ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık işgalinin faturası ağır

CODerFluer

New member
Afganistan’da Taliban’ın hakimiyetini ilan etmesi daha sonrası yeni bir periyot başladı. Tasanın hakim olduğu bu dönemdilk evvel de Afganistan hem memleketler arası arenada birebir vakitte iç işleyişinde işgalin hakim olduğu bir bölge olarak biliniyor.

İŞGALİN FATURASI

Afganistan’ı, 2001’deki 11 Eylül akınlarının akabinde işgal eden ABD, bölgedeki son askerlerini 31 Ağustos’ta çıkarmaya hazırlanırken 20 yıl süren savaş ülkeye epey sayıda mevt, yerinden edilme ve ekonomik maliyet getirdi.

Brown Üniversitesinin “Savaşın Maliyeti” (Costs of War) başlıklı projesi kapsamında yapılan araştırmalara göre, Afganistan’da biroldukça sivil çapraz ateş, el imali patlayıcılar, suikastlar ve bombalamalar sebebiyle hayatını yitirdi.


Afganistan’da ve Pakistan’daki hudut ötesi operasyonlarda 2001’den bu yana savaşın direkt kararı olarak 71 binden çoksı sivil yaklaşık 241 bin kişi ömrünü kaybetti.

ABD’NİN AFGANİSTAN’A MÜDAHALESİ

Periyodun ABD Lideri George W. Bush’un 11 Eylül akınlarından daha sonra teröre karşı yürüttüğü operasyonların modülü olarak 7 Ekim 2001’de ABD’nin Afganistan’daki müdahalesi başladı.

ABD ordusunun 2017’de Afganistan’daki hava hücumları için angajman kurallarını gevşetmesiyle sivil kayıplarda büyük bir artış yaşandı. Eski ABD Lideri Donald Trump idaresi sırasında Afganistan’da ABD öncülüğündeki hava ataklarında öldürülen sivillerin sayısı yüzde 330 arttı.


Afganistan’da 50 bini savaşın birinci üç yılında olmak üzere on binlerce kişi terör şüphelisi olarak gözaltına alındı.

OPERASYONLARA 2 TRİLYON DOLAR HARCANDI

ABD, savaş bölgesindeki 20 yıllık varlığı boyunca askeri operasyonlara iddiası 2 trilyon dolardan fazla harcadı. ABD’nin borçlanarak finanse ettiği Afganistan ve Irak savaşlarının maliyetinin yanı sıra 2050’ye kadar borçlanma faizinin 6,5 trilyon doları bulması bekleniyor.

ABD, 2002’den bu yana Afganistan’da bir daha yapılanma programlarını uygulamak için 145 milyar doları aşkın ödenek sağladı, geçen 20 yıl ortasında Afgan güvenlik güçlerinin eğitim ve teçhizatına ise 83 milyar dolar harcadı.


ABD Sayıştayı’nın 2017 raporuna bakılırsa, 2003-2016 senelerında Afgan güçlerine, yaklaşık 76 bin araç, 600 bin silah, 163 bin telekomünikasyon teçhizatı, 208 hava aracı verildi.

ABD’den daha sonra Afganistan’da en çok askere sahip olan İngiltere ve Almanya, savaş boyunca sırasıyla varsayımı 30 milyar dolar ve 19 milyar dolar harcadı.

ABD ve NATO, neredeyse tüm birliklerini geri çekmesine karşın, Afganistan’ın kendi güçlerini finanse etmesi için 2024’e kadar yılda toplam 4 milyar dolar kelamı verdi.

NATO bu yıl şimdiye kadar Afganistan’a 72 milyon dolar kıymetinde gereç ve teçhizat gönderdi.


ABD tarafınca bugüne kadar 300 bin Afgan askeri işçiye eğitim verildi.


20 YILDIR 800 BİN AMERİKAN ASKERİ AFGANİSTAN’DA VAZİFE YAPTI

ABD Lideri Joe Biden’ın, 31 Ağustos 2021’de ABD’nin Afganistan’daki tüm faaliyetlerini sonlandırmış olacağını açıklamasının akabinde 19 Ağustos’ta Pentagon’dan yapılan açıklamaya bakılırsa, başşehir Kabil’de bulunan ABD askeri birliklerinin sayısının 5 bin 200 olduğu açıklandı. Ekim 2001’den itibaren Afganistan’da 800 bin ABD askeri misyon aldı. Bu sayı 2009’da 50 bini geçti, 2010’da ise birinci kere 100 bine ulaştı.

Periyodun ABD Lideri Barack Obama, 2011’de geri çekilme planını deklare etti ve bu kapsamda yıl sonuna kadar 10 bin askerin geri çekilmesini, güvenlik sorumluluklarını 2014’te Afganlara verene kadar istikrarlı bir süratte devam edilmesini söylemiş oldu.

Bu tarihten itibaren Afganistan’da düşüşe geçen ABD askeri sayısı 2013’te tekrar 50 binin altına indi.

Obama 2014’te, ikinci nazaranv müddetinin sona ereceği 2016 yılı sonuna kadar neredeyse tüm ABD askerlerini Afganistan’dan çekme planını deklare etti, 2015’te ise Afganistan’da durumun Amerikan ordusunun terk etmesi için epeyce kırılgan olduğunu söylemiş oldu.

Eski ABD Lideri Donald Trump idaresi, Şubat 2020’de, Taliban ile kesin geri çekilme için 1 Mayıs 2021’i kesin bir tarih olarak belirleyen bir geri çekilme mutabakatı müzakere etti.

Başkanlık vazifesini Ocak 2021’de devralan Joe Biden, kendisine miras kalan 1 Mayıs tarihini 31 Ağustos’a erteledi.

DÜNYADAKİ EN BÜYÜK İKİNCİ MÜLTECİ NÜFUS

ABD idaresi, Afganistan’dan tahliye sürecinin başladığı 14 Ağustos’tan bu yana toplam 82 bin 300 kişiyi ülkeden çıkardı. ABD’nin 2001-2021 yılları içindeki Afganistan’a müdahalesi mühletince ABD’ye George W. Bush, Barack Obama, Donald Trump ve Joe Biden başkanlık etti.

Süreç boyunca 2 bin 352 ABD askeri ömrünü kaybederken, 20 binden çoksı yaralandı.

Washington Post’a göre, bölgede yaşananlar 2001’den bu yana, 66 bin Afgan ulusal ordusu üyesi ve polisinin, Afganistan’da bakılırsav yapan NATO ve başka ülkelerden 1144 askerin, Taliban başta olmak üzere başka kümelerden 51 bin 191 kişinin, 444 yardım gorevlisinin ve 70’ten çok gazetecinin hayatına mal oldu.

Afganistan savaşında NATO ve ortak ülkeler de dahil olmak üzere yer alan ülke sayısı ise 51 olarak kayıtlara geçti.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) raporlarına nazaran, ülkeden kaçan kayıtlı Afgan mültecilerin mevcut sayısı 2 milyon 500 bini aştı. Gerçek sayıların epeyce daha fazla olabileceğine işaret eden BMMYK, Temmuz 2021 prestijiyle Afganların dünyadaki en büyük ikinci mülteci nüfusu olduğunu, İran ve Pakistan’ın yerinden edilmiş Afganların yaklaşık yüzde 90’ına konut sahipliği yaptığını bildirdi.

Afganistan’da 2021’in başından bu yana ülke ortasında yerinden edilen, şiddet ve güvensizlik niçiniyle konutlarını terk etmek ve kendi ülkelerinde yer değiştirmek zorunda kalan Afganların varsayımı sayısı ise 270 bine ulaştı. BMMYK, ülke ortasında yerinden edilenlerin toplamının 3,5 milyonu aştığını belirtiyor.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonuna (UNICEF) göre, Afganistan’da okula gitmeyen 3 milyon 700 bin çocuğun yüzde 60’ını kız çocukları oluşturuyor.

TALİBAN’IN İLERLEYİŞİ

ABD ile Taliban içinde Şubat 2020’de varılan barış muahedesi çerçevesinde bu yıl milletlerarası güçlerin Afganistan’dan geri çekilme süreci başladı.

Mutabakat, yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken Taliban’ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik hareketlerine dair karar getirmedi.

Afgan hükümetiyle Doha’daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş vakitli biçimde, hazirandan bu yana şiddetli hücumlarla Afganistan’da birfazlaca ilçeye, son bir ayda da vilayet merkezlerine süratle hakim oldu.

Başşehir Kabil’i kuşatan Taliban, 15 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk etmesinin akabinde kenti çatışmasız biçimde denetimine aldı.