CODerFluer
New member
Afganistan’da hükümete karşı savaş veren ve ilerleyişini sürdüren Taliban’ın baskıları niçiniyle bölgede çalışan gazeteciler vefat de dahil olmak üzere tehlikelerle karşı karşıya. Birleşmiş Milletler’in (BM) aktardığına bakılırsa, 2018-2021 yılları içinde Afganistan’da 30’dan fazla gazeteci öldürüldü.
“AFGANİSTAN GAZETECİLER İÇİN EN TEHLİKELİ ÜLKELERDEN”
BBC, başşehir Kabil’de vazife yapan 2 gazeteciyle konuştu. Gazetecilerden Kareem, 2001 yılından bu yana Afganistan’ın gazeteciler için dünyanın en tehlikeli ülkelerinden birisi olduğunu ve 20 yıl içerisinde 100’den çok gazetecinin ya da medya çalışanının öldürüldüğünü söylüyor.
“HİÇBİR UMUT GÖREMİYORUZ”
Son 3-4 ay içerisinde durumun giderek zorlaştığını ve epeyce daha farklı bir boyuta ulaştığını aktaran Kareem şunları kaydediyor:
“Her hafta bir arkadaşımızı, bir meslektaşımızı kaybediyoruz. Ülke çapında, bilhassa de başkentte maksat alınmalarımız, ölümlerimiz durmadı. Devam ediyor. Kendim de ve meslektaşlarım da, gerek ailemizle beraberyken gerek evdeyken, gerekse de çalışırken bunu hissediyoruz. Yarına dair hiç bir umut nazaranmiyoruz.“
“SİZİ KİM ÖLDÜRÜYOR, BİLMİYORSUNUZ”
Küçükken ailesiyle birlikte ülkeyi terk eden ve aile üyelerinin pek birçoklarının hala ABD’de yaşadığı Ali, yıllar daha sonra gazeteci olarak Kabil’e geri dönmüş birisi.
Tıpkı Kareem üzere gazetecilere yönelik şiddetin son aylarda arttığını belirten Ali, kendilerine yönelik tehdidin sıklıkla IŞİD’ten ya da Taliban’dan geldiğini lisana getiriyor. Lakin Ali, faili meçhul cinayetlere dikkat çekerek şu biçimde devam ediyor:
“bazı kimi kim olduğu bilinmeyen bir motosikletli gelip bir gazeteciyi öldürüyor. Meslektaşlarımızı kim öldürüyor, bunu bile bilmiyoruz. Geçtiğimiz yıl içerisinde hükümet cinayetlerin yüzde 99’unun Taliban tarafınca işlendiğini söylemiş oldu. Bu mümkün. Ancak ispatlanmadı. Sahiden sizi kim öldürüyor, sizi kim izliyor, bunu bilmiyorsunuz.”
“TALİBAN, BAYAN GAZETECİLERİN İŞİ BIRAKMASINI İSTEDİ”
Ali’nin anlattıklarına nazaran, gazeteciler bir yanda fizikî şiddetle karşı karşıya kalırken, öbür yandan da kendilerini susturmak için yöneltilen tehditlerle gayret ediyor.
Kareem, bu tehditlerden dolayı kendisiyle birebir kentte, Kabil’de yaşayan ailesini dahi görmeye gitmediğini anlatıyor. Bunun niçinini ise şöyleki açıklıyor:
“Çocuklarımı ve ailemi tehlikeye atmak istemiyorum. Gazeteciler olarak büyük bir tehdit altındayız. Son 2-3 ay içerisinde ülke çapında epeyce sayıda gazeteci ve medya çalışanı, bilhassa de bayanlar, mesleği bırakmak zorunda kaldı. örneğin Mezar-ı Şerif’te, Taliban’ın fazlaca sayıda hanımın işi bırakmalarını istediğini duyduk. Bütün ülkede geçerli lakin bilhassa Kabil’de gazetecilere yönelik tehdit günbegün artıyor.”
“BİZ YAPMAZSAK KİM YAPACAK?”
Lakin tüm yaşadıklarına karşın iki gazeteci de mesleklerini sürdürmek zorunda olduklarını söylüyor.
Ali, yapacak bir şeyin olmadığını ve ülkede yaşayan insanların seslerini duyurmaları gerektiğini anlatıyor. “Yapabileceğimiz şey de bu ve bunu yapmaya mecburuz” diyor ve şu biçimde soruyor: “Biz yapmazsak kim yapacak?“
“ÖZGÜRLÜĞÜMÜZ İÇİN AĞLADIM”
Pulitzer ödüllü Hint gazeteci Danish Siddiqui de Afganistan’da öldürülen gazetecilerden birisi. Temmuz 2021’de Afgan güvenlik güçlerinin konvoyundaydı. Konvoyun Pakistan hududunda Taliban’ın çapraz ateşi kalmasının akabinde ömrünü kaybetti.
Mumbai merkezli çalışan Siddiqui, 10 yılı aşkın bir müddetdir Reuters için çalışıyordu.
Tüm bu berbat şartların altında çalışırken ülkede gazeteciler, arkadaşlarının vefatları karşısında ne hissediyor? Kareem şöyleki cevaplıyor:
“Kabil’de bir intihar saldırısının akabinde canlı yayında bir arkadaşımızı izliyorduk. Orada olup biteni anlatıyordu. Ve o esnada öbür bir intihar saldırısı oldu ve ekran karardı. Arkadaşım orada öldürüldü. Büyük şok geçirdim. 10 dakika boyunca konuşamadım. Çok ağladım. Arkadaşım için, Afgan halkı için, demokrasi için, özgürlüğümüz için ağladım.”
“SESİ KISILMIŞ BİR TOPLUM İSTİYORLAR”
Afgan gazeteci Malala Maiwand da Aralık 2020’de Celalabad’ta otomobilinde uğradığı silahlı hücum kararı ömrünü kaybetti. Görgü şahitlerinin motosikletle işlendiğini belirttiği cinayeti kimse üstlenmedi.
Maiwand’ın birkaç ay öncesinde Helmand’da Radio Liberty muhabiri Aliyas Dayee de otomobiline yerleştirilen bombanın patlamasıyla hayatını kaybetmişti.
Kareem, gazeteci cinayetleri artarken, ailesinin bu işi daha fazla sürdürmesini istemediğinden bahsediyor.
Annesinin her gün ağladığını, ülkeyi terk edip, gazeteciliği de bırakmasını istediğini belirten Kareem, “Ben kardeşime de çocuğuma da bu işi devam ettirmelerini söylüyorum. Şayet ki dünyanın bir kesimi olabileceksek, şayet ki bir ulus olabileceksek birilerinin bedel ödemesi gerekiyor” diyor.
Kareem düşmanlarının hedeflerinin da, gazetecilerin mesleklerini bırakıp, ülkeyi terk etmeleri olduğunu söyleyerek şunları söz ediyor:
“[Düşmanlarımız] sesi kısılmış bir toplum istiyorlar. Ayrılmak her dakika aklımdan geçiyor ancak ben burada çalışmaya karar verdim. Olur da ülkem için öldürülürsem bu da benim için onurdur.”
‘İnsanlara nazaran buralar haritadaki noktalardan ibaret; lakin bizim için insanları tanıdığımız yerler’
Taliban, bugün prestijiyle başşehir Kabil’in yaklaşık 150 kilometre güneybatısındaki stratejik açıdan değerli ve Gazni vilayetinin merkezi Gazne kentinden daha sonra, ülkenin en büyük 3. kenti Herat’ı da ele geçirdi.
Gazne, Kabil-Kandahar yolu üzerinde ve güneyde Taliban’ın kuvvetli olduğu yerlerle başşehir Kabil içindeki ilişkiyi sağlıyor. Kentin ele geçirilmesinin, Taliban’ın başşehir Kabil’i alma mümkünlüğünü kuvvetlendirdiği biçiminde yorumlar yapılıyor.
KABİL, TALİBAN’IN DENETİMİNE GEÇERSE GAZETECİLER NASIL ETKİLENİR?
Kareem, “Bu ihtimali düşünemiyorum bile” diyor.
Bunun bir ihtimal dahilinde olduğunun da altını çizen Kareem, “bu biçimde bize, ailelerimize, meslektaşlarımıza neler olabilir hiç bilmiyorum. Lakin şundan eminim ki, o durumda Afganistan karanlığa gömülür” halinde konuşuyor.
Ali ise işlerinin her halükarda hayli sıkıntı olduğu yorumu yapıyor ve şunları söylüyor:
“Bunun olmamasını umut edersiniz. Şu anda bir sürü kanal sizi arıyor ve sizden ülkeyle ilgili bilgi alıyor. Bu sizin işiniz. Ve işinizi âlâ yapmak istiyorsunuz. Acı çeken insanları bildiriyorsunuz. Bombalanan insanları, yerleri. Bu hakikaten güç bir iş. Birtakım beşerler için buralar haritadaki noktalardan ibaret. Ancak bizim için buralar biroldukca sefer gittiğimiz, insanları tanıdığımız yerler. Evet Taliban’ın bir toprağı ele geçirmesi bir haber. Bunu anlatıyorsunuz. Lakin bu sırf bir haber değil, bununla birlikte gerçek hayatlar.“
Karanlık, vefat ve silahlarla dolu bir sayfayı kapatmak istediklerini söyleyen Kareem, silahtan, savaştan nefret ettiklerini belirtiyor.
Kareem, kuşaklarının savaş ortasında doğduğunu, savaşın ortasında öldüğünü belirterek, “Biz de tıpkı öteki milletler üzere olmak istiyoruz. niye? niye Afganlar? Bizden ne istiyorlar? Afganistan’ın savaştan uzak olduğu bir vakti görmeyi diliyorum” diyor.
“AFGANİSTAN GAZETECİLER İÇİN EN TEHLİKELİ ÜLKELERDEN”
BBC, başşehir Kabil’de vazife yapan 2 gazeteciyle konuştu. Gazetecilerden Kareem, 2001 yılından bu yana Afganistan’ın gazeteciler için dünyanın en tehlikeli ülkelerinden birisi olduğunu ve 20 yıl içerisinde 100’den çok gazetecinin ya da medya çalışanının öldürüldüğünü söylüyor.
“HİÇBİR UMUT GÖREMİYORUZ”
Son 3-4 ay içerisinde durumun giderek zorlaştığını ve epeyce daha farklı bir boyuta ulaştığını aktaran Kareem şunları kaydediyor:
“Her hafta bir arkadaşımızı, bir meslektaşımızı kaybediyoruz. Ülke çapında, bilhassa de başkentte maksat alınmalarımız, ölümlerimiz durmadı. Devam ediyor. Kendim de ve meslektaşlarım da, gerek ailemizle beraberyken gerek evdeyken, gerekse de çalışırken bunu hissediyoruz. Yarına dair hiç bir umut nazaranmiyoruz.“
“SİZİ KİM ÖLDÜRÜYOR, BİLMİYORSUNUZ”
Küçükken ailesiyle birlikte ülkeyi terk eden ve aile üyelerinin pek birçoklarının hala ABD’de yaşadığı Ali, yıllar daha sonra gazeteci olarak Kabil’e geri dönmüş birisi.
Tıpkı Kareem üzere gazetecilere yönelik şiddetin son aylarda arttığını belirten Ali, kendilerine yönelik tehdidin sıklıkla IŞİD’ten ya da Taliban’dan geldiğini lisana getiriyor. Lakin Ali, faili meçhul cinayetlere dikkat çekerek şu biçimde devam ediyor:
“bazı kimi kim olduğu bilinmeyen bir motosikletli gelip bir gazeteciyi öldürüyor. Meslektaşlarımızı kim öldürüyor, bunu bile bilmiyoruz. Geçtiğimiz yıl içerisinde hükümet cinayetlerin yüzde 99’unun Taliban tarafınca işlendiğini söylemiş oldu. Bu mümkün. Ancak ispatlanmadı. Sahiden sizi kim öldürüyor, sizi kim izliyor, bunu bilmiyorsunuz.”
“TALİBAN, BAYAN GAZETECİLERİN İŞİ BIRAKMASINI İSTEDİ”
Ali’nin anlattıklarına nazaran, gazeteciler bir yanda fizikî şiddetle karşı karşıya kalırken, öbür yandan da kendilerini susturmak için yöneltilen tehditlerle gayret ediyor.
Kareem, bu tehditlerden dolayı kendisiyle birebir kentte, Kabil’de yaşayan ailesini dahi görmeye gitmediğini anlatıyor. Bunun niçinini ise şöyleki açıklıyor:
“Çocuklarımı ve ailemi tehlikeye atmak istemiyorum. Gazeteciler olarak büyük bir tehdit altındayız. Son 2-3 ay içerisinde ülke çapında epeyce sayıda gazeteci ve medya çalışanı, bilhassa de bayanlar, mesleği bırakmak zorunda kaldı. örneğin Mezar-ı Şerif’te, Taliban’ın fazlaca sayıda hanımın işi bırakmalarını istediğini duyduk. Bütün ülkede geçerli lakin bilhassa Kabil’de gazetecilere yönelik tehdit günbegün artıyor.”
“BİZ YAPMAZSAK KİM YAPACAK?”
Lakin tüm yaşadıklarına karşın iki gazeteci de mesleklerini sürdürmek zorunda olduklarını söylüyor.
Ali, yapacak bir şeyin olmadığını ve ülkede yaşayan insanların seslerini duyurmaları gerektiğini anlatıyor. “Yapabileceğimiz şey de bu ve bunu yapmaya mecburuz” diyor ve şu biçimde soruyor: “Biz yapmazsak kim yapacak?“
“ÖZGÜRLÜĞÜMÜZ İÇİN AĞLADIM”
Pulitzer ödüllü Hint gazeteci Danish Siddiqui de Afganistan’da öldürülen gazetecilerden birisi. Temmuz 2021’de Afgan güvenlik güçlerinin konvoyundaydı. Konvoyun Pakistan hududunda Taliban’ın çapraz ateşi kalmasının akabinde ömrünü kaybetti.
Mumbai merkezli çalışan Siddiqui, 10 yılı aşkın bir müddetdir Reuters için çalışıyordu.
Tüm bu berbat şartların altında çalışırken ülkede gazeteciler, arkadaşlarının vefatları karşısında ne hissediyor? Kareem şöyleki cevaplıyor:
“Kabil’de bir intihar saldırısının akabinde canlı yayında bir arkadaşımızı izliyorduk. Orada olup biteni anlatıyordu. Ve o esnada öbür bir intihar saldırısı oldu ve ekran karardı. Arkadaşım orada öldürüldü. Büyük şok geçirdim. 10 dakika boyunca konuşamadım. Çok ağladım. Arkadaşım için, Afgan halkı için, demokrasi için, özgürlüğümüz için ağladım.”
“SESİ KISILMIŞ BİR TOPLUM İSTİYORLAR”
Afgan gazeteci Malala Maiwand da Aralık 2020’de Celalabad’ta otomobilinde uğradığı silahlı hücum kararı ömrünü kaybetti. Görgü şahitlerinin motosikletle işlendiğini belirttiği cinayeti kimse üstlenmedi.
Maiwand’ın birkaç ay öncesinde Helmand’da Radio Liberty muhabiri Aliyas Dayee de otomobiline yerleştirilen bombanın patlamasıyla hayatını kaybetmişti.
Kareem, gazeteci cinayetleri artarken, ailesinin bu işi daha fazla sürdürmesini istemediğinden bahsediyor.
Annesinin her gün ağladığını, ülkeyi terk edip, gazeteciliği de bırakmasını istediğini belirten Kareem, “Ben kardeşime de çocuğuma da bu işi devam ettirmelerini söylüyorum. Şayet ki dünyanın bir kesimi olabileceksek, şayet ki bir ulus olabileceksek birilerinin bedel ödemesi gerekiyor” diyor.
Kareem düşmanlarının hedeflerinin da, gazetecilerin mesleklerini bırakıp, ülkeyi terk etmeleri olduğunu söyleyerek şunları söz ediyor:
“[Düşmanlarımız] sesi kısılmış bir toplum istiyorlar. Ayrılmak her dakika aklımdan geçiyor ancak ben burada çalışmaya karar verdim. Olur da ülkem için öldürülürsem bu da benim için onurdur.”
‘İnsanlara nazaran buralar haritadaki noktalardan ibaret; lakin bizim için insanları tanıdığımız yerler’
Taliban, bugün prestijiyle başşehir Kabil’in yaklaşık 150 kilometre güneybatısındaki stratejik açıdan değerli ve Gazni vilayetinin merkezi Gazne kentinden daha sonra, ülkenin en büyük 3. kenti Herat’ı da ele geçirdi.
Gazne, Kabil-Kandahar yolu üzerinde ve güneyde Taliban’ın kuvvetli olduğu yerlerle başşehir Kabil içindeki ilişkiyi sağlıyor. Kentin ele geçirilmesinin, Taliban’ın başşehir Kabil’i alma mümkünlüğünü kuvvetlendirdiği biçiminde yorumlar yapılıyor.
KABİL, TALİBAN’IN DENETİMİNE GEÇERSE GAZETECİLER NASIL ETKİLENİR?
Kareem, “Bu ihtimali düşünemiyorum bile” diyor.
Bunun bir ihtimal dahilinde olduğunun da altını çizen Kareem, “bu biçimde bize, ailelerimize, meslektaşlarımıza neler olabilir hiç bilmiyorum. Lakin şundan eminim ki, o durumda Afganistan karanlığa gömülür” halinde konuşuyor.
Ali ise işlerinin her halükarda hayli sıkıntı olduğu yorumu yapıyor ve şunları söylüyor:
“Bunun olmamasını umut edersiniz. Şu anda bir sürü kanal sizi arıyor ve sizden ülkeyle ilgili bilgi alıyor. Bu sizin işiniz. Ve işinizi âlâ yapmak istiyorsunuz. Acı çeken insanları bildiriyorsunuz. Bombalanan insanları, yerleri. Bu hakikaten güç bir iş. Birtakım beşerler için buralar haritadaki noktalardan ibaret. Ancak bizim için buralar biroldukca sefer gittiğimiz, insanları tanıdığımız yerler. Evet Taliban’ın bir toprağı ele geçirmesi bir haber. Bunu anlatıyorsunuz. Lakin bu sırf bir haber değil, bununla birlikte gerçek hayatlar.“
Karanlık, vefat ve silahlarla dolu bir sayfayı kapatmak istediklerini söyleyen Kareem, silahtan, savaştan nefret ettiklerini belirtiyor.
Kareem, kuşaklarının savaş ortasında doğduğunu, savaşın ortasında öldüğünü belirterek, “Biz de tıpkı öteki milletler üzere olmak istiyoruz. niye? niye Afganlar? Bizden ne istiyorlar? Afganistan’ın savaştan uzak olduğu bir vakti görmeyi diliyorum” diyor.