EsraBetül
Member
Volkan ErkanMedea’ya göre Ahlak oyunundan Şenay Gürler ve Metin Akdülger
Koronavirüs salgını ve birlikteinde gelen kısmi ve tam kapanmalardan en çok hasar bakılırsan dallardan biri kültür-sanat dalı. Kesimin ne kadar kırılgan olduğu bir defa daha ortaya çıktı.
Türkiye’de kapanma süreci farklı etaplarla yaklaşık 18 ay sürdü ve yeniden kapanma olup olmayacağı konusunda belirsizlik sürüyor.
Yaz aylarının başından bu yana kültür-sanat dalı yavaş yavaş açılmaya başlasa da, dal çalışanları Avrupa’da koronavirüsün Omicron varyantıyla başlayan yeni kapanma dalgalarının Türkiye’yi de etkileyeceğinden tasa duyuyor.
Araştırmacılar, kooperatifler, sanatkarlar ve kesimde çalışanlar BBC Türkçe‘ye, kültür-sanat dünyasında pandemi sürecinin tesirlerini, mevcut durumu ve dalın epey da duyulmayan kıssalarını anlattı.
KÜLTÜR–SANAT BÖLÜMÜNDE HÜR ÇALIŞANLAR
Pandemi devri, sanatkarlar ve kültür sanat kurumlarında istihdam edilen profesyoneller için güçlü bir müddetç.
İşletmelerin kapanması niçiniyle işlerini kaybedenler oldu.
Araştırmacı Eda Yiğit’in 150 sanatkarın iştirakiyle yaptığı “Prekaryanın Görünmeyen Öznelerı: Pandemi Periyodunda Sanatçılar” isimli çalışmasına bakılırsa sanatkarların yüzde 43’ü bu vakitte 2 bin TL ve altı gelir grubundaydı, yani açlık hududunun altında yaşıyordu. Yüzde 80’i de öbür işlerde çalışmak zorunda kaldı.
Pandemi, bölümün görünmeyen lakin sayıca istihdamın büyük bir kısmını oluşturan kayıtsız çalışanları için bilhassa yıkıcı oldu, epey sayıda kişi diğer dallara yönelmek zorunda kaldı. Fakat bu çalışanlar ekseriyetle sigortasız ve rastgele bir kuruma bağlı olmadan çalıştığı için bilgi ve örnekleri saptamak fazlaca güç.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Araştırması kapsamında elde ettiği kültür iktisadı ve kültürel istihdam istatistiklerine göre 2020 yılında kültürel istihdam bundan evvelki yıla göre yüzde 6,2 azaldı. Yani kültür sanat dalının pandemi sürecinde yaklaşık 40 bin kişiyi kaybettiği iddia ediliyor.
Fakat bu alanda araştırma yapanlar aslında kültür sanat kesiminde kaç kişi çalıştığının bilinmediği, bu datanın aldatıcı olduğu ve aslında işini kaybetmiş olanların sayısının hayli daha yüksek olabileceğini öne sürüyor.
KREKSA Kültür Sanat Araştırmaları’nın kurucusu Dr. Funda Lena’nın pandeminin çeşitli kültür dallarındaki bağımsız sanatçı ve kültür profesyonellerinin ekonomik olarak nasıl etkilendiğini saptamak üzere yaptığı araştırma, iştirakçilerin yüzde 63’ünün ömür standartlarını koruyabilmek için hemen maddi takviyeye gereksinim duyduğunu gösterdi.
Biroldukca çalışanın ise tezgâhtarlık, tarım ve hayvancılık, pazarlama, fabrika personelliği, sürücülük, emlakçılık ve nakliye üzere öteki dallara yöneldiğini belirlendi.
35 yıldır tiyatrolarda ışık ve ses teknisyenliği ve oyunculuk yapan Ümit Eşitmez, pandemi öncesinde tiyatro bölümünde, 5 ila 10 bin içinde hür çalışan teknisyenin, sahne gerisinde rastgele bir kuruma bağlı olmadan ve iş teminatı verilmeden çalıştığını anlatıyor.
Getty Images
Eşitmez, pandemi devrinde bu çalışanların ödenek alamaması ve devlet takviyesinden yararlanamamasından dolayı bölümün fazlaca önemli sayıda teknisyen kaybettiğini söylüyor ve ekliyor:
“Tiyatroda teknik çalışanların aslına bakarsan yanlışsız dürüst iş tarifi yok. Sendikamız yok, ardımızda resmi bir kurum yok. Beşerler bu süreçte fazlaca sıkıntı durumda kaldı ve haklarını savunamadı. Ben şanslı olanlardanım, özel tiyatrolarda yine çalışmaya başladım ve dönemimiz yavaş yavaş başlıyor. Şu an yalnızca yaşamaya çalışıyoruz, nefes almaya çalışıyoruz.”
Merve Eryürük ise müzik bölümünde çalışıyor ve Covid-19 devrinde müzik sanayisinde kaç kişinin çalıştığını ve çalışma şartlarını anlamak üzere 6 bin kişinin katıldığı “Müzik Platformu” isimli bir web anketi çalışması gerçekleştirdi.
Anketin neticelerina göre Türkiye müzik sanayisinde çalışanların yüzde 69’u toplumsal garantisiz çalışıyor ve rastgele bir kuruma üyelikleri yok.
Eryürük, müzik sanayisinde fazlaca sayıda günlük ve sigortasız çalışan olduğunu lakin resmi kurumların yaptığı anket çalışmalarında bu bireylerin sayılmadığını anlatıyor ve devam ediyor:
Eryürük, sigorta mevzuatının güzelleştirilmesi, kültür sanat mesleklerinin resmi merciler tarafınca tanınacak duruma getirilmesi, pandemi sürecinde mesleğini icra edemeyenlere maddi takviyelerin sağlanması gerektiğini, aksi taktirde kültür sana dalı açısından da telafisi olmayan süreçlerin devam edeceğini söylüyor.
KÜLTÜR–SANAT DALINA NE KADAR TAKVİYE VERİLDİ?
Kültür ve Turizm Bakanlığı, pandemi sürecinde sanatkarlar ve kültür sanat kurumları için çeşitli takviye faaliyetlerinde bulundu.
Sağlanan dayanağın giderek artırıldığını belirten Kültür ve Turizm Bakanlığı, pandemi periyodunda müzik, yayıncılık ve hoş sanatlar üzere alanlarda toplam 274 projeye 111.007.294 TL maddi dayanak sağlandığını, 2020-21 içinde 328 özel tiyatro projesine toplam 12.000.000 TL, 2021-22 devrinde ise 428 özel projeye 13.500.000 TL kadar dayanak verildiğini deklare etti.
“Müzik Susmasın” üzere takviye programları yardımıyla de kesim çalışanlarına her ay net 1000 TL, 3 ay boyunca toplam 3000 TL takviye verildiğini deklare etti.
Fakat bir fazlaca kesim çalışanı bu takviyeleri yetersiz bulduğunu belirtti, hür çalışanlar ise bu dayanaktan faydalanamadıklarını anlattı.
Sahne dizayncısı Serdar Geren pandemiden hemilk evvel Rast Tiyatrosu’nun bir opera projesinde sanat danışmanlığı yaptığı, gelecek için epey umutlu olduğu ve Avrupa turnesine hazırlandığını anlattı. Pandeminin başlamasıyla projenin iptal edildiğini söyleyen Geren, bu süreçte devletten rastgele bir takviye alamadığını, birinci etapta konutta çocuğuna baktığını, akabinde set amirliği, reklamcılık ve pazarcılık yaptığını söylüyor, fakat ekonomik kriz yüzünden hayli zorlandığını anlatıyor ve devam ediyor:
“Şimdi Diyarbakır’dan getirdiğim mahallî eserleri İstanbul’da Adalar’da kurulan pazarlarda satıyorum. Artık son noktadayız. Şayet vize alabilirsek Avrupa’ya mülteci olarak gitmeyi düşünüyoruz. Gidip öbür bir ülkede kampta yaşayıp mülteci olmayı tercih ederim şu anda.”
‘HAYATTAN NE İSTEDİĞİMİ SORGULAMAYA BAŞLADIM’
Kültür-sanat kesiminin ortasında bulunan opera sanatkarından, ışık tasarımcısına, müze rehberinden gece kulübü yöneticisine kadar hayli sayıda insan olumsuz etkilendi, hayat kararlarını gözden geçirdi.
Konservatuvar öğrencisi ve opera sanatkarı Sebla Layiç, pandemi periyodunda prömiyeri Ankara’da yapılacak yapımının iptal edilmesiyle bir giysi mağazasında çalışmak zorunda kaldığını, bunun epeyce üzücü olduğu ve hayattan ne istediğini sorgulamasına sebep olduğunu, lakin çabucak hemen pes etmediğini söylüyor ve devam ediyor:
“Pandemi sürecinde bu ülkede opera icra etmek sanki mecnun işi mi, sanki öteki bir şeye yönelmeli miyim diye fazlaca düşündüm lakin hangi platformda olursa olsun hayalimin peşinden gideceğim.”
Pandemi başladığında İstanbul’da elektronik müzik çalan bir gece kulübünün başında çalışan Tacettin Öztürk ise 2020 Mart ayında kapanmaların başlamasıyla işinin durduğu, hem ruhsal tıpkı vakitte ekonomik olarak epeyce kuvvetli bir surece girdiğini anlatıyor. Öztürk, bu sürecin getirdiği belirsizliklerden dolayı uzun yılladır yaşadığı İstanbul’dan doğduğu kent Mersin’e dönmeye karar verdiğini ve bir sera kurarak muz yetiştiriciliğine başladığını söylüyor.
Öztürk, İstanbul’u ve yaptığı işleri özlediğini lakin iklimi ve ömür temposu büsbütün farklı, merkezinde toprak olan yeni hayatına alıştığını söylüyor:
“Pandemi olmasaydı mutlaka bu kadar erken kalkışmayacağım bir işti. Geri döner miyim, bunu vakit gösterecek. Ancak buradaki sakin ve pak hayata alışıyorum. Bundan kopmak kentten kopmak kadar kolay olmayabilir.”
Kültür-sanat kurumları ve belediyeler de devlet takviyesinin yanı sıra kendi gayretleriyle dayanak fonları ve platformları yaratmak için uğraşlarda bulundu.
Tiyatro işçilerinin bir ortaya gelerek başlatmış olduğu Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İstanbul bir Sahne ve İstanbul’da Perdeler Kapanmasın projeleri, İş Sanat’ın Dayanışma ve Umut Dönemi ve müzisyenlerden Gözünü Yumma kampanyası bunlardan yalnızca kimileri.
İzmir Belediyesi ise bu süreçte dayanak sağlamak için dijital ve gezici etkinlikler düzenledi ve kültür sanat üreticilerinin toplumsal yardım taleplerini karşılayacak bir takviye aksiyon planı yürürlüğe koydu.
Tiyatro Kooperatifi İdare Heyeti Lider Yardımcısı Yeşim Özsoy, Türkiye’nin başta Avrupa olmak üzere öbür ülkelerde yaşananın epey haricinde bir zorluk yaşadığını, kendi alanında bilhassa bağımsız tiyatroların epeyce büyük bir travma ile karşı karşıya kaldığını anlatıyor, ancak her şeye karşın kültür sanatın bu süreçten daha kuvvetli bir biçimde çıkabileceğini düşünüyor.
Volkan ErkanTiyatro Kooperatifi İdare Şurası Lider Yardımcısı Yeşim Özsoy
Özsoy, “Tiyatro Kooperatifi’nde 25 sahnemiz vardı, pandemi sürecinde 21’e düştü. bir epey oyuncu, teknikte çalışan, tiyatroyla uğraşan arkadaşlarımız farklı mesleklere yönelmek zorunda kaldı lakin örgütlenme noktasında muvaffakiyet kaydettik. Pandeminin başında kooperatifimiz 38 tiyatro ile başladı ve şu anda 68 tiyatro bizimle birlikte. Bir ortaya gelip durumumuzun altını çizmek epey önemli” diyor.
Merve Eryürük, kültür sanat dalı çalışanlarının fazlaca değerli olduğunu fakat dalda bilhassa kayıtsız çalışanların hala sıkıntı vakit içinder yaşadığını, devletin bu çalışanları tespit edip dayanak vermesi gerektiğini söylüyor ve devam ediyor:
“Sadece sanatkarlar değil, sanatı bize ulaştıran işçileri de birebir derecede muhafazamız lazım.”
Koronavirüs salgını ve birlikteinde gelen kısmi ve tam kapanmalardan en çok hasar bakılırsan dallardan biri kültür-sanat dalı. Kesimin ne kadar kırılgan olduğu bir defa daha ortaya çıktı.
Türkiye’de kapanma süreci farklı etaplarla yaklaşık 18 ay sürdü ve yeniden kapanma olup olmayacağı konusunda belirsizlik sürüyor.
Yaz aylarının başından bu yana kültür-sanat dalı yavaş yavaş açılmaya başlasa da, dal çalışanları Avrupa’da koronavirüsün Omicron varyantıyla başlayan yeni kapanma dalgalarının Türkiye’yi de etkileyeceğinden tasa duyuyor.
Araştırmacılar, kooperatifler, sanatkarlar ve kesimde çalışanlar BBC Türkçe‘ye, kültür-sanat dünyasında pandemi sürecinin tesirlerini, mevcut durumu ve dalın epey da duyulmayan kıssalarını anlattı.
KÜLTÜR–SANAT BÖLÜMÜNDE HÜR ÇALIŞANLAR
Pandemi devri, sanatkarlar ve kültür sanat kurumlarında istihdam edilen profesyoneller için güçlü bir müddetç.
İşletmelerin kapanması niçiniyle işlerini kaybedenler oldu.
Araştırmacı Eda Yiğit’in 150 sanatkarın iştirakiyle yaptığı “Prekaryanın Görünmeyen Öznelerı: Pandemi Periyodunda Sanatçılar” isimli çalışmasına bakılırsa sanatkarların yüzde 43’ü bu vakitte 2 bin TL ve altı gelir grubundaydı, yani açlık hududunun altında yaşıyordu. Yüzde 80’i de öbür işlerde çalışmak zorunda kaldı.
Pandemi, bölümün görünmeyen lakin sayıca istihdamın büyük bir kısmını oluşturan kayıtsız çalışanları için bilhassa yıkıcı oldu, epey sayıda kişi diğer dallara yönelmek zorunda kaldı. Fakat bu çalışanlar ekseriyetle sigortasız ve rastgele bir kuruma bağlı olmadan çalıştığı için bilgi ve örnekleri saptamak fazlaca güç.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Araştırması kapsamında elde ettiği kültür iktisadı ve kültürel istihdam istatistiklerine göre 2020 yılında kültürel istihdam bundan evvelki yıla göre yüzde 6,2 azaldı. Yani kültür sanat dalının pandemi sürecinde yaklaşık 40 bin kişiyi kaybettiği iddia ediliyor.
Fakat bu alanda araştırma yapanlar aslında kültür sanat kesiminde kaç kişi çalıştığının bilinmediği, bu datanın aldatıcı olduğu ve aslında işini kaybetmiş olanların sayısının hayli daha yüksek olabileceğini öne sürüyor.
KREKSA Kültür Sanat Araştırmaları’nın kurucusu Dr. Funda Lena’nın pandeminin çeşitli kültür dallarındaki bağımsız sanatçı ve kültür profesyonellerinin ekonomik olarak nasıl etkilendiğini saptamak üzere yaptığı araştırma, iştirakçilerin yüzde 63’ünün ömür standartlarını koruyabilmek için hemen maddi takviyeye gereksinim duyduğunu gösterdi.
Biroldukca çalışanın ise tezgâhtarlık, tarım ve hayvancılık, pazarlama, fabrika personelliği, sürücülük, emlakçılık ve nakliye üzere öteki dallara yöneldiğini belirlendi.
35 yıldır tiyatrolarda ışık ve ses teknisyenliği ve oyunculuk yapan Ümit Eşitmez, pandemi öncesinde tiyatro bölümünde, 5 ila 10 bin içinde hür çalışan teknisyenin, sahne gerisinde rastgele bir kuruma bağlı olmadan ve iş teminatı verilmeden çalıştığını anlatıyor.
Getty Images
Eşitmez, pandemi devrinde bu çalışanların ödenek alamaması ve devlet takviyesinden yararlanamamasından dolayı bölümün fazlaca önemli sayıda teknisyen kaybettiğini söylüyor ve ekliyor:
“Tiyatroda teknik çalışanların aslına bakarsan yanlışsız dürüst iş tarifi yok. Sendikamız yok, ardımızda resmi bir kurum yok. Beşerler bu süreçte fazlaca sıkıntı durumda kaldı ve haklarını savunamadı. Ben şanslı olanlardanım, özel tiyatrolarda yine çalışmaya başladım ve dönemimiz yavaş yavaş başlıyor. Şu an yalnızca yaşamaya çalışıyoruz, nefes almaya çalışıyoruz.”
Merve Eryürük ise müzik bölümünde çalışıyor ve Covid-19 devrinde müzik sanayisinde kaç kişinin çalıştığını ve çalışma şartlarını anlamak üzere 6 bin kişinin katıldığı “Müzik Platformu” isimli bir web anketi çalışması gerçekleştirdi.
Anketin neticelerina göre Türkiye müzik sanayisinde çalışanların yüzde 69’u toplumsal garantisiz çalışıyor ve rastgele bir kuruma üyelikleri yok.
Eryürük, müzik sanayisinde fazlaca sayıda günlük ve sigortasız çalışan olduğunu lakin resmi kurumların yaptığı anket çalışmalarında bu bireylerin sayılmadığını anlatıyor ve devam ediyor:
Eryürük, sigorta mevzuatının güzelleştirilmesi, kültür sanat mesleklerinin resmi merciler tarafınca tanınacak duruma getirilmesi, pandemi sürecinde mesleğini icra edemeyenlere maddi takviyelerin sağlanması gerektiğini, aksi taktirde kültür sana dalı açısından da telafisi olmayan süreçlerin devam edeceğini söylüyor.
KÜLTÜR–SANAT DALINA NE KADAR TAKVİYE VERİLDİ?
Kültür ve Turizm Bakanlığı, pandemi sürecinde sanatkarlar ve kültür sanat kurumları için çeşitli takviye faaliyetlerinde bulundu.
Sağlanan dayanağın giderek artırıldığını belirten Kültür ve Turizm Bakanlığı, pandemi periyodunda müzik, yayıncılık ve hoş sanatlar üzere alanlarda toplam 274 projeye 111.007.294 TL maddi dayanak sağlandığını, 2020-21 içinde 328 özel tiyatro projesine toplam 12.000.000 TL, 2021-22 devrinde ise 428 özel projeye 13.500.000 TL kadar dayanak verildiğini deklare etti.
“Müzik Susmasın” üzere takviye programları yardımıyla de kesim çalışanlarına her ay net 1000 TL, 3 ay boyunca toplam 3000 TL takviye verildiğini deklare etti.
Fakat bir fazlaca kesim çalışanı bu takviyeleri yetersiz bulduğunu belirtti, hür çalışanlar ise bu dayanaktan faydalanamadıklarını anlattı.
Sahne dizayncısı Serdar Geren pandemiden hemilk evvel Rast Tiyatrosu’nun bir opera projesinde sanat danışmanlığı yaptığı, gelecek için epey umutlu olduğu ve Avrupa turnesine hazırlandığını anlattı. Pandeminin başlamasıyla projenin iptal edildiğini söyleyen Geren, bu süreçte devletten rastgele bir takviye alamadığını, birinci etapta konutta çocuğuna baktığını, akabinde set amirliği, reklamcılık ve pazarcılık yaptığını söylüyor, fakat ekonomik kriz yüzünden hayli zorlandığını anlatıyor ve devam ediyor:
“Şimdi Diyarbakır’dan getirdiğim mahallî eserleri İstanbul’da Adalar’da kurulan pazarlarda satıyorum. Artık son noktadayız. Şayet vize alabilirsek Avrupa’ya mülteci olarak gitmeyi düşünüyoruz. Gidip öbür bir ülkede kampta yaşayıp mülteci olmayı tercih ederim şu anda.”
‘HAYATTAN NE İSTEDİĞİMİ SORGULAMAYA BAŞLADIM’
Kültür-sanat kesiminin ortasında bulunan opera sanatkarından, ışık tasarımcısına, müze rehberinden gece kulübü yöneticisine kadar hayli sayıda insan olumsuz etkilendi, hayat kararlarını gözden geçirdi.
Konservatuvar öğrencisi ve opera sanatkarı Sebla Layiç, pandemi periyodunda prömiyeri Ankara’da yapılacak yapımının iptal edilmesiyle bir giysi mağazasında çalışmak zorunda kaldığını, bunun epeyce üzücü olduğu ve hayattan ne istediğini sorgulamasına sebep olduğunu, lakin çabucak hemen pes etmediğini söylüyor ve devam ediyor:
“Pandemi sürecinde bu ülkede opera icra etmek sanki mecnun işi mi, sanki öteki bir şeye yönelmeli miyim diye fazlaca düşündüm lakin hangi platformda olursa olsun hayalimin peşinden gideceğim.”
Pandemi başladığında İstanbul’da elektronik müzik çalan bir gece kulübünün başında çalışan Tacettin Öztürk ise 2020 Mart ayında kapanmaların başlamasıyla işinin durduğu, hem ruhsal tıpkı vakitte ekonomik olarak epeyce kuvvetli bir surece girdiğini anlatıyor. Öztürk, bu sürecin getirdiği belirsizliklerden dolayı uzun yılladır yaşadığı İstanbul’dan doğduğu kent Mersin’e dönmeye karar verdiğini ve bir sera kurarak muz yetiştiriciliğine başladığını söylüyor.
Öztürk, İstanbul’u ve yaptığı işleri özlediğini lakin iklimi ve ömür temposu büsbütün farklı, merkezinde toprak olan yeni hayatına alıştığını söylüyor:
“Pandemi olmasaydı mutlaka bu kadar erken kalkışmayacağım bir işti. Geri döner miyim, bunu vakit gösterecek. Ancak buradaki sakin ve pak hayata alışıyorum. Bundan kopmak kentten kopmak kadar kolay olmayabilir.”
- Koronavirüs Türkiye’de müzik kesimini nasıl etkiledi, meseleler nasıl çözülür?
- Pandemiyle birlikte sıkıntı günler yaşayan özel tiyatrolar ne istiyor?
Kültür-sanat kurumları ve belediyeler de devlet takviyesinin yanı sıra kendi gayretleriyle dayanak fonları ve platformları yaratmak için uğraşlarda bulundu.
Tiyatro işçilerinin bir ortaya gelerek başlatmış olduğu Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İstanbul bir Sahne ve İstanbul’da Perdeler Kapanmasın projeleri, İş Sanat’ın Dayanışma ve Umut Dönemi ve müzisyenlerden Gözünü Yumma kampanyası bunlardan yalnızca kimileri.
İzmir Belediyesi ise bu süreçte dayanak sağlamak için dijital ve gezici etkinlikler düzenledi ve kültür sanat üreticilerinin toplumsal yardım taleplerini karşılayacak bir takviye aksiyon planı yürürlüğe koydu.
Tiyatro Kooperatifi İdare Heyeti Lider Yardımcısı Yeşim Özsoy, Türkiye’nin başta Avrupa olmak üzere öbür ülkelerde yaşananın epey haricinde bir zorluk yaşadığını, kendi alanında bilhassa bağımsız tiyatroların epeyce büyük bir travma ile karşı karşıya kaldığını anlatıyor, ancak her şeye karşın kültür sanatın bu süreçten daha kuvvetli bir biçimde çıkabileceğini düşünüyor.
Volkan ErkanTiyatro Kooperatifi İdare Şurası Lider Yardımcısı Yeşim Özsoy
Özsoy, “Tiyatro Kooperatifi’nde 25 sahnemiz vardı, pandemi sürecinde 21’e düştü. bir epey oyuncu, teknikte çalışan, tiyatroyla uğraşan arkadaşlarımız farklı mesleklere yönelmek zorunda kaldı lakin örgütlenme noktasında muvaffakiyet kaydettik. Pandeminin başında kooperatifimiz 38 tiyatro ile başladı ve şu anda 68 tiyatro bizimle birlikte. Bir ortaya gelip durumumuzun altını çizmek epey önemli” diyor.
Merve Eryürük, kültür sanat dalı çalışanlarının fazlaca değerli olduğunu fakat dalda bilhassa kayıtsız çalışanların hala sıkıntı vakit içinder yaşadığını, devletin bu çalışanları tespit edip dayanak vermesi gerektiğini söylüyor ve devam ediyor:
“Sadece sanatkarlar değil, sanatı bize ulaştıran işçileri de birebir derecede muhafazamız lazım.”