EliteDizqn
Active member
Muhafazakârların bilimsel olguları reddetme mümkünlüğünün yüksek olmasının altında ne yatıyor olabilir? Bristol Üniversitesi’nden bilişsel psikolog Stephen Lewandowsky ve Zurich Üniversitesi’nden bilişsel psikolog Klaus Oberauer, “Bilim dünyasının temelinde yatan prensipler muhafazakârların dünya görüşleri için bir tehdit oluşturuyor olabilir mi” sorusuna cevap bulmak emeliyle geniş kapsamlı iki çalışma yürüttüler.
Bilimin şu iki temel özelliğine odaklandılar:
– Bilimsel çalışmaları yönlendiren normlar ve unsurlar.
– İnsanoğlunun cihanın merkezi olmadığını anlamamıza yol açan bilimsel ilerlemenin tarihi.
Sosyolog Robert Merton 1942 yılında bilimin emelini şöyleki tanımlıyordu: “Bilimsel araştırmaların sonuçları bilim dünyasının ortak malıdır. Bu evrensellik kuralı; bilginin ırk, sınıf, ulus yahut siyasi pürüz tanımadığını söyler. Tarafsızlık unsuruna bakılırsa bilim insanları araştırmalarını bilimsel ilerlemeye katkı sağlayacak biçimde yürütmelidir, şahsi çıkarlarına hizmet etmesi için değil.”
Ne var ki bu kurallar standart muhafazakâr niyet ile uyuşmaz. Muhafazakârlık milliyetçilik ve vatanseverlik ile ilgilidir; bunun karşılığında da işbirliğine dayanan memleketler arası dayanışma feda edilir. Ayrıyeten tarafsızlık kavramı da mülkiyet haklarına toz kondurmayan muhafazakâr görüşe karşıttır.
DİNİ MUHAFAZAKÂRLIK VE BİLİM
Bilim, etrafımızdaki dünyayı anlamamızı sağlarken dini muhafazakârlığın temel dogmalarıyla da çelişir. Musevi-Hıristiyan dünya görüşünün merkezinde insanın olağan dışılığı yatar; insan Tanrı’nın imajının bir yansımasıdır. Öteki canlılardan ve tabiatın kendisinden farklı yere sahiptir.
halbuki yüzsenelerdır süregelen bilimsel çalışmalar, insanoğlunun sıra dışılığının ve ayrıcalıklı pozisyonunun altını oymakta. Artık biliyoruz ki gezegenimiz yaradılışın merkezi değil, cihandaki sayısız galaksilerin içinde küçücük bir nokta.
ZEKÂNIN KALITSALLIĞI
Lewandowsky ve Oberauer, bilimin temel normları ve insanın cihanın merkezinde olduğu anlayışının muhafazakârlığı bilimi reddetme noktasına nasıl getirdiğini araştırmak için iki geniş kapsamlı araştırma yürüttü. Bu çalışmaya 1.000 Amerikalı denek katıldı.
Çalışma üç bilimsel husus üzerine oturtuldu: İklim değişikliği, aşılar ve zekânın kalıtsallığı. Birinci ikisinin seçilme sebebi ABD’de siyasetin sağ kanadında yer alanların bu iki mevzuyu reddetme mümkünlüğünün yüksek olmasıydı. Üçüncü mevzunun seçilme sebebi ise sol kanattakilerin eğitim üzere dış etmenlerin zekâyı artırabileceğine olan inançlarıydı. Muhafazakârlar ise zekânın doğuştan gelen bir özellik olduğu algısına sahip olduklarından, zekânın değişebilirliğine inanmıyorlardı.
Bugünkü bilimsel araştırmalara nazaran şahıslar içindeki zekâ farklılığında kalıtsallığın tesiri yüzde 50 civarında. Liberallere (ABD’de siyasi spektrumun sol kanadında yer alanlar) nazaran bu kabul edilemez bir oran; çünkü zekâ büyük ölçüde yetişme şartlarına bağlı olarak şekillenir. Fakat muhafazakârlar bu orandan pek de rahatsız olmazlar.
ARAŞTIRMALARIN SONUÇLARI
Bu iki çalışmadan elde edilen sonuçlar çok netti: Muhafazakârlar bilimsel normları ve unsurları kabule yanaşmıyorlardı. Öteki bir deyişle siyasi spektrumun sağ kanadını temsil edenler bilim dünyası ile temelde aksi düşüyordu.
Bilimsel normları ve prensipleri kabul edenlerin ise aşılara karşı olmadıkları ve iklim değişikliği ile çabanın gerekliliğine inandıkları ortaya çıktı. Öteki bir deyişle bilim dünyasını bütün olarak kucaklayanlar, bilimsel bulgulara da karşı çıkmıyorlardı.
Bu iki çalışma, muhafazakârların liberallere kıyasla bilimi neden daha fazla reddettiklerini açıklıyor. Bu reddedişin temelinde sadece bilimsel olgularla siyasi çıkarların çatışması yatmıyor; muhafazakârlığın bilimin ruhuyla aykırı düşmesi yatıyor.
Bilimin şu iki temel özelliğine odaklandılar:
– Bilimsel çalışmaları yönlendiren normlar ve unsurlar.
– İnsanoğlunun cihanın merkezi olmadığını anlamamıza yol açan bilimsel ilerlemenin tarihi.
Sosyolog Robert Merton 1942 yılında bilimin emelini şöyleki tanımlıyordu: “Bilimsel araştırmaların sonuçları bilim dünyasının ortak malıdır. Bu evrensellik kuralı; bilginin ırk, sınıf, ulus yahut siyasi pürüz tanımadığını söyler. Tarafsızlık unsuruna bakılırsa bilim insanları araştırmalarını bilimsel ilerlemeye katkı sağlayacak biçimde yürütmelidir, şahsi çıkarlarına hizmet etmesi için değil.”
Ne var ki bu kurallar standart muhafazakâr niyet ile uyuşmaz. Muhafazakârlık milliyetçilik ve vatanseverlik ile ilgilidir; bunun karşılığında da işbirliğine dayanan memleketler arası dayanışma feda edilir. Ayrıyeten tarafsızlık kavramı da mülkiyet haklarına toz kondurmayan muhafazakâr görüşe karşıttır.
DİNİ MUHAFAZAKÂRLIK VE BİLİM
Bilim, etrafımızdaki dünyayı anlamamızı sağlarken dini muhafazakârlığın temel dogmalarıyla da çelişir. Musevi-Hıristiyan dünya görüşünün merkezinde insanın olağan dışılığı yatar; insan Tanrı’nın imajının bir yansımasıdır. Öteki canlılardan ve tabiatın kendisinden farklı yere sahiptir.
halbuki yüzsenelerdır süregelen bilimsel çalışmalar, insanoğlunun sıra dışılığının ve ayrıcalıklı pozisyonunun altını oymakta. Artık biliyoruz ki gezegenimiz yaradılışın merkezi değil, cihandaki sayısız galaksilerin içinde küçücük bir nokta.
ZEKÂNIN KALITSALLIĞI
Lewandowsky ve Oberauer, bilimin temel normları ve insanın cihanın merkezinde olduğu anlayışının muhafazakârlığı bilimi reddetme noktasına nasıl getirdiğini araştırmak için iki geniş kapsamlı araştırma yürüttü. Bu çalışmaya 1.000 Amerikalı denek katıldı.
Çalışma üç bilimsel husus üzerine oturtuldu: İklim değişikliği, aşılar ve zekânın kalıtsallığı. Birinci ikisinin seçilme sebebi ABD’de siyasetin sağ kanadında yer alanların bu iki mevzuyu reddetme mümkünlüğünün yüksek olmasıydı. Üçüncü mevzunun seçilme sebebi ise sol kanattakilerin eğitim üzere dış etmenlerin zekâyı artırabileceğine olan inançlarıydı. Muhafazakârlar ise zekânın doğuştan gelen bir özellik olduğu algısına sahip olduklarından, zekânın değişebilirliğine inanmıyorlardı.
Bugünkü bilimsel araştırmalara nazaran şahıslar içindeki zekâ farklılığında kalıtsallığın tesiri yüzde 50 civarında. Liberallere (ABD’de siyasi spektrumun sol kanadında yer alanlar) nazaran bu kabul edilemez bir oran; çünkü zekâ büyük ölçüde yetişme şartlarına bağlı olarak şekillenir. Fakat muhafazakârlar bu orandan pek de rahatsız olmazlar.
ARAŞTIRMALARIN SONUÇLARI
Bu iki çalışmadan elde edilen sonuçlar çok netti: Muhafazakârlar bilimsel normları ve unsurları kabule yanaşmıyorlardı. Öteki bir deyişle siyasi spektrumun sağ kanadını temsil edenler bilim dünyası ile temelde aksi düşüyordu.
Bilimsel normları ve prensipleri kabul edenlerin ise aşılara karşı olmadıkları ve iklim değişikliği ile çabanın gerekliliğine inandıkları ortaya çıktı. Öteki bir deyişle bilim dünyasını bütün olarak kucaklayanlar, bilimsel bulgulara da karşı çıkmıyorlardı.
Bu iki çalışma, muhafazakârların liberallere kıyasla bilimi neden daha fazla reddettiklerini açıklıyor. Bu reddedişin temelinde sadece bilimsel olgularla siyasi çıkarların çatışması yatmıyor; muhafazakârlığın bilimin ruhuyla aykırı düşmesi yatıyor.
Yükleniyor…
theconversation.com