EsraBetül
Member
Merkez Sur ilçesinde, tarihi İçkale’nin kuzeydoğu köşesinde yer alan ve Romalılar tarafınca milattan daha sonra 4’üncü yüzyılda idare kilisesi olarak inşa edilen Saint George Kilisesi, 2020’de onarıma alındı. Daha evvel de sanat galerisi olarak hizmet verilen 1600 yıllık kilise, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nca onarımının tamamlanmasıyla bir daha sanat galerisi olarak hizmet verecek. Geçen yıl Eylül ayında onarım çalışmasına başlayan takımlar, kubbe ve dam örtüsünde birtakım kısımlarını tamir ederek, yalıtım uyguladı ve derzleri yeniledi. Yapının yakın etrafına nazaran, alt kotta kalması niçiniyle oluşan su kaynaklı sorunları, drenaj sistemiyle tahlile kavuşturuldu. Büyükşehir Belediyesi, tarihi yapının gece estetik görünmesini sağlamak için bahçenin yerine ve kilisenin muhakkak kısımlarına spot ışıklar yerleştirdi.
‘KARA PAPAZ’ VE ‘HIZIR İLYAS’ KİLİSESİ OLARAK DA BİLİNİYOR
Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Amida Höyük Hafriyat Lideri Prof. Dr. İrfan Yıldız, Saint George Kilisesi’nin, Diyarbakır’da idare merkezinde bakılırsav yapanların ibadet ettiği kilise olduğunu ve ‘Hızır İlyas Kilisesi’ olarak da bilindiğini kaydetti. Yıldız, “Bu kilise, Diyarbakır’da idare merkezinde bakılırsav yapanların ibadet ettiği kilisedir. Saint George, ‘Kara Papaz Kilisesi’ olarak isimlendiriliyor. Nam-ı öbür ‘Hızır İlyas Kilisesi’dir. Bu kilise, Roma’nın 380 yılında Hristiyanlığı resmi lisan olarak kabul etmesinden daha sonra inşa edilmiş. Muhtemelen 4’üncü yüzyılın sonlarına gerçek inşa edilmiş, diyebiliriz. Kentin yöneticisi, İçkale’de idare merkezinde misyon yapan memurların ibadetlerini yaptığı kilisedir. Roma periyodunda kullanıldığı üzere Bizans devrinde de kullanılmaya devam edilmiştir. Diyarbakır’ın İslam orduları tarafınca fethedilmesiyle birlikte artık yapının kilise fonksiyonu sona ermiştir” dedi.
‘DÖNEMİN BÜTÜN İZLERİNİ ÜZERİNDE BARINDIRIYOR’
Kilisenin Artuklular periyodunda de medrese olarak kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldız, “Ön kısmında Artuklular tarafınca eklenen yere baktığımızda, ortasındaki havuzla birlikte ele aldığımız vakit buranın Artuklu devrinde muhtemelen medrese olarak kullanıldığını söyleyebiliriz. Bu kilise, değerli bir kilise. Birinci etapta bazilikal plan şemasında inşa edilmiş, ondan sonrasındaki periyotta bu günkü haline dönüştürülmüştür. Bilhassa kubbesine dikkat ettiğimizde tam dairesel değil eliptik bir kubbeye sahip olduğunu görüyoruz. Bu kiliseler Hıdırellez geleneğinden dolayı genelde apsislerindeki açıklık daha büyük olarak ele alınır, tabiata açılır. Bu kilisede de tıpkı şeyi görüyoruz. Kilise Diyarbakır’da birinci inşa edilen kiliselerden biri olması, idare kilisesi olması ve devrin bütün izlerini üzerinde barındırması noktasında kıymet arz ediyor. beraberinde ön kısımda Artuklu periyodunda eklenen öteki kısımda gerek mimari gerek plan şeması gerek form olarak bu kilisenin naos kısmıyla beraberlik göstermesi bakımından değer arz ediyor” diye konuştu.
‘KARA PAPAZ’ VE ‘HIZIR İLYAS’ KİLİSESİ OLARAK DA BİLİNİYOR
Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Amida Höyük Hafriyat Lideri Prof. Dr. İrfan Yıldız, Saint George Kilisesi’nin, Diyarbakır’da idare merkezinde bakılırsav yapanların ibadet ettiği kilise olduğunu ve ‘Hızır İlyas Kilisesi’ olarak da bilindiğini kaydetti. Yıldız, “Bu kilise, Diyarbakır’da idare merkezinde bakılırsav yapanların ibadet ettiği kilisedir. Saint George, ‘Kara Papaz Kilisesi’ olarak isimlendiriliyor. Nam-ı öbür ‘Hızır İlyas Kilisesi’dir. Bu kilise, Roma’nın 380 yılında Hristiyanlığı resmi lisan olarak kabul etmesinden daha sonra inşa edilmiş. Muhtemelen 4’üncü yüzyılın sonlarına gerçek inşa edilmiş, diyebiliriz. Kentin yöneticisi, İçkale’de idare merkezinde misyon yapan memurların ibadetlerini yaptığı kilisedir. Roma periyodunda kullanıldığı üzere Bizans devrinde de kullanılmaya devam edilmiştir. Diyarbakır’ın İslam orduları tarafınca fethedilmesiyle birlikte artık yapının kilise fonksiyonu sona ermiştir” dedi.
‘DÖNEMİN BÜTÜN İZLERİNİ ÜZERİNDE BARINDIRIYOR’
Kilisenin Artuklular periyodunda de medrese olarak kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldız, “Ön kısmında Artuklular tarafınca eklenen yere baktığımızda, ortasındaki havuzla birlikte ele aldığımız vakit buranın Artuklu devrinde muhtemelen medrese olarak kullanıldığını söyleyebiliriz. Bu kilise, değerli bir kilise. Birinci etapta bazilikal plan şemasında inşa edilmiş, ondan sonrasındaki periyotta bu günkü haline dönüştürülmüştür. Bilhassa kubbesine dikkat ettiğimizde tam dairesel değil eliptik bir kubbeye sahip olduğunu görüyoruz. Bu kiliseler Hıdırellez geleneğinden dolayı genelde apsislerindeki açıklık daha büyük olarak ele alınır, tabiata açılır. Bu kilisede de tıpkı şeyi görüyoruz. Kilise Diyarbakır’da birinci inşa edilen kiliselerden biri olması, idare kilisesi olması ve devrin bütün izlerini üzerinde barındırması noktasında kıymet arz ediyor. beraberinde ön kısımda Artuklu periyodunda eklenen öteki kısımda gerek mimari gerek plan şeması gerek form olarak bu kilisenin naos kısmıyla beraberlik göstermesi bakımından değer arz ediyor” diye konuştu.