CODerFluer
New member
Taliban’ın Afganistan’daki süratli ilerleyişi ve son olarak başşehir Kabil’i ele geçirmesi daha sonrası gözler Afganistan’dan ordu dayanağını çeken Amerika’ya çevrildi. ABD’nin dayanağını çekmesiyle Taliban, Afganistan’da elini güçlendirdi ve tenkit okları ABD Lideri Joe Biden’a yöneldi. Afgan kökenli Amerikalılar, eski generaller ve birtakım siyasetçiler, ordu takviyesini çekmesi niçiniyle Biden’ı suçladı ama buna karşın halk takviyesi hala Biden’ın gerisinde görünüyor.
BBC Türkçe’nin haberine nazaran, Taliban’ın zulmüne maruz bırakılan Hadia Essazada, yaşadıklarını anlattı. Essazada, meskenine Taliban’ın gelişini, babasını dövmelerini ve erkek kardeşini öldürmelerini dehşetle hatırlarken gözyaşlarını tutamıyor.
“BABAMI DÖVDÜLER, AĞABEYİMİ ARIYORLARDI”
Essazada, “Babamı demir çubukla dövdüler, ağabeyimi arıyorlardı” diye anlatıyor. Essazada’nın ağabeyi 1990’larda Taliban’a karşı savaşmış. Essazada, şu biçimde devam ediyor: “Ülkenin kuzeyindeki Mezar-ı Şerif kentini terk etmişler, ancak 6 ay daha sonra konutumuza geri döndüğümüzde Taliban bir daha kapımızı çaldı. Bu kere erkek kardeşimi götürdüler. Birkaç gün daha sonra mahalledeki bir esnaf geldi ve babama oğlunun öldüğünü söylemiş oldu.
Taliban onu öldürüp cesedini sokaklarda gezdirmiş. Akrabalarının cenazeyi almasına haftalarca müsaade verilmemiş, bu ortada köpekler cesedi parçalamış.”
“TALİBAN HİÇ DEĞİŞMEDİ, BATIYI MAKSAT ALACAK”
Bugün 20’li yaşlarda olan ve ABD’de yaşayan Essazada, artık Taliban bir daha denetimi ele geçirdiği için hem Afganistan için tıpkı vakitte yeni yurdu Amerika için korku duyduğunu söylüyor. “Taliban hiç değişmedi” diyor ve militanlarının Batıyı amaç alacağına inanıyor.
“Bu durumda Afganistan’a gitmek isteyen olur mu?” diye soruyor.
BIDEN ELEŞTİRİLİYOR
Biden’ı eleştirenler, ABD’nin müdahil olduğu en uzun periyodik savaşta 20 yıllık eforları ve fedakarlıkları sildiğini, son gelişmelerin insani krize yol açtığını ve ABD’nin prestijini zedelediğini söylüyor. Kabil hükümetinin kendi başına ülkede güvenliği sağlaması beklentisi niçiniyle de Biden eleştiriliyor.
Pazar günü başşehrin Taliban’ın eline geçmesiyle, kimileri, “Amerikalı seçmenler bir süre daha sonra Biden’ın ABD’yi Afganistan’dan çıkarma adımından pişmanlık duyar mı?” sorusunu soruyor.
Biden’ın bu sonucu sürpriz değildi. Barack Obama idaresinde lider yardımcısı iken Biden, Afganistan savaşının misyonu bakımından hudutlu tutulmasında ısrar etmişti, askerlerin çekilmesinden yanaydı.
2019’da Lider adayıyken Biden seçmenlere, 1950’lerde eski lider Dwight David Eisenhower’dan daha sonra, faal bir savaşta evladı olan birinci lider olacağını söylüyordu.
Obama’nın birinci devirlerinde Afganistan özel elçisi olan Richard Holbrooke anılarında, Biden’ın öfkeyle Obama’ya karşı çıkıp “Kadın hakları için oğlumun hayatını riske atmasını istemiyorum… Bu emelle orada değiller” kelamlarına gönderme yapıyordu.
Obama idaresinde diplomat olan Brett Bruen de Biden’ın dış siyaset alanındaki deneyiminin onu şekillendirmede kıymetli rol oynadığını belirterek, “Sadece Vietnam ve Irak Savaşı değil, Kosova ve Granada savaşlarını da gördü. Bu deneyim, zorluklara soğukkanlılıkla ve biraz da bezginlikle bakmasını sağlıyor” diyor.
Lider adayı iken 2020’de CBS televizyonuna konuştuğunda Biden, ABD’nin Afganistan’da “sadece Taliban’ın, IŞİD’in yahut El Esas’ın orada yuvalanmasını imkansız kılmak amacıyla” asker bulundurması gerektiğini söylemişti.
90 GÜN DİYE ÖNGÖRÜLMÜŞTÜ
Bu olmadı. Taliban savaşçıları Pazar günü başşehir Kabil’e pek bir direnişle müsabakadan girdi. ABD ve müttefiklerinin kendi vatandaşlarını ve çalışanını ülkeden çıkarma telaşı ortasında…
Birkaç saat ortasında, Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’nda ticari uçuşlar askıya alındı ve koalisyon güçlerinin bulunduğu Bagram Hava Üssü yakınlarındaki bir hapishanede Afgan güvenlik güçleri Taliban’a teslim oldu. Biden Cumartesi günü, işçinin tahliyesine yardımcı olmaları için binlerce ek askerin Afganistan’a göndermek zorunda kaldı.
Bu ay sızdırılan bir Amerikan istihbarat raporu, Batı’nın desteklediği Afgan hükümetinin, Amerikan askerlerinin çekilmesinden daha sonraki 90 gün ortasında düşeceğini öngörmüştü.
Biden’ın selefi Donald Trump, onu “zayıflık, iktidarsızlık ve topyekun stratejik tutarsızlık” ile suçladı. Kendi grubunun geçen yıl Taliban’la uzlaştığı çekilme muahedesinin bu meseleye yol açtığını söyleyenler de az değil.
“PİŞMANLIK DUYACAĞIMIZDAN KORKMUYORDUM, O DENLİ DE OLDU”
Biden’ın çekilme planına yapılan itirazların kimileri yıllar evvel yapılan ikazları anımsatıyor. 2009’da ABD birliklerinin Kabil’deki kumandanı Stanley McChrystal’a oradaki asker sayısını azaltma planının başarılı olup olmayacağı sorulduğunda, “Kısa cevap, hayır” karşılığını vermişti. Son birkaç hafta ortasında Taliban’ın süratli ilerleyişi, onun öngörüsünü haklı çıkardı.
McChrystal’ın halefi General David Petraeus, “Durum tam bir felaket” diyor:
“sonucu geri çekmeliyiz. Bu karardan pişmanlık duyacağımızdan korkuyordum, o denli de oldu. ABD ve müttefikleri önemli bir kusur yaptıklarını kabul etmedikleri sürece güzel bir sonuç çıkmaz.”
2009’da Pakistan’ın Washington Büyükelçisi olan Hüseyin Hakkani, “Biden daima olarak ‘bizim savaşımız Taliban’la değil El Kaide’yle’ diyordu. Bunu daima naif bulmuşumdur” diyor.
Afgan kökenli Amerikalı Sher Hossain Jaghori ise 2003’te Amerikan askerlerine tercümanlık yaparken bir kolunu yitirmiş.
Artık ABD vatandaşı ve Amerikan askerlerinin çekilmesi konusunda kızgın olduğunu söylüyor. BBC Farsça Servisi’ne konuşan Jaghori, “Biden, Afganistan halkını Taliban’a teslim etti” diyor ve ekliyor:
“ABD idaresine güvenmiyorum artık. Eşim ve oğlum, Biden’a oy verdi. Yapmayın dedim. Artık bana haklı olduğumu söylüyorlar. tekrar oy vermeyecekler.”
Kamuoyu yoklamaları, 20 yıllık savaşta dökülen kan ve yapılan masrafların, yıllar uzunluğu verilen çekilme vaatlerinin Amerikalıları yorduğunu ve askerleri çekme planının desteklendiğini gösteriyor.
Eski ABD Liderlerinden Barack Obama başkanlık devrinde çekilme kelamı vermişti. Trump da başkanlık kampanyası sırasında “sonu gelmez savaşa” değinmiş, ABD askerlerinin çekilme tarihi olarak 1 Mayıs 2021 tarihini vermişti.
ANKETLER, BIDEN’IN ÇEKİLME PLANINI DESTEKLEDİĞİNİ GÖSTERİYORDU
Geçen ay Chicago kenti için yapılan anketler, Amerikalıların yüzde 70’inin, Biden’in çekilme planını desteklediğini gösteriyordu.
Lakin bu biçimde Taliban çabucak hemen bu türlü süratli ilerlememişti.
Alanda durum değişirken, Amerikalı gaziler birlikte çalıştıkları Afganların öldürüldüğüne dair haberleri okurken, koalisyon güçlerinin elindeki bölgeler Taliban’ın eline geçerken, yardım kuruluşları insani kriz uyarısı yaparken, bugünkü durumu ABD’nin 1975’te aşağılanmış bir biçimde Vietnam’ın Saygon kentinden çekilişine benzetenler oldu.
Breun bu durumu söyle kıymetlendiriyor:
“Teorik olarak Amerikalılar çıkmak istedi. Ancak pratikte, Taliban’ın araçlar ortasında caddelerde ilerleyişini gösteren imgelerle karşılaşınca, Amerikalı askerlerin Saygonvari bir üslupta kaçışı hazmetmesi sıkıntı bir manzara veriyor.”
BBC Türkçe’nin haberine nazaran, Taliban’ın zulmüne maruz bırakılan Hadia Essazada, yaşadıklarını anlattı. Essazada, meskenine Taliban’ın gelişini, babasını dövmelerini ve erkek kardeşini öldürmelerini dehşetle hatırlarken gözyaşlarını tutamıyor.
“BABAMI DÖVDÜLER, AĞABEYİMİ ARIYORLARDI”
Essazada, “Babamı demir çubukla dövdüler, ağabeyimi arıyorlardı” diye anlatıyor. Essazada’nın ağabeyi 1990’larda Taliban’a karşı savaşmış. Essazada, şu biçimde devam ediyor: “Ülkenin kuzeyindeki Mezar-ı Şerif kentini terk etmişler, ancak 6 ay daha sonra konutumuza geri döndüğümüzde Taliban bir daha kapımızı çaldı. Bu kere erkek kardeşimi götürdüler. Birkaç gün daha sonra mahalledeki bir esnaf geldi ve babama oğlunun öldüğünü söylemiş oldu.
Taliban onu öldürüp cesedini sokaklarda gezdirmiş. Akrabalarının cenazeyi almasına haftalarca müsaade verilmemiş, bu ortada köpekler cesedi parçalamış.”
“TALİBAN HİÇ DEĞİŞMEDİ, BATIYI MAKSAT ALACAK”
Bugün 20’li yaşlarda olan ve ABD’de yaşayan Essazada, artık Taliban bir daha denetimi ele geçirdiği için hem Afganistan için tıpkı vakitte yeni yurdu Amerika için korku duyduğunu söylüyor. “Taliban hiç değişmedi” diyor ve militanlarının Batıyı amaç alacağına inanıyor.
“Bu durumda Afganistan’a gitmek isteyen olur mu?” diye soruyor.
BIDEN ELEŞTİRİLİYOR
Biden’ı eleştirenler, ABD’nin müdahil olduğu en uzun periyodik savaşta 20 yıllık eforları ve fedakarlıkları sildiğini, son gelişmelerin insani krize yol açtığını ve ABD’nin prestijini zedelediğini söylüyor. Kabil hükümetinin kendi başına ülkede güvenliği sağlaması beklentisi niçiniyle de Biden eleştiriliyor.
Pazar günü başşehrin Taliban’ın eline geçmesiyle, kimileri, “Amerikalı seçmenler bir süre daha sonra Biden’ın ABD’yi Afganistan’dan çıkarma adımından pişmanlık duyar mı?” sorusunu soruyor.
Biden’ın bu sonucu sürpriz değildi. Barack Obama idaresinde lider yardımcısı iken Biden, Afganistan savaşının misyonu bakımından hudutlu tutulmasında ısrar etmişti, askerlerin çekilmesinden yanaydı.
2019’da Lider adayıyken Biden seçmenlere, 1950’lerde eski lider Dwight David Eisenhower’dan daha sonra, faal bir savaşta evladı olan birinci lider olacağını söylüyordu.
Obama’nın birinci devirlerinde Afganistan özel elçisi olan Richard Holbrooke anılarında, Biden’ın öfkeyle Obama’ya karşı çıkıp “Kadın hakları için oğlumun hayatını riske atmasını istemiyorum… Bu emelle orada değiller” kelamlarına gönderme yapıyordu.
Obama idaresinde diplomat olan Brett Bruen de Biden’ın dış siyaset alanındaki deneyiminin onu şekillendirmede kıymetli rol oynadığını belirterek, “Sadece Vietnam ve Irak Savaşı değil, Kosova ve Granada savaşlarını da gördü. Bu deneyim, zorluklara soğukkanlılıkla ve biraz da bezginlikle bakmasını sağlıyor” diyor.
Lider adayı iken 2020’de CBS televizyonuna konuştuğunda Biden, ABD’nin Afganistan’da “sadece Taliban’ın, IŞİD’in yahut El Esas’ın orada yuvalanmasını imkansız kılmak amacıyla” asker bulundurması gerektiğini söylemişti.
90 GÜN DİYE ÖNGÖRÜLMÜŞTÜ
Bu olmadı. Taliban savaşçıları Pazar günü başşehir Kabil’e pek bir direnişle müsabakadan girdi. ABD ve müttefiklerinin kendi vatandaşlarını ve çalışanını ülkeden çıkarma telaşı ortasında…
Birkaç saat ortasında, Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’nda ticari uçuşlar askıya alındı ve koalisyon güçlerinin bulunduğu Bagram Hava Üssü yakınlarındaki bir hapishanede Afgan güvenlik güçleri Taliban’a teslim oldu. Biden Cumartesi günü, işçinin tahliyesine yardımcı olmaları için binlerce ek askerin Afganistan’a göndermek zorunda kaldı.
Bu ay sızdırılan bir Amerikan istihbarat raporu, Batı’nın desteklediği Afgan hükümetinin, Amerikan askerlerinin çekilmesinden daha sonraki 90 gün ortasında düşeceğini öngörmüştü.
Biden’ın selefi Donald Trump, onu “zayıflık, iktidarsızlık ve topyekun stratejik tutarsızlık” ile suçladı. Kendi grubunun geçen yıl Taliban’la uzlaştığı çekilme muahedesinin bu meseleye yol açtığını söyleyenler de az değil.
“PİŞMANLIK DUYACAĞIMIZDAN KORKMUYORDUM, O DENLİ DE OLDU”
Biden’ın çekilme planına yapılan itirazların kimileri yıllar evvel yapılan ikazları anımsatıyor. 2009’da ABD birliklerinin Kabil’deki kumandanı Stanley McChrystal’a oradaki asker sayısını azaltma planının başarılı olup olmayacağı sorulduğunda, “Kısa cevap, hayır” karşılığını vermişti. Son birkaç hafta ortasında Taliban’ın süratli ilerleyişi, onun öngörüsünü haklı çıkardı.
McChrystal’ın halefi General David Petraeus, “Durum tam bir felaket” diyor:
“sonucu geri çekmeliyiz. Bu karardan pişmanlık duyacağımızdan korkuyordum, o denli de oldu. ABD ve müttefikleri önemli bir kusur yaptıklarını kabul etmedikleri sürece güzel bir sonuç çıkmaz.”
2009’da Pakistan’ın Washington Büyükelçisi olan Hüseyin Hakkani, “Biden daima olarak ‘bizim savaşımız Taliban’la değil El Kaide’yle’ diyordu. Bunu daima naif bulmuşumdur” diyor.
Afgan kökenli Amerikalı Sher Hossain Jaghori ise 2003’te Amerikan askerlerine tercümanlık yaparken bir kolunu yitirmiş.
Artık ABD vatandaşı ve Amerikan askerlerinin çekilmesi konusunda kızgın olduğunu söylüyor. BBC Farsça Servisi’ne konuşan Jaghori, “Biden, Afganistan halkını Taliban’a teslim etti” diyor ve ekliyor:
“ABD idaresine güvenmiyorum artık. Eşim ve oğlum, Biden’a oy verdi. Yapmayın dedim. Artık bana haklı olduğumu söylüyorlar. tekrar oy vermeyecekler.”
Kamuoyu yoklamaları, 20 yıllık savaşta dökülen kan ve yapılan masrafların, yıllar uzunluğu verilen çekilme vaatlerinin Amerikalıları yorduğunu ve askerleri çekme planının desteklendiğini gösteriyor.
Eski ABD Liderlerinden Barack Obama başkanlık devrinde çekilme kelamı vermişti. Trump da başkanlık kampanyası sırasında “sonu gelmez savaşa” değinmiş, ABD askerlerinin çekilme tarihi olarak 1 Mayıs 2021 tarihini vermişti.
ANKETLER, BIDEN’IN ÇEKİLME PLANINI DESTEKLEDİĞİNİ GÖSTERİYORDU
Geçen ay Chicago kenti için yapılan anketler, Amerikalıların yüzde 70’inin, Biden’in çekilme planını desteklediğini gösteriyordu.
Lakin bu biçimde Taliban çabucak hemen bu türlü süratli ilerlememişti.
Alanda durum değişirken, Amerikalı gaziler birlikte çalıştıkları Afganların öldürüldüğüne dair haberleri okurken, koalisyon güçlerinin elindeki bölgeler Taliban’ın eline geçerken, yardım kuruluşları insani kriz uyarısı yaparken, bugünkü durumu ABD’nin 1975’te aşağılanmış bir biçimde Vietnam’ın Saygon kentinden çekilişine benzetenler oldu.
Breun bu durumu söyle kıymetlendiriyor:
“Teorik olarak Amerikalılar çıkmak istedi. Ancak pratikte, Taliban’ın araçlar ortasında caddelerde ilerleyişini gösteren imgelerle karşılaşınca, Amerikalı askerlerin Saygonvari bir üslupta kaçışı hazmetmesi sıkıntı bir manzara veriyor.”