EliteDizqn
Active member
Ceza çocuk eğitiminde tartışmalara niye olan konulardan biridir. Kimi eğitimciler ya da psikologlar cezanın davranış eğitiminde tesirli olduğunu savunurken kimi uzmanlar da cezanın çocuğun ruhsal gelişmenine ziyan verdiğini savunur. Hal bu biçimdeyken ebeveynler de çocuklarının eğitiminde cezaya başvurup başvurmayacakları konusunda kararsız kalabilirler.
Uzman Klinik Psikolog Müjde Yahşi, mevzu hakkında kıymetli bilgi ve ikazlarda bulundu.
Yahşi’nin açıklamaları şu biçimde:
Ebeveynler çocuğa ceza vermedilk evvel istenmeyen davranışı çocuğun niye yaptığını sorgulamaları gerekir. Yani çocuk ebeveyninden korktuğu için mi palavra söylüyor, depresyonda olduğu için mi sanki ders çalışmıyor, yoksa dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğu için mi ders başarısı düşük ya da korkusu arttığı için mi tırnak yemeye başlamış ebeveynler tarafınca bunların geç kalmadan fark edebilebilmesi gerekir.
Çocuklarda olumsuz olarak nitelendirilen davranışlar, ruhsal niçinlere bağlıdır. Cezalandırmak istediğiniz davranış aslında çocuğun ruhsal muhtaçlığının gereğince karşılanmadığının bir sinyalidir. Ceza vermek yerine evvela çocuk bu davranışı sanki niye yapıyor diye ebeveynin kendine sorabilmesi gerekir. Şayet ebeveyn niçinini iddia edebiliyorsa bunu ceza ile değil muhtaçlığı olan sevgi, ilgi ya da disiplin ile çözebilmesi gerekir.
Ebeveynlerin ceza yerine çocuğa uygulayacağı sağlıklı disiplin prosedürü çocuğu sevdiği bir şeyden yoksun bırakmaları olacaktır. Ancak bunu yaparken de bir daha çocuğun hislerini gaye almadan sadece davranışı maksat alarak yapmaları gerekir. Örneğin ebeveyn ödevlerini vaktinde yapmayan çocuğu tabletten belirli bir süre yoksun bırakmak istiyor lakin bunu yaparken çocuğa “Kaç defa dedim sana ödevlerini yap diye, hiç kelam dinlemiyorsun, bak Ahmet’e bütün ödevlerini nasıl da yapıyor bu biçimde sana tablet yok” dediğinde çocuğun hislerini gaye almış olur ve bu uyguladığı prosedür yoksun bırakma değil bir ceza olur.
Ceza ile yoksun bırakmanın farkı; ceza hisleri amaç alırken yoksun bırakma ise davranışları amaç alır. ötürüsıyla ebeveynin çocuğa şöyleki söylemesi sağlıklı olur: “Ödevlerini nizamlı olarak yapmaya başlayana kadar tabletle oynama bir süre orta veriyorum ya da ödevlerini yapmamayı tercih edersen tabletle de oynamamayı tercih etmiş olursun” halindeki cümle çocuğun ruhsal gelişmenine ziyan vermez. Çocuk ısrar eder ya da ağlarsa ebeveyn katiyetle ikna etmemeli ve uzun uzadıya açıklamalardan kaçınmalıdır ki çocuk direnç göstermesin.
Uzman Klinik Psikolog Müjde Yahşi, mevzu hakkında kıymetli bilgi ve ikazlarda bulundu.
Yahşi’nin açıklamaları şu biçimde:
Ebeveynler çocuğa ceza vermedilk evvel istenmeyen davranışı çocuğun niye yaptığını sorgulamaları gerekir. Yani çocuk ebeveyninden korktuğu için mi palavra söylüyor, depresyonda olduğu için mi sanki ders çalışmıyor, yoksa dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğu için mi ders başarısı düşük ya da korkusu arttığı için mi tırnak yemeye başlamış ebeveynler tarafınca bunların geç kalmadan fark edebilebilmesi gerekir.
Çocuklarda olumsuz olarak nitelendirilen davranışlar, ruhsal niçinlere bağlıdır. Cezalandırmak istediğiniz davranış aslında çocuğun ruhsal muhtaçlığının gereğince karşılanmadığının bir sinyalidir. Ceza vermek yerine evvela çocuk bu davranışı sanki niye yapıyor diye ebeveynin kendine sorabilmesi gerekir. Şayet ebeveyn niçinini iddia edebiliyorsa bunu ceza ile değil muhtaçlığı olan sevgi, ilgi ya da disiplin ile çözebilmesi gerekir.
Ebeveynlerin ceza yerine çocuğa uygulayacağı sağlıklı disiplin prosedürü çocuğu sevdiği bir şeyden yoksun bırakmaları olacaktır. Ancak bunu yaparken de bir daha çocuğun hislerini gaye almadan sadece davranışı maksat alarak yapmaları gerekir. Örneğin ebeveyn ödevlerini vaktinde yapmayan çocuğu tabletten belirli bir süre yoksun bırakmak istiyor lakin bunu yaparken çocuğa “Kaç defa dedim sana ödevlerini yap diye, hiç kelam dinlemiyorsun, bak Ahmet’e bütün ödevlerini nasıl da yapıyor bu biçimde sana tablet yok” dediğinde çocuğun hislerini gaye almış olur ve bu uyguladığı prosedür yoksun bırakma değil bir ceza olur.
Ceza ile yoksun bırakmanın farkı; ceza hisleri amaç alırken yoksun bırakma ise davranışları amaç alır. ötürüsıyla ebeveynin çocuğa şöyleki söylemesi sağlıklı olur: “Ödevlerini nizamlı olarak yapmaya başlayana kadar tabletle oynama bir süre orta veriyorum ya da ödevlerini yapmamayı tercih edersen tabletle de oynamamayı tercih etmiş olursun” halindeki cümle çocuğun ruhsal gelişmenine ziyan vermez. Çocuk ısrar eder ya da ağlarsa ebeveyn katiyetle ikna etmemeli ve uzun uzadıya açıklamalardan kaçınmalıdır ki çocuk direnç göstermesin.