EliteDizqn
Active member
Son 15 yılda kaydedilen teknolojik ilerlemeler beyinde hücresel elektrik akımını ölçmek ve değiştirmek konusunda birtakım aygıtların da geliştirilmesini sağladı.
Depresyon ve başka duygudurum bozukluklarından etkilendiği düşünülen beyin bölgelerine uygulanan Transkraniyal Manyetik İkazım (TMU), psikiyatride ve nörolojik hastalıklarda kullanılan yeni bir tedavi tekniği olarak biliniyor.
Mevzuya ait açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, beyin uyarımı (nöromodülasyon) aygıtları ve bunlarla yapılan tedavilerin beyin üzerinden bedenin her bölgesini etkileyebileceğini belirterek, “Depresyondan baş ağrısı ve öbür ağrılı durumlara, felçlere, konuşma bozukluklarına (afazi) ve parkinson, alzaymır hastalıklarına, omurilik hasarından idrar kaçırmaya kadar fazlaca geniş bir hastalık ve semptom kümesini tedavi etmeyi hedefleyen bir alan oluşturur” tabirini kullandı.
Hanoğlu, beyin uyarımı tedavisinin günümüzde daha epey ehemmiyet kazandığını vurguladı.
‘GENİŞ BİR HASTALIK KÜMESİNİ TEDAVİ EDEBİLİYOR’
Hanoğlu, “Beyin uyarımı, beyin üzerinde doğal bir biyolojik cevap üretmek için hudut hücrelerini ve kimi vakit sonları değişik prosedürler kullanarak (manyetik alan, elektrik ve benzeri) faal olarak uyararak çalışır. Beyin uyarımı aygıtları ve bunlarla yapılan tedaviler beyin üzerinden bedenin her bölgesini etkileyebilir. Depresyondan baş ağrısı ve başka ağrılı durumlara, felçlere, konuşma bozukluklarına (afazi) ve parkinson, alzaymır hastalıklarına, omurilik hasarından idrar kaçırmaya kadar fazlaca geniş bir hastalık ve semptom kümesini tedavi etmeyi hedefleyen bir alan oluşturur” sözlerini kullandı.
Genel olarak bu tedavileri nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda yaklaşık 10 yıldan bu yana hem araştırma birebir vakitte klinik gayelerle uyguladıklarını bildiren Hanoğlu, “Bu alan, günümüzde tıbbın en süratli gelişen alanlarından biridir ve tıptan mühendisliğe biroldukca farklı uzmanlık alanını içererek şimdiye kadar tedavide sorun çektiğimiz bir epeyce hastalık için umut vadetmektedir. Transkraniyal elektrik stimülasyonu (TES) ve transkraniyal manyetik stimülasyonu (TMS), en çok kullanılan ve üzerinde tecrübe kazanılmış iki temel beyin ihtarım yöntemidir” değerlendirmesinde bulundu.
HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILABİLİR?
Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu,“invaziv” olmayan bu tekniklerde bedene ve beyne bir şey yerleştirilmesi gerekmediğini belirterek, şunları kaydetti:
“Sadece beynin haricinden, saçlı deri üzerinden yavaşça elektirik akımı ya da manyetik alan uygulamaları üzere prosedürler ile beynin hastalık niçiniyle bozulmuş olan işleyiş biçimi, yani networkleri düzenlemeye ve tedavi sağlanmaya çalışılıyor. Yapılan çalışmalar, bu uyarımların beyin dokusundaki hudut hücreleri üzerinde elektrofizyolojik tesirlere niye olduğunu ve bu yolla hudut ağı işlevinin bozulmuş durumunu normalleştirdiğini gösteriyor. Hatta oluşan bu elektrofizyolojik tesirler beyin kimyasında da dopamin ve gibisi iletici hususları de düzenleyerek tesirli oluyor.”
Beyin ikazım ana formlarından biri olan TMS’nin birinci vakit içinderda 2008’de FDA’dan depresyon hastalarında uygulanmak üzere onay aldığını bildiren Hanoğlu, bu tedavilerin hangi hastalıklarda kullanılabileceğine ait de değerlendirmelerde bulundu.
Hanoğlu, şunları kaydetti:
“Daha yakın vakit içinderda migrende ve öteki endikasyonlarda kullanması için de benzeri onaylar verilmiştir. Bunun ötesinde son yayınlanan tedavi yönergelerinde, bilhassa inme daha sonrası klâsik yollar ile tedavide çok zorluk çekilen el motor gücünün geri kazanımı için fibromiyalji ve nöropatik ağrılar için, bir daha inme daha sonrası konuşma (afazi) ve yutma bozuklukları için, multipl sklerozda spastisite (kas sertliği) ve parkinson hastalığının çeşitli semptomları için yüksek seviyede delil oluşturan çalışmalar ortaya konulmuştur. Bunların yanı sıra bugün aktif bir tedavimizin olmadığı alzaymır hastalığı üzere hastalıklarda da beyin uyarımından değişik emellerle yararlanılmaktadır.”
“Öncelikle beyin uyarımı tedavisinin, hala seçilmiş hastalar için multidisipliner bir kıymetlendirme yoluyla, öteki yerleşik tedavilere ek olarak yahut onlara cevap alınamadığında uygulandığını belirtmek gerekir. Bilhassa ilaçlar etkisiz olduğunda yahut bağımlılık, olumsuz yan tesirler, tolerans yahut toksisite gelişimi üzere niçinlerle ilaçların kullanması problemli hale geldiğinde beyin uyarımı tedavisi düşünülebilir ya da klasik tedavilerin aktifliğini güçlendirmek için onlarla birlikte kullanılmaktadır.”
SEANSLAR AZAMÎ 30 DAKİKA SÜRÜYOR
Hanoğlu, kullanımdaki en kolay beyin uyarımı aygıtları içinde yer alan TES’in, temelde kafatası üzerinden (transcranial) zayıf bir elektrik akımı geçirilmesine dayandığını bildirdi.
Hanoğlu, “Elektrik akımı nispeten uzunca bir vakit boyunca (genellikle 5-30 dakika) süren seanslar halinde saçlı deri üzerinden altındaki beyin kabuğu bölgelerini uyarmak ya da baskılamak üzere uygulanır. Anodun altına gelen beyin dokusunda çoklukla uyarılabilirlik artar iken, katodun altına gelen dokuda uyarılabilirlik azalıyor. Bu yolla ‘nöroplastisite’ denilen beyinde uzun periyodik düzenleyici ve güzelleştirici tesirler oluşturulur. Bu tekniğin TMS’ye bakılırsa en önemli avantajları; daha sıradan, ucuz ve kolay taşınabilir (hatta konutta kullanılabilir) bir yol olmasıdır. En kıymetli sonluluğu ise odaksallığının, yani beynin yalnızca makul bir bölgesine hedeflenebilmenin TMS’den daha az olmasıdır. Uygulama sırasında elektrot altında iğnelenme ve ihtarım daha sonrası kaşıntı, baş ağrısı, bulantı ve uykusuzluk fazlaca az sıklıkta görülebilen yavaşça yan etkilerdir” sözlerini kullandı.
TMS aygıtının hangi durumlarda kullanılmaması gerektiği konusunda ikazlarda bulunan Hanoğlu, kelamlarını şu biçimde tamamladı:
“Kafatasındaki metal plakalar, anevrizma coilleri, implante edilmiş metalik aygıtlar yahut çıkarılamayan metalik objeler, koklear implant bulunan hastalarda, kalp pilleri ve gibisi implantları olan hastalarda kullanılmamalıdır. Bunun haricinde aslında önemli bir yan tesir ve rahatsızlık verici durumlar izlenmez. Bunlar; ağrısız kas seğirmesi, göz yahut yüzde, uzunluğunda ağrı yahut rahatsızlık hissi yahut diş ağrısıdır. Nadiren senkop, yani tansiyon düşmesi izlenebilir. Aygıtın çalışırken çıkardığı ses rahatsız edici olabilir ve kulaklık kullanılması gerekebilir. En kıymetli muhtemel yan tesir, yatkınlığı olan hastalarda epilepsi nöbetini uyarma ihtimalidir. Lakin bilhassa son periyotta tanımlanan güvenlik protokollerinin uygulanması ile bu biçimde bir riskin epeyce düşük olduğu büyük bilgi setlerinde ortaya konulmuştur.”
Depresyon ve başka duygudurum bozukluklarından etkilendiği düşünülen beyin bölgelerine uygulanan Transkraniyal Manyetik İkazım (TMU), psikiyatride ve nörolojik hastalıklarda kullanılan yeni bir tedavi tekniği olarak biliniyor.
Mevzuya ait açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu, beyin uyarımı (nöromodülasyon) aygıtları ve bunlarla yapılan tedavilerin beyin üzerinden bedenin her bölgesini etkileyebileceğini belirterek, “Depresyondan baş ağrısı ve öbür ağrılı durumlara, felçlere, konuşma bozukluklarına (afazi) ve parkinson, alzaymır hastalıklarına, omurilik hasarından idrar kaçırmaya kadar fazlaca geniş bir hastalık ve semptom kümesini tedavi etmeyi hedefleyen bir alan oluşturur” tabirini kullandı.
Hanoğlu, beyin uyarımı tedavisinin günümüzde daha epey ehemmiyet kazandığını vurguladı.
‘GENİŞ BİR HASTALIK KÜMESİNİ TEDAVİ EDEBİLİYOR’
Hanoğlu, “Beyin uyarımı, beyin üzerinde doğal bir biyolojik cevap üretmek için hudut hücrelerini ve kimi vakit sonları değişik prosedürler kullanarak (manyetik alan, elektrik ve benzeri) faal olarak uyararak çalışır. Beyin uyarımı aygıtları ve bunlarla yapılan tedaviler beyin üzerinden bedenin her bölgesini etkileyebilir. Depresyondan baş ağrısı ve başka ağrılı durumlara, felçlere, konuşma bozukluklarına (afazi) ve parkinson, alzaymır hastalıklarına, omurilik hasarından idrar kaçırmaya kadar fazlaca geniş bir hastalık ve semptom kümesini tedavi etmeyi hedefleyen bir alan oluşturur” sözlerini kullandı.
Genel olarak bu tedavileri nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda yaklaşık 10 yıldan bu yana hem araştırma birebir vakitte klinik gayelerle uyguladıklarını bildiren Hanoğlu, “Bu alan, günümüzde tıbbın en süratli gelişen alanlarından biridir ve tıptan mühendisliğe biroldukca farklı uzmanlık alanını içererek şimdiye kadar tedavide sorun çektiğimiz bir epeyce hastalık için umut vadetmektedir. Transkraniyal elektrik stimülasyonu (TES) ve transkraniyal manyetik stimülasyonu (TMS), en çok kullanılan ve üzerinde tecrübe kazanılmış iki temel beyin ihtarım yöntemidir” değerlendirmesinde bulundu.
HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILABİLİR?
Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu,“invaziv” olmayan bu tekniklerde bedene ve beyne bir şey yerleştirilmesi gerekmediğini belirterek, şunları kaydetti:
“Sadece beynin haricinden, saçlı deri üzerinden yavaşça elektirik akımı ya da manyetik alan uygulamaları üzere prosedürler ile beynin hastalık niçiniyle bozulmuş olan işleyiş biçimi, yani networkleri düzenlemeye ve tedavi sağlanmaya çalışılıyor. Yapılan çalışmalar, bu uyarımların beyin dokusundaki hudut hücreleri üzerinde elektrofizyolojik tesirlere niye olduğunu ve bu yolla hudut ağı işlevinin bozulmuş durumunu normalleştirdiğini gösteriyor. Hatta oluşan bu elektrofizyolojik tesirler beyin kimyasında da dopamin ve gibisi iletici hususları de düzenleyerek tesirli oluyor.”
Beyin ikazım ana formlarından biri olan TMS’nin birinci vakit içinderda 2008’de FDA’dan depresyon hastalarında uygulanmak üzere onay aldığını bildiren Hanoğlu, bu tedavilerin hangi hastalıklarda kullanılabileceğine ait de değerlendirmelerde bulundu.
Hanoğlu, şunları kaydetti:
“Daha yakın vakit içinderda migrende ve öteki endikasyonlarda kullanması için de benzeri onaylar verilmiştir. Bunun ötesinde son yayınlanan tedavi yönergelerinde, bilhassa inme daha sonrası klâsik yollar ile tedavide çok zorluk çekilen el motor gücünün geri kazanımı için fibromiyalji ve nöropatik ağrılar için, bir daha inme daha sonrası konuşma (afazi) ve yutma bozuklukları için, multipl sklerozda spastisite (kas sertliği) ve parkinson hastalığının çeşitli semptomları için yüksek seviyede delil oluşturan çalışmalar ortaya konulmuştur. Bunların yanı sıra bugün aktif bir tedavimizin olmadığı alzaymır hastalığı üzere hastalıklarda da beyin uyarımından değişik emellerle yararlanılmaktadır.”
“Öncelikle beyin uyarımı tedavisinin, hala seçilmiş hastalar için multidisipliner bir kıymetlendirme yoluyla, öteki yerleşik tedavilere ek olarak yahut onlara cevap alınamadığında uygulandığını belirtmek gerekir. Bilhassa ilaçlar etkisiz olduğunda yahut bağımlılık, olumsuz yan tesirler, tolerans yahut toksisite gelişimi üzere niçinlerle ilaçların kullanması problemli hale geldiğinde beyin uyarımı tedavisi düşünülebilir ya da klasik tedavilerin aktifliğini güçlendirmek için onlarla birlikte kullanılmaktadır.”
SEANSLAR AZAMÎ 30 DAKİKA SÜRÜYOR
Hanoğlu, kullanımdaki en kolay beyin uyarımı aygıtları içinde yer alan TES’in, temelde kafatası üzerinden (transcranial) zayıf bir elektrik akımı geçirilmesine dayandığını bildirdi.
Hanoğlu, “Elektrik akımı nispeten uzunca bir vakit boyunca (genellikle 5-30 dakika) süren seanslar halinde saçlı deri üzerinden altındaki beyin kabuğu bölgelerini uyarmak ya da baskılamak üzere uygulanır. Anodun altına gelen beyin dokusunda çoklukla uyarılabilirlik artar iken, katodun altına gelen dokuda uyarılabilirlik azalıyor. Bu yolla ‘nöroplastisite’ denilen beyinde uzun periyodik düzenleyici ve güzelleştirici tesirler oluşturulur. Bu tekniğin TMS’ye bakılırsa en önemli avantajları; daha sıradan, ucuz ve kolay taşınabilir (hatta konutta kullanılabilir) bir yol olmasıdır. En kıymetli sonluluğu ise odaksallığının, yani beynin yalnızca makul bir bölgesine hedeflenebilmenin TMS’den daha az olmasıdır. Uygulama sırasında elektrot altında iğnelenme ve ihtarım daha sonrası kaşıntı, baş ağrısı, bulantı ve uykusuzluk fazlaca az sıklıkta görülebilen yavaşça yan etkilerdir” sözlerini kullandı.
TMS aygıtının hangi durumlarda kullanılmaması gerektiği konusunda ikazlarda bulunan Hanoğlu, kelamlarını şu biçimde tamamladı:
“Kafatasındaki metal plakalar, anevrizma coilleri, implante edilmiş metalik aygıtlar yahut çıkarılamayan metalik objeler, koklear implant bulunan hastalarda, kalp pilleri ve gibisi implantları olan hastalarda kullanılmamalıdır. Bunun haricinde aslında önemli bir yan tesir ve rahatsızlık verici durumlar izlenmez. Bunlar; ağrısız kas seğirmesi, göz yahut yüzde, uzunluğunda ağrı yahut rahatsızlık hissi yahut diş ağrısıdır. Nadiren senkop, yani tansiyon düşmesi izlenebilir. Aygıtın çalışırken çıkardığı ses rahatsız edici olabilir ve kulaklık kullanılması gerekebilir. En kıymetli muhtemel yan tesir, yatkınlığı olan hastalarda epilepsi nöbetini uyarma ihtimalidir. Lakin bilhassa son periyotta tanımlanan güvenlik protokollerinin uygulanması ile bu biçimde bir riskin epeyce düşük olduğu büyük bilgi setlerinde ortaya konulmuştur.”