EsraBetül
Member
Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nin Ulusal Müsabaka kısmı bu yıl Selman Nacar’ın “İki Şafak içinde” isimli sinemasıyla başladı. Sinema, uygun ve makus yanlarıyla birinci akşam çokça konuşuldu, ki bu da Selman Nacar ismine son derece olumlu bir başlangıçtı bana sorarsanız. Faulkner’ın o ünlü lafına atfen (“Hiçlik ve acı içinde acıyı tercih ederim”) hiç konuşulmamasındansa tartışılması her vakit yeğdir.
Araba plakalarından anladığımız kadarıyla Uşak’ta geçen sinema bir dokuma fabrikasında geçirdiği iş kazası kararı yaralanan bir emekçi ile kazanın getirdiği ağır sorumluluktan en az hasarla sıyrılmaya çalışan işverenlerinin bir günlük öyküsünü anlatıyor. “İki Şafak içinde” akla bir yandan “Babamın Kanatları” ve geçen yılın en sükse yapan sinemalarından “Çatlak”ı getirdiği üzere bir yandan da son senelerda ülkemizde bir çok tesiri hissedilen Yeni Rumen sineması ile ahlaki ikilemleri sıkça işleyen İranlı sinemacı Farhadi’nin sinemalarını de getirdi. Bu saydıklarım olağan olarak daima olumlu örnekler, hoş göndermeler lakin Selman Nacar’ın kendi şahsi yolunu oluşturması manasında vakit zaman mahzur teşkil edecek tuzaklar da barındırıyor elbette. Üretimci ve sinemacı kimliğini sağlam adımlarla oluşturduğuna inandığımız Nacar direktör koltuğuna oturduğu bu birinci uzun metrajlı sinemasıyla ilerisi için şimdiden kuvvetli bir izlenim uyandırıyor, en azından onu teslim edelim.
Muhafazakar burjuvaziye mensup bir ailenin küçük oğlu Kadir sinemanın merkezindeki karakter ve kamera sinema boyunca daima onunla bir arada dolaşıyor, izleyiciyi daima Kadir’in gözünden olayları izliyor. Selman Nacar’ın bir çok uzaklıklı durmayı tercih ettiği anlatı belk bizim Kadir ile özdeşleşmemizi engelliyor ancak onu anlamaya, bir biçimde onu kabullenip yeri geldiğinde onu affetmeye de istekli hissediyoruz kendimizi.
Sinemanın temelinde derin bir ahlaki kriz olduğunu (ama fazla ayrıntıya girmek izleme zevkini bozacak, o yüzden burada keselim) söyleyelim ancak birtakım noktada ikna olmadığımızı da ekleyelim. Öncelikle şunda anlaşalım, oyunculuklar büyük ölçüde epeyce âlâ, performanslar ve bilhassa birtakım sahneler fazlaca etkileyici. Yaralanan emekçinin karısı Serpil rolünde Nezaket Erden bir daha üst seviye bir performans sergiliyor ve burada onun aslında yüzeye epey yakın duran hislerini büyük bir ustalıkla dizginlediğini görüp daha da memnun oluyoruz açıkçası. Erden’in oyunculuk macerası onu yakından izleyen bizlerin beklentilerini dahi aşacak derece hoş gidiyor, belirtmeden edemeyeceğim.
İşinin kurdu avukat rolünde Fazilet Şenocak’ın tahminen başkalarından bir adım öne çıktığı takım tam bir ensemble performansı sunuyor sinemada ve Bedir Bedir, Burcu Gölgedar, Cihat Süvarioğlu, Ali Seçkiner ve Cemalettin Çekmece bu takım ortasında altını bilhassa çizmek istediğim isimler benim için. Yakın planı şimdi hiç kullanmayan ve diyaloglarda açı-karşı açı tekniğini tercih etmeyen (aslına bakarsanız anlatısını bu teknik tercihlerle inşa ediyor) Selman Nacar işin ahlaki boyutundaki düğümü baş oyuncusu Mücahit Koçak’a (Kadir) yüklemiş ve o da mümkün olduğunca içine dönük bir oyunculukla öne çıkmamaya büyük bir dikkat göstererek tökezlemeden gdolayıyor sineması.
Tahminen tek sorun yer yer çıkışlar yapan Kadir’e oyuncu olarak duyduğu reaksiyonun performansında sebep olduğu tutukluk olabilir. Tutukluk kimi vakit hayli gerekli ve tesirli olabilir (en can alıcı anda tutukluk yapan bir silah gibi) lakin ailesine karşı başkaldırıyor üzere görünen Kadir’in hem sevgilisine tıpkı vakitte serpil’e karşı yani duygusal ve vicdani imtihanlarını verdiği iki şahsa karşı bir türlü ‘doğru’ davranamaması onu bizim gözümüzde de alçaltıyor açıkçası. olağan olarak Selman Nacar’ın şahsî tercihi bu ve sinemanın bütünlüğünde bir yere oturuyor tahminen lakin izleyicinin ortasında bir şeyler eksik kalıyor, vicdani yükü tek başına yüklenmiş bir biçimde salondan ayrılıyor. Bu sinemanın en çok tartışılan noktalarından bir tanesiydi işte.
Tartışılan bir başka konu da hem avukatın “Kanunlar personelden yana” cümlesinin yanlışlığı (bunun yanlışlığını Soma’da gördük daima birlikte, değil mi?) üzerine inşa edilen bir hareketler serisinin sineması domine edişi birebir vakitte günümüzde iktidarda olmanın tüm nimetlerinden, hiç bir kasvet duymadan, faydalanan muhafazakar burjuvazinin yeni jenerasyon bir karakter (Kadir) üzerinden vicdan muhasabesine girişmesinin ne kadar inandırıcı olduğuydu. Buna her manada tertemiz bir karakter olarak tahayyül edilmiş Serpil’in inandırıcılık sonlarını zorlayan halini da eklediğinizde bir anda fazla yüzeysel ya da fazla hesaplanmış, neredeyse yapay bir denklemle karşı karşıya olduğumuz izlenimine kapılıyoruz. Ancak natürel bu bizim fikrimiz.
Araba plakalarından anladığımız kadarıyla Uşak’ta geçen sinema bir dokuma fabrikasında geçirdiği iş kazası kararı yaralanan bir emekçi ile kazanın getirdiği ağır sorumluluktan en az hasarla sıyrılmaya çalışan işverenlerinin bir günlük öyküsünü anlatıyor. “İki Şafak içinde” akla bir yandan “Babamın Kanatları” ve geçen yılın en sükse yapan sinemalarından “Çatlak”ı getirdiği üzere bir yandan da son senelerda ülkemizde bir çok tesiri hissedilen Yeni Rumen sineması ile ahlaki ikilemleri sıkça işleyen İranlı sinemacı Farhadi’nin sinemalarını de getirdi. Bu saydıklarım olağan olarak daima olumlu örnekler, hoş göndermeler lakin Selman Nacar’ın kendi şahsi yolunu oluşturması manasında vakit zaman mahzur teşkil edecek tuzaklar da barındırıyor elbette. Üretimci ve sinemacı kimliğini sağlam adımlarla oluşturduğuna inandığımız Nacar direktör koltuğuna oturduğu bu birinci uzun metrajlı sinemasıyla ilerisi için şimdiden kuvvetli bir izlenim uyandırıyor, en azından onu teslim edelim.
Muhafazakar burjuvaziye mensup bir ailenin küçük oğlu Kadir sinemanın merkezindeki karakter ve kamera sinema boyunca daima onunla bir arada dolaşıyor, izleyiciyi daima Kadir’in gözünden olayları izliyor. Selman Nacar’ın bir çok uzaklıklı durmayı tercih ettiği anlatı belk bizim Kadir ile özdeşleşmemizi engelliyor ancak onu anlamaya, bir biçimde onu kabullenip yeri geldiğinde onu affetmeye de istekli hissediyoruz kendimizi.
Sinemanın temelinde derin bir ahlaki kriz olduğunu (ama fazla ayrıntıya girmek izleme zevkini bozacak, o yüzden burada keselim) söyleyelim ancak birtakım noktada ikna olmadığımızı da ekleyelim. Öncelikle şunda anlaşalım, oyunculuklar büyük ölçüde epeyce âlâ, performanslar ve bilhassa birtakım sahneler fazlaca etkileyici. Yaralanan emekçinin karısı Serpil rolünde Nezaket Erden bir daha üst seviye bir performans sergiliyor ve burada onun aslında yüzeye epey yakın duran hislerini büyük bir ustalıkla dizginlediğini görüp daha da memnun oluyoruz açıkçası. Erden’in oyunculuk macerası onu yakından izleyen bizlerin beklentilerini dahi aşacak derece hoş gidiyor, belirtmeden edemeyeceğim.
İşinin kurdu avukat rolünde Fazilet Şenocak’ın tahminen başkalarından bir adım öne çıktığı takım tam bir ensemble performansı sunuyor sinemada ve Bedir Bedir, Burcu Gölgedar, Cihat Süvarioğlu, Ali Seçkiner ve Cemalettin Çekmece bu takım ortasında altını bilhassa çizmek istediğim isimler benim için. Yakın planı şimdi hiç kullanmayan ve diyaloglarda açı-karşı açı tekniğini tercih etmeyen (aslına bakarsanız anlatısını bu teknik tercihlerle inşa ediyor) Selman Nacar işin ahlaki boyutundaki düğümü baş oyuncusu Mücahit Koçak’a (Kadir) yüklemiş ve o da mümkün olduğunca içine dönük bir oyunculukla öne çıkmamaya büyük bir dikkat göstererek tökezlemeden gdolayıyor sineması.
Tahminen tek sorun yer yer çıkışlar yapan Kadir’e oyuncu olarak duyduğu reaksiyonun performansında sebep olduğu tutukluk olabilir. Tutukluk kimi vakit hayli gerekli ve tesirli olabilir (en can alıcı anda tutukluk yapan bir silah gibi) lakin ailesine karşı başkaldırıyor üzere görünen Kadir’in hem sevgilisine tıpkı vakitte serpil’e karşı yani duygusal ve vicdani imtihanlarını verdiği iki şahsa karşı bir türlü ‘doğru’ davranamaması onu bizim gözümüzde de alçaltıyor açıkçası. olağan olarak Selman Nacar’ın şahsî tercihi bu ve sinemanın bütünlüğünde bir yere oturuyor tahminen lakin izleyicinin ortasında bir şeyler eksik kalıyor, vicdani yükü tek başına yüklenmiş bir biçimde salondan ayrılıyor. Bu sinemanın en çok tartışılan noktalarından bir tanesiydi işte.
Tartışılan bir başka konu da hem avukatın “Kanunlar personelden yana” cümlesinin yanlışlığı (bunun yanlışlığını Soma’da gördük daima birlikte, değil mi?) üzerine inşa edilen bir hareketler serisinin sineması domine edişi birebir vakitte günümüzde iktidarda olmanın tüm nimetlerinden, hiç bir kasvet duymadan, faydalanan muhafazakar burjuvazinin yeni jenerasyon bir karakter (Kadir) üzerinden vicdan muhasabesine girişmesinin ne kadar inandırıcı olduğuydu. Buna her manada tertemiz bir karakter olarak tahayyül edilmiş Serpil’in inandırıcılık sonlarını zorlayan halini da eklediğinizde bir anda fazla yüzeysel ya da fazla hesaplanmış, neredeyse yapay bir denklemle karşı karşıya olduğumuz izlenimine kapılıyoruz. Ancak natürel bu bizim fikrimiz.