Boğaziçi Üniversitesi Tıbbi Görüntüleme Enstrümantasyon Laboratuvarı (X-Lab) bünyesinde, rutin olarak kliniklerde kullanılan aygıtlara göre şimdilik 6 kat daha yüksek çözünürlükte görüntüleme yapabilen yeni bir röntgen aygıtı geliştirildi. Laboratuvarın Kurucu Yöneticisi Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengizhan Öztürk, TÜBİTAK’ın desteklediği projenin üç yıl süren ağır bir çalışmayla tamamlandığını belirterek “Normalde tipik bir dijital röntgen aygıtı 140-180 mikrometre çözünürlüğüne sahip. Biz bunu özel sensör ve yazılımlarla şu anda 27 mikrometreye kadar indirebiliyoruz. bu türlü bedenimizin ortasındaki daha fazla ayrıntının, şimdilik yalnızca 12-13 saniye süren bir çizgisel tarama biçiminde görüntülenebileceğini göstermiş olduk. Bu yaklaşım, ileride farklı uygulamalar için daha da hızlandırılabilir” diyor.
2010’da Boğaziçi Üniversitesi Medikal Görüntüleme Laboratuvarları (BUMIL) bünyesinde kurulan “X-Lab”; medikal teşhis sistemleri, X-ray teknolojileri, yarıiletken temelli görüntüleme teknikleri, medikal manzara sürece ile medikal elektronik dizaynları alanında yaklaşık 10 kişilik bir lisansüstü öğrencisi araştırmacı takımla çalışıyor. Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengizhan Öztürk’ün uyumunda farklı Ar-Ge faaliyetleri yürüten “X-Lab” takımı, üç yıl süren ağır çalışmaların akabinde yüksek çözünürlüklü röntgen aygıtı geliştirdi. “TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerı̇ Destekleme Programı” kapsamına alınan araştırma takviyesiyle şu anda muvaffakiyetle çalışan bir prototip geliştirdiklerini söyleyen Prof. Dr. Cengizhan Öztürk, farklı uygulamalar için özelleştirilmesi ve seri üretime geçilebilmesi için ek dayanaklara ya da iş birliklerine gereksinim olduğunu vurguluyor.
“DAHA KOMPAKT, MODÜLER VE AYRINTILI BİR AYGITI HEDEFLEDİK”
Yurtharicinde uzun yıllar tıbbi görüntüleme ve imaj takviyeli teşebbüsler konusunda alanında çalışmalar yapmış olan Prof. Dr. Cengizhan Öztürk; mevcut medikal görüntüleme aygıtlarına göre daha esnek, lego üzere farklı temel bileşenleri değiştirilebilecek, mevcutlara nazaran hayli daha yüksek çözünürlük ve kalitede görüntüleme özelliklerine sahip örnek bir aygıtın Türkiye’de de yapılabildiğini grup olarak gösterdiklerini belirterek, şunları söylüyor:
“Medikal görüntülemeden başlayarak, tüm biyomedikal enstrümentasyon alanına yayılabilecek bir bakış açısıyla ölçeklendirilerek alanda yaygın kullanılabilen ekonomik, endüstriyel tahlillerin geliştirmesine odaklanıyoruz. birebir vakitte akademik ve endüstriyel araştırmacıların farklı Ar-Ge projelerinde çarçabuk faydalanabilecekleri modüler tahlilleri hayata geçirmek de istiyoruz. Bu bir araştırma alanının ‘demokratikleştirilmesi’ olarak tanımlanıyor. Tıbbi aygıt alanında az firma sıhhat bölümünü denetim ediyor. Tıbbi görüntülemedeyse bu bir elin parmaklarını geçmiyor. Çoğunlukla Uzak Doğulu yeni firmalar büyük sermaye ve kamu takviyeleriyle bu pazara girmeye çalışıyor. Türkiye üzere gelişen başka ülkelerdeki araştırmacılar donanım ya da yazılı özgün bir tahlil geliştirse bile, bu fikirlerinizi piyasadaki aygıtlarda çarçabuk test edemiyorsunuz. Ticari açıdan bu cins alanlarda kendine yeni yol yaratmak kolay değil. Zira mevcut firmalar ve sistemler kendi ortasında gelişerek ilerleyecek biçimde bir sistem oturtmuş durumda. Yani yeni bir fikriniz var ise, bunu yalnızca birkaç firmaya lisanslamanız sizin için tek gerçekçi yol olarak gösteriliyor.”
Prof. Dr. Cengizhan Öztürk, bu durumda X-Lab olarak ne yapabileceklerini düşünüp Ar-Ge çalışmalarına başladıklarını da kelamlarına ekliyor. Bilim insanı, TÜBİTAK’ın “1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerı̇ Destekleme Programı”ndan dayanak almayı başaran projeyi ağır bir çalışmayla üç yılda tamamladıklarını anlatıyor:
‘Peki, biz bu durumda Türkiye olarak her şeyi dışarıdan mı alacağız? Bunun bir kesimini, yazılımını da mı özgün olarak rahatça geliştiremeyeceğiz’ diye düşünenlerdeniz. Bu bahse epey farklı ve olağan dışı bir bakış açısıyla yaklaşmamız gerektiğini gördük ve bu yolda sabırla ilerledik. bu türlü, açık kod yazılım içeren bir medikal görüntüleme aygıtı yapılabileceğini düşünerek üç yıl evvel çalışmalarımıza başladık. Pazarda hazır bulabileceğimiz temel modüllerle, lego üzere bir ortaya gelen donanım tasarımı (PIP: plug, integrated and play) mantığıyla değiştirip güncelleyebileceğiniz farklı bir görüntüleme aygıtı yapmayı hedefledik. TÜBİTAK projemizin bir ortağı da bir öğrencimizin akademik ‘spin-off’ firmasıydı. Bu istikametiyle de öncü bir proje oldu diye düşünüyorum. Bu projemizde doktora öğrencilerimiz Aytaç Durmaz, Altay Brusan, Asuman Kolbaşı, yüksek lisans öğrencisi Mert Deniz Polat başta olmak üzere 10’dan fazla öğrencimiz nazaranv aldı. Aytaç ve Altay arkadaşlarımız doktoralarını bu bahiste tamamladı. Asuman arkadaşımız doktora ve Mert Deniz arkadaşımız yüksek lisans çalışmalarına şu anda devam ediyor. Bu alandaki çalışmalara devam etmek istiyor, başta doktora daha sonrası araştırmacılar olmak üzere her vakit yeni grup üyeleri alıyoruz.”
“12 SANİYEDE ÇOK AYRINTILI GÖRÜNTÜLEME YAPABİLİYORUZ”
X-Lab Takımı Üyesi Dr. Aytaç Durmaz, şimdilik yaklaşık altı kat daha yüksek çözünürlükte görüntüleme yapabildiklerini, bunun güzelleşebileceğini ve fazlaca farklı doku kontrast düzenekleri eklenebileceğini de vurguluyor. Bütün beden taramasının 12-13 saniyede en küçük kesime kadar gerçekleştirebildiği bilgisini paylaşan Dr. Durmaz şöyleki konuşuyor:
“Normalde hastanelerde kullanılan röntgen aygıtları en çok 140-150 mikrometre çözünürlük sağlıyor. Nükleer Düzenleme Kurulu’ndan (NDK) onaylı araştırma merkezimizde yapılan bu Ar-Ge faaliyetleri sonucunda mevcut cihazımızda bunu 27 mikrometreye kadar düşürmeyi başardık. Bu aygıt bütün beden taraması 12-13 saniyede fazlaca ayrıntılı yapabilmemize imkan tanıyor. Ancak bunu nasıl hızlandırabileceğimizi biliyoruz. Çalışmalarımızın Türkiye için bir birinci olduğunu söyleyebiliriz, bununla da yetinmeyeceğiz. Sensör tarafında farklı aygıt ve uygulama amaçlarımız olacak. Burada ilerlerken, Ömür Bilimleri ve Teknolojiler UYGAR Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren ve Kandilli Yerleşkemizde şurası özel bir pak odadan yaralanmayı planlıyoruz. Mevcut aygıtımızın tüm kritik kesimleri lego üzere tak-çalıştır biçimde tasarlandı ve bu da fazlaca modüler bir yapının ortaya çıkmasını sağlıyor. Lakin farklı modüllü dizaynlardaki kullanımlar için sistemi çabucak hemen test etmedik. Her amaç aygıt için yapmamız gereken ek çalışmalar olacak. Şu anda prototipimiz, Türkiye’de mevcutlarına bakılırsa daha gelişmiş ve esnek bir medikal görüntüleme sisteminin, emsal hatta daha ekonomik maliyetlerle yapılabileceğini net olarak gösteriyor”.
“PAZARDAKİ OYUNCULAR ÇOK BÜYÜK”
Dr. Aytaç Durmaz ise kurduğu ve proje partneri olduğu Pievision A.Ş. girişimcilik şirketiyle, gelişen aygıtın seri üretimi için çalıştıklarını lakin proje teklifinde tasarladıkları ticari yolda, pazarın büyük oyuncularıyla üretim gücü niçiniyle alamadıklarını söylüyor. Aygıtın en kısa vakitte seri üretimini de yapmayı hedeflediklerini vurgulayan Dr. Durmaz, “Medikal aygıtlar pazarında oyuncular hakikaten epey büyük. Hayata geçirdiğimiz sistemle daha süratli geliştirme yapılabilen, açık kaynak kodlarıyla biroldukca araştırma merkezinin katkıda bulunabileceği bir temel altyapı oluşturmuş olduk. Bu sayede mamüllerin ticarileşmesinde ortak kaynak kullanmasının önünü açmayı hedefledik. Durum bu biçimde olunca da küçük, yeni kurulan şirketlerin ve yenilikçi firmaların medikal dalda daha rahat yer bulmasını amaçlıyoruz. Umarım, öteki takviyelerle ve iş birlikleriyle bu aygıtımızın seri üretimini yaparak Türkiye ve dünya medikal görüntüleme pazarına sunmak mümkün olabilir. Bu hususta da sizlerle birtakım yeterli haberleri epey yakında paylaşabilmeyi umuyoruz” tabirlerini kullanıyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
2010’da Boğaziçi Üniversitesi Medikal Görüntüleme Laboratuvarları (BUMIL) bünyesinde kurulan “X-Lab”; medikal teşhis sistemleri, X-ray teknolojileri, yarıiletken temelli görüntüleme teknikleri, medikal manzara sürece ile medikal elektronik dizaynları alanında yaklaşık 10 kişilik bir lisansüstü öğrencisi araştırmacı takımla çalışıyor. Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cengizhan Öztürk’ün uyumunda farklı Ar-Ge faaliyetleri yürüten “X-Lab” takımı, üç yıl süren ağır çalışmaların akabinde yüksek çözünürlüklü röntgen aygıtı geliştirdi. “TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerı̇ Destekleme Programı” kapsamına alınan araştırma takviyesiyle şu anda muvaffakiyetle çalışan bir prototip geliştirdiklerini söyleyen Prof. Dr. Cengizhan Öztürk, farklı uygulamalar için özelleştirilmesi ve seri üretime geçilebilmesi için ek dayanaklara ya da iş birliklerine gereksinim olduğunu vurguluyor.
“DAHA KOMPAKT, MODÜLER VE AYRINTILI BİR AYGITI HEDEFLEDİK”
Yurtharicinde uzun yıllar tıbbi görüntüleme ve imaj takviyeli teşebbüsler konusunda alanında çalışmalar yapmış olan Prof. Dr. Cengizhan Öztürk; mevcut medikal görüntüleme aygıtlarına göre daha esnek, lego üzere farklı temel bileşenleri değiştirilebilecek, mevcutlara nazaran hayli daha yüksek çözünürlük ve kalitede görüntüleme özelliklerine sahip örnek bir aygıtın Türkiye’de de yapılabildiğini grup olarak gösterdiklerini belirterek, şunları söylüyor:
“Medikal görüntülemeden başlayarak, tüm biyomedikal enstrümentasyon alanına yayılabilecek bir bakış açısıyla ölçeklendirilerek alanda yaygın kullanılabilen ekonomik, endüstriyel tahlillerin geliştirmesine odaklanıyoruz. birebir vakitte akademik ve endüstriyel araştırmacıların farklı Ar-Ge projelerinde çarçabuk faydalanabilecekleri modüler tahlilleri hayata geçirmek de istiyoruz. Bu bir araştırma alanının ‘demokratikleştirilmesi’ olarak tanımlanıyor. Tıbbi aygıt alanında az firma sıhhat bölümünü denetim ediyor. Tıbbi görüntülemedeyse bu bir elin parmaklarını geçmiyor. Çoğunlukla Uzak Doğulu yeni firmalar büyük sermaye ve kamu takviyeleriyle bu pazara girmeye çalışıyor. Türkiye üzere gelişen başka ülkelerdeki araştırmacılar donanım ya da yazılı özgün bir tahlil geliştirse bile, bu fikirlerinizi piyasadaki aygıtlarda çarçabuk test edemiyorsunuz. Ticari açıdan bu cins alanlarda kendine yeni yol yaratmak kolay değil. Zira mevcut firmalar ve sistemler kendi ortasında gelişerek ilerleyecek biçimde bir sistem oturtmuş durumda. Yani yeni bir fikriniz var ise, bunu yalnızca birkaç firmaya lisanslamanız sizin için tek gerçekçi yol olarak gösteriliyor.”
Prof. Dr. Cengizhan Öztürk, bu durumda X-Lab olarak ne yapabileceklerini düşünüp Ar-Ge çalışmalarına başladıklarını da kelamlarına ekliyor. Bilim insanı, TÜBİTAK’ın “1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerı̇ Destekleme Programı”ndan dayanak almayı başaran projeyi ağır bir çalışmayla üç yılda tamamladıklarını anlatıyor:
‘Peki, biz bu durumda Türkiye olarak her şeyi dışarıdan mı alacağız? Bunun bir kesimini, yazılımını da mı özgün olarak rahatça geliştiremeyeceğiz’ diye düşünenlerdeniz. Bu bahse epey farklı ve olağan dışı bir bakış açısıyla yaklaşmamız gerektiğini gördük ve bu yolda sabırla ilerledik. bu türlü, açık kod yazılım içeren bir medikal görüntüleme aygıtı yapılabileceğini düşünerek üç yıl evvel çalışmalarımıza başladık. Pazarda hazır bulabileceğimiz temel modüllerle, lego üzere bir ortaya gelen donanım tasarımı (PIP: plug, integrated and play) mantığıyla değiştirip güncelleyebileceğiniz farklı bir görüntüleme aygıtı yapmayı hedefledik. TÜBİTAK projemizin bir ortağı da bir öğrencimizin akademik ‘spin-off’ firmasıydı. Bu istikametiyle de öncü bir proje oldu diye düşünüyorum. Bu projemizde doktora öğrencilerimiz Aytaç Durmaz, Altay Brusan, Asuman Kolbaşı, yüksek lisans öğrencisi Mert Deniz Polat başta olmak üzere 10’dan fazla öğrencimiz nazaranv aldı. Aytaç ve Altay arkadaşlarımız doktoralarını bu bahiste tamamladı. Asuman arkadaşımız doktora ve Mert Deniz arkadaşımız yüksek lisans çalışmalarına şu anda devam ediyor. Bu alandaki çalışmalara devam etmek istiyor, başta doktora daha sonrası araştırmacılar olmak üzere her vakit yeni grup üyeleri alıyoruz.”
“12 SANİYEDE ÇOK AYRINTILI GÖRÜNTÜLEME YAPABİLİYORUZ”
X-Lab Takımı Üyesi Dr. Aytaç Durmaz, şimdilik yaklaşık altı kat daha yüksek çözünürlükte görüntüleme yapabildiklerini, bunun güzelleşebileceğini ve fazlaca farklı doku kontrast düzenekleri eklenebileceğini de vurguluyor. Bütün beden taramasının 12-13 saniyede en küçük kesime kadar gerçekleştirebildiği bilgisini paylaşan Dr. Durmaz şöyleki konuşuyor:
“Normalde hastanelerde kullanılan röntgen aygıtları en çok 140-150 mikrometre çözünürlük sağlıyor. Nükleer Düzenleme Kurulu’ndan (NDK) onaylı araştırma merkezimizde yapılan bu Ar-Ge faaliyetleri sonucunda mevcut cihazımızda bunu 27 mikrometreye kadar düşürmeyi başardık. Bu aygıt bütün beden taraması 12-13 saniyede fazlaca ayrıntılı yapabilmemize imkan tanıyor. Ancak bunu nasıl hızlandırabileceğimizi biliyoruz. Çalışmalarımızın Türkiye için bir birinci olduğunu söyleyebiliriz, bununla da yetinmeyeceğiz. Sensör tarafında farklı aygıt ve uygulama amaçlarımız olacak. Burada ilerlerken, Ömür Bilimleri ve Teknolojiler UYGAR Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren ve Kandilli Yerleşkemizde şurası özel bir pak odadan yaralanmayı planlıyoruz. Mevcut aygıtımızın tüm kritik kesimleri lego üzere tak-çalıştır biçimde tasarlandı ve bu da fazlaca modüler bir yapının ortaya çıkmasını sağlıyor. Lakin farklı modüllü dizaynlardaki kullanımlar için sistemi çabucak hemen test etmedik. Her amaç aygıt için yapmamız gereken ek çalışmalar olacak. Şu anda prototipimiz, Türkiye’de mevcutlarına bakılırsa daha gelişmiş ve esnek bir medikal görüntüleme sisteminin, emsal hatta daha ekonomik maliyetlerle yapılabileceğini net olarak gösteriyor”.
“PAZARDAKİ OYUNCULAR ÇOK BÜYÜK”
Dr. Aytaç Durmaz ise kurduğu ve proje partneri olduğu Pievision A.Ş. girişimcilik şirketiyle, gelişen aygıtın seri üretimi için çalıştıklarını lakin proje teklifinde tasarladıkları ticari yolda, pazarın büyük oyuncularıyla üretim gücü niçiniyle alamadıklarını söylüyor. Aygıtın en kısa vakitte seri üretimini de yapmayı hedeflediklerini vurgulayan Dr. Durmaz, “Medikal aygıtlar pazarında oyuncular hakikaten epey büyük. Hayata geçirdiğimiz sistemle daha süratli geliştirme yapılabilen, açık kaynak kodlarıyla biroldukca araştırma merkezinin katkıda bulunabileceği bir temel altyapı oluşturmuş olduk. Bu sayede mamüllerin ticarileşmesinde ortak kaynak kullanmasının önünü açmayı hedefledik. Durum bu biçimde olunca da küçük, yeni kurulan şirketlerin ve yenilikçi firmaların medikal dalda daha rahat yer bulmasını amaçlıyoruz. Umarım, öteki takviyelerle ve iş birlikleriyle bu aygıtımızın seri üretimini yaparak Türkiye ve dünya medikal görüntüleme pazarına sunmak mümkün olabilir. Bu hususta da sizlerle birtakım yeterli haberleri epey yakında paylaşabilmeyi umuyoruz” tabirlerini kullanıyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı