EsraBetül
Member
Konuk Yazar- Necmi Sönmez
çabucak hemen yazılmamış olan sanat tarihimizde kıymetli bir kilometre taşı olan Koman, 17 Haziran 1921’de Edirne’de esaslı, aydın bir ailenin üyesi olarak doğdu. Babası hekim, annesi sanata kültüre düşkün iki lisan bilen bir hanımdı. İki kardeşiyle birlikte geçen memnun çocukluk ve birinci gençlik yılları, 17 yaşında tüberküloza yakalandığı için gölgelenir. Tedavi maksadıyla geldiği İstanbul’da epey âlâ desen çizdiği için 1941’de Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Bölümü’ne öğrenci olarak kabul edilir. Burada evvel Léopold Lévy’nin öğrencisi olur. Fakat şekillendirme konusundaki mahareti heykel kısmındaki hocaların ilgisini çeker. 1942’de heykel kısmına geçen genç sanatçı burada hayatının dönüm noktası olacak olan üç kıymetli sanatkarla birlikte çalışır. Bunlar Rudolf Belling, Haydi Bara ve Zühtü Müridoğlu’dur.
Heykel Bölümü’nü birincilikle bitirdiği için 1948 sonunda kazandığı devlet bursuyla Paris’e giden Koman, burada tahminen de hayatının tamamına istikamet verecek değerli bir karar alır. Müzeleri gezip eksik görsel külçeşidini tamamlarken o devir Paris’te yeni yeni şekillenmeye başlayan soyut sanat oluşumlarını takip eder. Fransız başkentindeki sanatsal oluşumları yakından izleyip klasik bir eğitim almak yerine o sırada Paris’te bulunan arkadaşıyla, birlikte bir atölye kiralayarak burada çalışmaya başlar. Kendisinin tabiriyle yüzlerce desen çizip üstündeki pası attıktan“ daha sonra birbirinden farklı deneylere girerek o yılların öncü sanat eğilimlerini ortaya çıkaran soyut heykeller gerçekleştirir. Bu çalışmalar 1949’dan itibaren Paris’te Salon des Réalités des Nouvelles başta olmak üzere kıymetli stantlarda gösterilir, Fransız sanat ortamının ilgisini çeker. Kimdir bu genç Türk sanatçı? İşte bu soru, Koman’ı Koman yapan dürtünün, vaktin ruhunu” yakalayarak onu şekillendirmenin, öncü sanatçı olmanın altını çizer.
Genç Türk sanatçı arkadaşları Türk sanatına kübizm korsesini geçiren André Lhote Atölyesi’nde kokuşmuş formlarla ilgilenirken, Robert Jacobsen, André Bloc, Edgard Pillet, Victor Vasarely üzere periyodun öncü sanatkarlarıyla arkadaşlık kurarak o senelerda Paris’te esen özgürlük, deher neysellik kalbine doldurur. Koman’ın 1951’de İstanbul’a geri dönene kadar gerçekleştirdiği çalışmaları eşsiz kılan, onun Türk sanatını 1950 daha sonrasında “Çağdaş Sanat”a yönlendiren olağanüstü gayretidir. Nasıl Zeki Kocamemi, Ali Çelebi 1920’lerdeki uğraşlarıyla “Yerel Modernizm” tohumlarını sanat ortamına atmışlarsa, Koman da 1951-1958 içindeki çalışmalarıyla Yeni Dönem’in kapısını aralayan alışılmadık bir yaratıcı olarak periyoda damgasını vurmuştur.
Nasıl başardı?
Koman 1953’te akademi müdürü Nejat Sirel’nin dayanağıyla Heykel Bölümü’nde Demir Atölyesi’ni kurdu. Burada kendi uğraşıyla öğrendiği sıcak ve soğuk kaynak teknikleriyle hem hocaların (Bara, Müridoğlu), birebir vakitte öğrencilerin (Aloş, Kuzgun Acar) tıpkı vakitte arkadaşlarının (Şadi Çalık, Sadi Öziş) alışılmadık heykeller yapmalarını sağladı. Bu atölyeden hem Türkiye’nin birinci tasarım mobilyalarını üreten Kare Metal Atölyesi tıpkı vakitte São Paulo, Venedik biennallerinde Türkiye’ye birinci milletlerarası muvaffakiyetler getiren yapıtlar çıktı. Koman çabucak hemen tam olarak kavranamamış olan katkılarıyla Türk sanatından bir periyodu kapatarak yenisini açmayı başardı.
Türk, Fransız ve İsveç kültürlerinin birleşimi olan hayatıyla örnek bir sanatçı portresi çizen Koman, 30.12.1986’da tüberkülozdan vefat etti. Külleri Baltık Denizi’ne savrulsa da yaratıcı niyet ve deneyleri İlhan Koman Kültür ve Sanat Vakfı’nın eforlarıyla günümüzde de bizi büyülemeye devam ediyor. l Düsseldorf
çabucak hemen yazılmamış olan sanat tarihimizde kıymetli bir kilometre taşı olan Koman, 17 Haziran 1921’de Edirne’de esaslı, aydın bir ailenin üyesi olarak doğdu. Babası hekim, annesi sanata kültüre düşkün iki lisan bilen bir hanımdı. İki kardeşiyle birlikte geçen memnun çocukluk ve birinci gençlik yılları, 17 yaşında tüberküloza yakalandığı için gölgelenir. Tedavi maksadıyla geldiği İstanbul’da epey âlâ desen çizdiği için 1941’de Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Bölümü’ne öğrenci olarak kabul edilir. Burada evvel Léopold Lévy’nin öğrencisi olur. Fakat şekillendirme konusundaki mahareti heykel kısmındaki hocaların ilgisini çeker. 1942’de heykel kısmına geçen genç sanatçı burada hayatının dönüm noktası olacak olan üç kıymetli sanatkarla birlikte çalışır. Bunlar Rudolf Belling, Haydi Bara ve Zühtü Müridoğlu’dur.
Heykel Bölümü’nü birincilikle bitirdiği için 1948 sonunda kazandığı devlet bursuyla Paris’e giden Koman, burada tahminen de hayatının tamamına istikamet verecek değerli bir karar alır. Müzeleri gezip eksik görsel külçeşidini tamamlarken o devir Paris’te yeni yeni şekillenmeye başlayan soyut sanat oluşumlarını takip eder. Fransız başkentindeki sanatsal oluşumları yakından izleyip klasik bir eğitim almak yerine o sırada Paris’te bulunan arkadaşıyla, birlikte bir atölye kiralayarak burada çalışmaya başlar. Kendisinin tabiriyle yüzlerce desen çizip üstündeki pası attıktan“ daha sonra birbirinden farklı deneylere girerek o yılların öncü sanat eğilimlerini ortaya çıkaran soyut heykeller gerçekleştirir. Bu çalışmalar 1949’dan itibaren Paris’te Salon des Réalités des Nouvelles başta olmak üzere kıymetli stantlarda gösterilir, Fransız sanat ortamının ilgisini çeker. Kimdir bu genç Türk sanatçı? İşte bu soru, Koman’ı Koman yapan dürtünün, vaktin ruhunu” yakalayarak onu şekillendirmenin, öncü sanatçı olmanın altını çizer.
Genç Türk sanatçı arkadaşları Türk sanatına kübizm korsesini geçiren André Lhote Atölyesi’nde kokuşmuş formlarla ilgilenirken, Robert Jacobsen, André Bloc, Edgard Pillet, Victor Vasarely üzere periyodun öncü sanatkarlarıyla arkadaşlık kurarak o senelerda Paris’te esen özgürlük, deher neysellik kalbine doldurur. Koman’ın 1951’de İstanbul’a geri dönene kadar gerçekleştirdiği çalışmaları eşsiz kılan, onun Türk sanatını 1950 daha sonrasında “Çağdaş Sanat”a yönlendiren olağanüstü gayretidir. Nasıl Zeki Kocamemi, Ali Çelebi 1920’lerdeki uğraşlarıyla “Yerel Modernizm” tohumlarını sanat ortamına atmışlarsa, Koman da 1951-1958 içindeki çalışmalarıyla Yeni Dönem’in kapısını aralayan alışılmadık bir yaratıcı olarak periyoda damgasını vurmuştur.
Nasıl başardı?
Koman 1953’te akademi müdürü Nejat Sirel’nin dayanağıyla Heykel Bölümü’nde Demir Atölyesi’ni kurdu. Burada kendi uğraşıyla öğrendiği sıcak ve soğuk kaynak teknikleriyle hem hocaların (Bara, Müridoğlu), birebir vakitte öğrencilerin (Aloş, Kuzgun Acar) tıpkı vakitte arkadaşlarının (Şadi Çalık, Sadi Öziş) alışılmadık heykeller yapmalarını sağladı. Bu atölyeden hem Türkiye’nin birinci tasarım mobilyalarını üreten Kare Metal Atölyesi tıpkı vakitte São Paulo, Venedik biennallerinde Türkiye’ye birinci milletlerarası muvaffakiyetler getiren yapıtlar çıktı. Koman çabucak hemen tam olarak kavranamamış olan katkılarıyla Türk sanatından bir periyodu kapatarak yenisini açmayı başardı.
Türk, Fransız ve İsveç kültürlerinin birleşimi olan hayatıyla örnek bir sanatçı portresi çizen Koman, 30.12.1986’da tüberkülozdan vefat etti. Külleri Baltık Denizi’ne savrulsa da yaratıcı niyet ve deneyleri İlhan Koman Kültür ve Sanat Vakfı’nın eforlarıyla günümüzde de bizi büyülemeye devam ediyor. l Düsseldorf