20. yılında 11 Eylül: ‘O gün’ün kıssası

EsraBetül

Member
11 Eylül terör atakları ile ilgili hayli şey yazılıp söylendi, biroldukca kurmaca ya da belgesel sinema çekildi, sayısız teori ortaya atıldı. Çoğunlukla New York’taki İkiz Kuleler’in yıkılıp binlerce insanın vefatıyla sonuçlanması kısmı hatırlanıyor lakin aslında biri Pentagon’a düşen, oburu muhtemelen Capitol yani meclis binasına yahut Beyaz Saray’a saldıracakken yolda yolcuların inanılmaz kahramanlığı yardımıyla düşürülen iki uçak daha vardı.

Şu sıralar Netflix’te izleyiciyle buluşan iki üretim, 20. yılında 11 Eylül terör hücumlarına ışık tutmakla kalmıyor, her şeyi biraz daha bütünlüklü görmemizi de sağlıyor.Thomas Hoepker’in çektiği bu kare, 20 yıl daha sonra bile fazlaca şey anlatıyor.

KAÇINILMAZ BİR DÖNÜM NOKTASI


“Dönüm Noktası: 11 Eylül ve Terörle Mücadele” isimli beş kısımlık belgesel diziyle başlayalım. Tecrübeli belgeselci Brian Knappenberger’in yönettiği üretim, 11 Eylül 2001 sabahı yaşananları aktararak yola çıkıyor ve her kısımda belirli bir hususa odaklanarak neredeyse günümüze kadar geliyor.

Bir yandan haber imgelerini kullanan, bir yandan taarruzlar anında Manhattan’da ya da Pentagon’da bulunan şahitlerle da konuşan imal takımı bilhassa birinci iki kısımda 11 Eylül gününe odaklanmış. Bu kısımlarda o gün nazaranvli olan itfaiyeciler ve polislerin tanıklıkları ile yakınlarını, iş arkadaşlarını kaybeden ya da hücumlardan bir biçimde canlı kurtulan bireylerin de öyküleri öne çıkıyor.

FELAKETLER, GÖZLER ÖNÜNE SERİLİYOR

İkinci kısımdan itibaren işin siyasi kısmı yük kazanıyor ve ABD’li siyasetçiler ile çeşitli kurumların yetkili isimleri kendi pencerelerinden yaşananları anlatırken bir yandan da saldırganların nasıl her şeyi planladığına dair bir yol haritası çıkarılıyor.

Olağan bu noktada Amerikan istihbaratının yaptığı yanılgılar, iç çekişmelerin kararı önüne geçilemeyen felaketler bariz bir biçimde gözler önüne seriliyor. Tahminen hukuksal bir yargı süreci işlemiyor lakin toplum vicdanında tüm bunların ortaya serilmesi de değerli bir bakıma.

İNSAN HAYATI KAÇ PARA EDER?

ABD’nin 11 Eylül daha sonrası yurtarasında ve yurtharicinde başlatmış olduğu savaşın boyutlarını anlamak da aslında fazlaca sıradan bir iş değil doğrusu. Bunu ekonomik olarak açıklamak gerekirse trilyonlarca dolardan bahsetmek gerek fakat insani kayıplar kelam konusu olduğunda bilanço şüphesiz epeyce daha ağır (200 bin Iraklı, 150 bin Afgan ve 10 bine yakın ABD askeri) ve kim ne derse desin bu kayıpların ekonomik bedelini ölçmek mümkün değil.

Tam da bu noktada Netflix’teki öteki imale, yani “yaşamın Değeri” (Worth) isimli sinemaya dönmek mana kazanıyor. 11 Eylül ataklarına daha evvel pek bakılmamış bir açıdan bakan sinema, üstte kelamını ettiğim sıkıntıya odaklanıyor ve kesin olarak “İnsan hayatının bedeli nasıl ölçülür” sorusuna bir cevap arıyor.

bundan evvelki sineması “Anaokulu Öğretmeni” (The Kindergarten Teacher) ile sükse yapan Sara Colangelo’nun imzasını taşıyan “yaşamın Değeri”, 11 Eylül akınlarında ömrünü kaybedenlerin ailelerine ödenecek tazminatı belirlemek için kurulan komitenin çalışmalarını bahis ediniyor ve kurul lideri hukukçu Ken Feinberg’ü (Michael Keaton) anlatının merkezine yerleştiriyor.

Hukukun hislerden arınmasını savunan Feinberg, kendi derslerinde sıradan aritmetik hesaplarla tazminat belirlemekte hiç zorluk çekmezken 11 Eylül kurbanlarıyla yüzleşmek zorunda kaldığında yaptığı hesabın epey daha çetrefilleştiğini ve yeni kriterlere gereksinimi olduğunu anlar.

Belirli başlı önyargıların aslında kişiyi nasıl ayrımcılığa sürüklediğini fark eden ve insan hayatının bedelinin yalnızca aldığı eğitim ve inşa ettiği meslekle ölçülemeyeceğini anlayan Feinberg, içine düştüğü ahlaki ikilemden değişmeden çıkamayacaktır elbette. İzlemenizde yarar var…