CODerFluer
New member
Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ve Kolektif Güvenlik Muahedesi Örgütüne (KGAÖ) üye ülke önderlerinin ortak toplantısında, Afganistan’daki insani kriz masaya yatırıldı.
Tacikistan’ın başşehri Duşanbe’de Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın konut sahipliğinde düzenlenen görüşmede Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Pakistan Başbakan İmran Han, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan yer aldı.
“AFGANİSTAN’IN KAYNAKLARI YETERSİZ”
Ortak doruğa, Rusya, Çin ve Hindistan başkanları ise görüntü konferans sistemiyle katıldı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, burada yaptığı konuşmada, Afganistan’daki insani krize dikkati çekti.
Tokayev, “Ülkenin kendi iç kaynakları krizi aşmak için büsbütün yetersiz. Birleşmiş Milletler (BM) varsayımlarına nazaran, Afganistan insani felaketin eşiğinde.” değerlendirmesinde bulundu.
Bunun bir abartı olmadığını ve yakın gelecekte kelam konusu ülkedeki besin krizinin Orta Asya hudutlarını aşarak nüfusun mecburî göçü ile global boyut kazanacağını vurgulayan Tokayev, “Şimdi aksiyona geçme vakti. Ülkelerimiz ve örgütlerimiz seviyesinde, Afganistan halkına süratli biçimde yardım ulaştırmak için ‘insani yardım köprüsü’ oluşturabiliriz.” diye konuştu.
Kasım Cömert Tokayev, ŞİÖ ve KGAÖ ülkelerinin Afganistan’ın yeni hükümetiyle gayri resmi diyalog başlatması gerektiğine işaret ederek şu biçimde devam etti:
“Bu cins temaslar, Taliban’ın gerçek niyetini değerlendirmeyi, bölgesel istikrara yönelik ortak vizyon oluşturmayı ve bu ülke ile ticari, ekonomik bağları bir daha kurmaya imkan sağlayacaktır. Bu evrede mevzu, resmi olarak tanıma değil. Bir defa daha altını çiziyorum, fazlaca şey Afganistan’ın yeni idaresinin atacağı adımlar ile BM kararlarına bağlı olacaktır.”
ÖZBEKİSTAN: 1990’LI YILLARA GERİ DÖNÜŞ RİSKİ VAR
Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev de Afganistan’daki tansiyon tabanında ŞİÖ ve KGAÖ ülkelerinin güvenlik servisleriyle yapan iş birliklerinin geliştirilmesi gerektiğini belirtti.
Mirzyoyev, ortak eforlar ve kararlı aksiyonlarla teröristlerin sıcak noktalardan Afganistan’a geçişine yönelik kanalların yok edilmesinin değerine değinerek, bu çerçevede ŞİÖ Terörle Çaba Bölgesel Yapısı ve KGAÖ sekretaryasının yanı sıra bu ülkelerin güvenlik servisleri içindeki alakaların geliştirilmesinden yana olduklarını kaydetti.
Mevcut şartlarda, Afganistan’ın iç savaş ve insani krizle boğuştuğu ve topraklarının memleketler arası terörün ve uyuşturucu üretiminin merkezi haline geldiği 1990’lardaki durumuna geri dönmeyeceğinin kesin garantisinin olmadığını lisana getiren Mirziyoyev, Afganistan’a hududu olan bir ülkesinin o senelerda bu zorluklar ve tehditlerle karşı karşıya kaldığını anımsattı.
Şevket Mirziyoyev, “Afganistan topraklarının aşırıcılığın büyümesi ve radikal ideolojinin ihracatı, Afgan topraklarının ülkelerimize karşı yıkıcı aksiyonlar için kullanılması ve militanların ülkelere sızma riskleri göz önüne alındığında güvenliğimize yönelik tehdit ve tehlike kaynağı olarak kalmasına müsaade vermemeliyiz.” dedi.
TACİKİSTAN: AFGANİSTAN TÜM BÖLGE İÇİN TEHDİT
Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman ise Afganistan’daki mevcut durumun tüm bölge için değerli tehdit haline geldiğini belirterek “Komşu ülke insani felaketin eşiğinde. Halkı da açlığın eşiğinde. Durumu değerlendirirken dikkatli olmalıyız. İktidarın şiddetle ele geçirilmesinin, birtakım ülkelerin bu ülkede barış ve istikrarın tesisi beklentilerinin haklı çıkacağını garanti edemeyeceği açıktır. Afganistan’daki vahşete ve kaosa karşın dünya toplumunun, memleketler arası örgütlerin bu ülkede olup bitenler konusunda sessiz kalmasına şaşırıyoruz. BM ve öbür kuruluşların Pençşir halkı da dahil olmak üzere Afganistan halkına yardım sağlama erişimi yok. Tehditlerin sorumluluk bölgemize sızma mümkünlüğünü önlemek için Afganistan etrafında güvenlik koridoru oluşturmaya çağırıyorum.” dedi.
KIRGIZİSTAN AFGAN GÖÇÜNDEN KAYGILI
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov da ŞİÖ ve KGAÖ’nün, bölgede güvenlik ve istikrarı güçlendirmek için üniversal olarak tanınan araçlar olduğunu söylemiş oldu.
Caparov, Afganistan’daki askeri-politik durumu ile ilgili ortak tasaları paylaştıklarını belirterek “Bu ülkeden, Orta Asya ülkelerine artığı gözlenen tehdit var. Ayrıyeten nüfusların radikalleşmesi, yasa dışı göç ve mülteci akınından kaygılıyız.” dedi.
Afganistan’da bugün istikrar, huzur ve barışın tesis edilmesi konusunun evvelarden olduğunu kaydeden Caparov, Afgan halkının devletlerini bir daha kurma dileğini desteklenmesi gerektiğini, bu bağlamda, tehditleri önlemek, devlet hudutlarının korunmasını güçlendirmek için ortak koordineli eforlara duyulan gereksinime işaret etti.
Tacikistan’ın başşehri Duşanbe’de Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın konut sahipliğinde düzenlenen görüşmede Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Pakistan Başbakan İmran Han, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan yer aldı.
“AFGANİSTAN’IN KAYNAKLARI YETERSİZ”
Ortak doruğa, Rusya, Çin ve Hindistan başkanları ise görüntü konferans sistemiyle katıldı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, burada yaptığı konuşmada, Afganistan’daki insani krize dikkati çekti.
Tokayev, “Ülkenin kendi iç kaynakları krizi aşmak için büsbütün yetersiz. Birleşmiş Milletler (BM) varsayımlarına nazaran, Afganistan insani felaketin eşiğinde.” değerlendirmesinde bulundu.
Bunun bir abartı olmadığını ve yakın gelecekte kelam konusu ülkedeki besin krizinin Orta Asya hudutlarını aşarak nüfusun mecburî göçü ile global boyut kazanacağını vurgulayan Tokayev, “Şimdi aksiyona geçme vakti. Ülkelerimiz ve örgütlerimiz seviyesinde, Afganistan halkına süratli biçimde yardım ulaştırmak için ‘insani yardım köprüsü’ oluşturabiliriz.” diye konuştu.
Kasım Cömert Tokayev, ŞİÖ ve KGAÖ ülkelerinin Afganistan’ın yeni hükümetiyle gayri resmi diyalog başlatması gerektiğine işaret ederek şu biçimde devam etti:
“Bu cins temaslar, Taliban’ın gerçek niyetini değerlendirmeyi, bölgesel istikrara yönelik ortak vizyon oluşturmayı ve bu ülke ile ticari, ekonomik bağları bir daha kurmaya imkan sağlayacaktır. Bu evrede mevzu, resmi olarak tanıma değil. Bir defa daha altını çiziyorum, fazlaca şey Afganistan’ın yeni idaresinin atacağı adımlar ile BM kararlarına bağlı olacaktır.”
ÖZBEKİSTAN: 1990’LI YILLARA GERİ DÖNÜŞ RİSKİ VAR
Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev de Afganistan’daki tansiyon tabanında ŞİÖ ve KGAÖ ülkelerinin güvenlik servisleriyle yapan iş birliklerinin geliştirilmesi gerektiğini belirtti.
Mirzyoyev, ortak eforlar ve kararlı aksiyonlarla teröristlerin sıcak noktalardan Afganistan’a geçişine yönelik kanalların yok edilmesinin değerine değinerek, bu çerçevede ŞİÖ Terörle Çaba Bölgesel Yapısı ve KGAÖ sekretaryasının yanı sıra bu ülkelerin güvenlik servisleri içindeki alakaların geliştirilmesinden yana olduklarını kaydetti.
Mevcut şartlarda, Afganistan’ın iç savaş ve insani krizle boğuştuğu ve topraklarının memleketler arası terörün ve uyuşturucu üretiminin merkezi haline geldiği 1990’lardaki durumuna geri dönmeyeceğinin kesin garantisinin olmadığını lisana getiren Mirziyoyev, Afganistan’a hududu olan bir ülkesinin o senelerda bu zorluklar ve tehditlerle karşı karşıya kaldığını anımsattı.
Şevket Mirziyoyev, “Afganistan topraklarının aşırıcılığın büyümesi ve radikal ideolojinin ihracatı, Afgan topraklarının ülkelerimize karşı yıkıcı aksiyonlar için kullanılması ve militanların ülkelere sızma riskleri göz önüne alındığında güvenliğimize yönelik tehdit ve tehlike kaynağı olarak kalmasına müsaade vermemeliyiz.” dedi.
TACİKİSTAN: AFGANİSTAN TÜM BÖLGE İÇİN TEHDİT
Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman ise Afganistan’daki mevcut durumun tüm bölge için değerli tehdit haline geldiğini belirterek “Komşu ülke insani felaketin eşiğinde. Halkı da açlığın eşiğinde. Durumu değerlendirirken dikkatli olmalıyız. İktidarın şiddetle ele geçirilmesinin, birtakım ülkelerin bu ülkede barış ve istikrarın tesisi beklentilerinin haklı çıkacağını garanti edemeyeceği açıktır. Afganistan’daki vahşete ve kaosa karşın dünya toplumunun, memleketler arası örgütlerin bu ülkede olup bitenler konusunda sessiz kalmasına şaşırıyoruz. BM ve öbür kuruluşların Pençşir halkı da dahil olmak üzere Afganistan halkına yardım sağlama erişimi yok. Tehditlerin sorumluluk bölgemize sızma mümkünlüğünü önlemek için Afganistan etrafında güvenlik koridoru oluşturmaya çağırıyorum.” dedi.
KIRGIZİSTAN AFGAN GÖÇÜNDEN KAYGILI
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov da ŞİÖ ve KGAÖ’nün, bölgede güvenlik ve istikrarı güçlendirmek için üniversal olarak tanınan araçlar olduğunu söylemiş oldu.
Caparov, Afganistan’daki askeri-politik durumu ile ilgili ortak tasaları paylaştıklarını belirterek “Bu ülkeden, Orta Asya ülkelerine artığı gözlenen tehdit var. Ayrıyeten nüfusların radikalleşmesi, yasa dışı göç ve mülteci akınından kaygılıyız.” dedi.
Afganistan’da bugün istikrar, huzur ve barışın tesis edilmesi konusunun evvelarden olduğunu kaydeden Caparov, Afgan halkının devletlerini bir daha kurma dileğini desteklenmesi gerektiğini, bu bağlamda, tehditleri önlemek, devlet hudutlarının korunmasını güçlendirmek için ortak koordineli eforlara duyulan gereksinime işaret etti.