle 1975 Türk Lisan Kurumu Çeviri Ödülü’ne layık görüldü.
Şairin “Kayayı Delen İncir” isimli kitabı 1983 Behçet Necatigil Şiir Mükafatı, yeni şiirlerinin eklendiği ve tüm şiirlerini toplayan “Büyük Saat” yapıtı de 1984 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’ne bedel bulundu.
Toplam 9 şiir kitabına imza atan Uyar’ın bütün şiirleri 1984’te “Büyük Saat” kitabında bir ortaya getirildi.
İnceleme alanında “Bir Şiirden” ve tenkit kolunda “Sonsuz ve Öbürü” yapıtlarını de okuyucuyla buluşturan Uyar, 22 Ağustos 1985’te siroz hastalığından öldü.